2 yılı aşkın bir süredir, annelerin doğum borçlanması yaparak emekli olabilmeleri konusu gündemde. Yasa koyucu, doğum yaptığı için çalışmayan annelerin, emeklilik hakkını devam ettirebilmeleri, gün sayısını artırmaları için bir hak tanımak istemiş ve bu yönde düzenleme yapmıştı.
Ancak, özellikle sigortalı olduğu tarihten önce doğum yapmış annelerin borçlanma yapıp yapamayacağı konusunda ihtilaflar yaşanmıştı.
Konuyla ilgili olarak daha önce 300 gün şartını yanlış bulan Yargıtay, bu sefer annelere vize vermedi.
Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin, 05.04.2010 tarihli ve 2009/17858 E., /4907 K. sayılı kararında, “ 5510 sayılı Kanun’un 41/1-a düzenlemesinde, “a” bendinin ilk kısmında yer verilen borçlanma imkanı, çalışırken ücretsiz doğum ya da analık izni kullanılan sürelere ilişkindir ki, bu doğal olarak daha önce sigortalı olmayı gerektirir. Aynı bendin ikinci kısmındaki borçlanma imkanı ise doğrudan ve sadece 41/1-a kapsamındaki sigortalı kadına tanınmış ve borçlanacağı süre (doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmayacağı süre) olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla bu imkandan yararlanabilmek için de, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu sigortalılık tescilinin yapılmış olması, gerekli sayılmalıdır.
Somut olayda, ilk kez 506 sayılı Kanun kapsamında 20.06.1993 tarihinde zorunlu sigortalı olduğu anlaşılan davacının, 22.12.1980 ve 24.04.1983 tarihlerinde gerçekleştirdiği doğumlar sebebiyle doğum borçlanması yapamayacağı gözönünde tutulmaksızın yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.” denilmek suretiyle sigortalı olunan tarihten önceki doğumların borçlanamayacağı yönünde görüş belirtmiştir.
Aynı karara göre, bu borçlanmanın 1.10.2008 tarihinden önceki doğum olaylarına uygulanmasını engelleyen bir düzenlemenin olmaması da gözetildiğinde, 5510 sayılı Kanun’ndan önce meydana gelmiş doğum olaylarına da uygulanabileceği kabul edilmiştir. Zaten SGK’da .10.2008 tarihinden önceki doğumların borçlanmasına imkan tanımaktadır.
Bu konuyla ilgili olarak sosyal güvenlik çevreleri Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin görüşünü bekliyor. Umarız 21. Hukuk Dairesi sigortalı olunan tarihten önceki doğumların borçlanabilmesine yeşil ışık yakar ve annelerin mağduriyetine son verir.
Sanatçı ve şoförlere sigorta
Geçtiğimiz aylarda özellikle ticari araç şoförlerinin de sosyal güvenliklerinin sağlanması için SGK tarafından düğmeye başlanmıştı.
Torba Kanunla ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile sanatçılardan çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin sigortalılıkları, kendileri tarafından 30 gün üzerinden prim ödemeleri suretiyle sağlanacak.
Sigorta hak ve yükümlülükleri; kendilerince veya kendilerini çalıştıranlar tarafından ya da bunların bağlı oldukları meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlarca bildirimin SGK’na yapıldığı tarihten itibaren başlayacak, çalışmanın son bulmasından itibaren sona erecek.
Bu sigortalılar hakkında; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası ve istekleri halinde işsizlik sigortası hükümleri uygulanacak. İş kazası ve meslek hastalığı yardımlarının sağlandığı kısa vadeli sigorta kolları uygulanmayacak. Bundan da özellikle sürekli trafik kazası tehlikesiyle karşı karşıya bulunan şoför esnafı olumsuz etkilenecek. Örneğin bir trafik iş kazasına uğrayan şoförün iş kazası yardımlarından faydalanması söz konusu olmayacak. Bu yönde de bir değişiklik yapılarak kısa vadeli sigorta kolu primleri de alınmalıdır. Bu kapsamdaki sigortalılardan, maddenin yürürlüğe girdiği yıl için prime esas günlük kazanç alt sınırının 17 katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan artırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere prim alınacak. Bu da sigortalıları kapsama girmeye teşvik edecek.
