Yazar ve Eleştirmen Mine Hoşcan Bilge’nin çok önemli bir çalışmasını değerlendirelim bu yazımızda.
Çağdaş Türk Dili Dergisi’nin Mart 2018 Sayısında yayımlandı yazı;
“Doğru” Okuma İle Okuyucudan Okura, Okurdan “Saf Okur” a”.
Bu yazının başlığından hareket edersek şu kavramsal unsurları görmekteyiz;
– doğru okuma
– okuyucu
– okur
– saf okur
Elbette bu bileşenlerin yazı içinde bir bütünsel mantığı olmakla birlikte ayrı ayrı da ele alındığında çok önemli yaklaşımlar içermekte.
Okuma eylemi nedir, nasıl bir tarihsel ve toplumsal gelişim göstermiştir, okuyucu kimdir, okuyucudan okura ve okurdandan da “saf” okur olmaya yükselmek ne demektir?
Her biri birer akademik tez olabilecek sorular..
Yazarın söz konusu yazısını okurken ve bitirince hep “okuma politikamız var mı?” sorusunun çengeline takıldım.
Akşit Göktürk ve Emin Özdemir’in “okuma uğraşı” üzerine çalışmalarını anımsadım.
Mine Hoşcan Bilge bu incelemesinde, “…bir metnin alt okuması…” yaklaşımını öne sürmekte.( adı geçen yazı s,52)
Herhangi bir okuyucudan “saf bir okur” olma durumuna geçişin anlamını o metni “niye okumak istediğimiz” sorusunda çözümlemektedir.(s, 52)
Metnin bir tarafında durmak ve metne bir yönden bakmak..
Bunlar da güzel, ilginç yaklaşımlardır.
Okurun durduğu edebi basamak bu tip soruların yanıtlanmasında önemli ip ucudur.
Yazının içeriğinde bir edebi metnin çözümlenmesinde kaynağımız olabilecek çok önemli birikimler sıralanmıştır.
Yine burada çok temel bir tartışma konusu da yer almaktadır;
Yazarın yaşamı yapıtına ne kadar dahildir?
“Metin katmanları ve ara yüzler”…(agy, s,53)
Yazarın bu yazıdaki önemli katkılarından sayılmalıdır.
Bir edebiyat yapıtının doğru değerlendirilebilmesi için üç aşamalı bir yöntem önerilmektedir.
Eseri anlamak, açıklamak, eseri kendi alanında bir yere oturtmak, eserin insanlık ve dünya için ne ifade ettiğini belirlemek..
Son derece işlevsel, nesnel, dolayısıyla bilimsel sayılması gereken bir yöntem olduğunu düşündüğüm bu aşamaların, daha da geliştirilmesi gerektiği öne sürülebilir.
Değerli yazar, eleştirmen Mine Hoşcan Bilge’nin bu katkısı için çok teşekkür ederiz.
Bizlere başta sorduğum “okuma politikamız” üzerine geniş bir açılım sunduğu için..
Kanımca her birimiz; okuma politikamızın ne olduğu veya bir okuma politikamız olmalı mıdır, gibi konularda geniş düşünce ufuklarına sahip olmalıyız.
Çağdaş Türk Dili Dergisindeki bu inceleme bize bu alanda derin olanaklar sunmaktadır.
Yazarımızı yeniden tebrik eder, bu alandaki daha ileri çalışmalarından da yararlanmak isteriz.