İsmini saklı tuttuğumuz bir okurumuz “2011 yılı başında işe başladığımda işverenim 3 ay deneme süresi, daha sonra sigortanı yapacağız dedi. Ve şu an Eylül ayında olmamıza rağmen sigortam hala başlamadı. Sorum şu ki; işveren sigorta yapmaya karar verdiğinde, işe giriş tarihim olan 2011 yılı başından itibaren kendisinin de 3 ay deneme dediği süreyi çıkardığımızda geriye kalan tarihten itibaren olan sigortamı yatırmasını talep edebilir miyim?” diyor.
Deneme süresi İş Kanunu’nda, işçinin işyerini, işverenin de işçiyi tanıması için getirilmiş bir düzenlemedir. Yani burada amaç işçinin işyerine, işyerinin de işçiye uygun olup olmadığını tanıyabilmeleri için bir zaman tanınmasıdır.
İşçi ve işverenler iş sözleşmesine bir deneme süresi konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. Deneme süresinde işçi veya işveren iş sözleşmesini ihbar süresi veya ihbar tazminatı ödemesine gerek kalmadan feshedebilir.
Ancak, deneme süresinde de işçilerin sigortalı olması gerekir. Diğer bir deyişle deneme süresinde işçi, diğer işçiler gibi ücrete hak kazanır, servis, yemek ve diğer sosyal haklardan yararlanır ve en tabii hakkı olan sosyal güvenliği sağlanarak çalıştırılır. Kamuoyunda bilindiğinin aksine deneme süresinde de işçinin sigortalı yapılması gerekir.
İşçinin sigorta bildirimlerinin yapılmaması halinde, SGK’ya şikayet dilekçesi vermesi mümkün olabileceği gibi, hizmet tespit davası açarak da prim günlerini mahkeme kararıyla tespit ettirebilir.
Eski yıllar ödenebilir mi?
Okurumuz U. G. Ehliz “1993 yılında öğretmenliğe başladım. 1995 yılında istifa ettim. 2006 yılında 1 ay kadar da sigortam var. 2010 yılında yeniden devlet memurluğuna döndüm. 1994 ve 1995 doğumlu 2 çocuğum var. Emeklilik için aradaki zamanı borçlanabilir miyim?” diye soruyor.
Normal şartlarda eski yıllardaki gün boşluklarının ödenmesi mümkün değildir. Yani, çalışmadığı için sigorta günü olmayan ve prim yatırılmayan dönemlerin prim tutarını daha sonra ödemek istediğinizde bu mümkün olmuyor.
Ancak askerlik borçlanması, doğum borçlanması, yurtdışı borçlanması gibi yasal borçlanma hakkı olan kişilerin bu süreler borçlanılabilmektedir. Bu yasal borçlanma hakkı dışında geçmiş yıllarda çalışılmayan, çalışılmasına rağmen sigorta bildirimleri yapılmayan süreler için bugün prim tutarları ödenememektedir.
Sigortalının doğum borçlanması yapabilmesi için; doğumdan önce 4/a bendi (SSK) kapsamında tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması şartı arandığından, 2006 yılında sigortalı olan okurumuzun, 1994-1995 yılları için borçlanma yapma başvurusu SGK tarafından kabul edilmeyecektir.
Ne zaman emekli olabilir?
Okurumuz Hüseyin Karakoç “1972 doğumluyum. 01.12.1989 tarihinde sigorta başlangıcım var. Prim günüm 4900 ne zaman emekli olabilirim?” diyor.
Okurumuz ilk defa 01.12.1989 tarihinde sigortalı olduğu için, 25 yıl sigortalılık süresi, 52 yaş ve 5525 prim gününü tamamlamak koşuluyla SSK’dan emekli olabilecektir.
