Çeyiz Parası Nasıl Alınır?

Okurumuz Kadriye Gülen, “babamdan yetim aylığı almaktayım. Babam 1983 yılında vefat etti. Yakında evleneceğim. 1999 yılından bu yana maaşı tek başıma almaktayım. Ne kadar ve nasıl ödeme alırım?” diye soruyor.

Konuya ilişkin çok sayıda okurumuzdan değişik sorular geliyor. Bu nedenle konuyu ayrıntılı olarak incelemek gerekiyor. Anne veya babasının ölümü nedeniyle SGK’dan yetim aylığı almakta olan kız çocuklarına resmi olarak evlenmeleri halinde evlenme ödeneği (çeyiz parası) ödenmektedir.

***

Sadece kız çocukları alabilir

Gelir veya aylıklarının bu nedenle kesilmesi gereken kız çocuklarına resmi olarak evlenmeleri ve yazılı olarak talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenmektedir. Evlenme ödeneğinin (çeyiz parası) ilk evlilikte alınması şartı yoktur. İlk evliliğinde almayanlar, eşinden ayrıldıktan sonra yetim aylığı alırken yeniden evlenmeleri halinde evlenme ödeneğinin (çeyiz parası) alabilirler. Erkek çocukların evlenme ödeneği (çeyiz parası) alma hakkı yoktur.

Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60-1/f bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılarak sağlık yardımlarından faydalanabilir.

Evlenme ödeneği (çeyiz parası) alabilmek için “yetim aylığı almakta olan” şartı bulunmaktadır. Yani, çalışması veya başka bir nedenle yetim aylığı almadığında evlenen kız çocukları hak sahibi olmadıkları için evlenme yardımı (çeyiz parası) alamazlar. Ancak, işten ayrılıp yetim aylığı almaya başlayan ve yetim aylığı alırken evlenen kız çocuğuna evlenme ödeneği (çeyiz parası) verilmektedir.

***

Başvuru yeri ve belgeleri

Evlenme ödeneği (çeyiz parası) alacak yetim kız çocukları 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında hak sahibi iseler, bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerine başvuru yapmaları gerekir.

Evlenme ödeneğinin ödenmesi için hak sahiplerinin bir dilekçe ile Kurumun ilgili ünitesine başvurması şarttır. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle birlikte, evlenme cüzdanının bir örneğinin de Kuruma verilmesi zorunludur. Evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının dışındaki diğer hak sahiplerinin gelir ve aylıkları iki sene sonra yükseltilecektir.

Bağ-kur sigortalılarından ölüm tarihi Kanunun yürürlük tarihinden önce olanların hak sahibi kız çocuklarının Kanunun yürürlük tarihinden sonra evlenmeleri halinde, bunlara da evlenme ödeneği verilecektir.

***

Memur yetimleri nereye başvuracak

Çeyiz parasını 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı kapsamında alacak olanlar ise, “Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı Milli Müdafaa Cad. No: 24 06643 Bakanlıklar/Ankara” adresine müracaatta bulunmaları gerekir.

***

Zaman Aşımına Dikkat

Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşmektedir. Bu nedenle evlenme yardımı (çeyiz parası) beş yıl içinde istenmediği takdirde bu hak ortadan kalkmaktadır. Bu ne denle zaman aşımına dikkat edilmelidir.

***

Emeklilikte yaş beklenmesi zorunlu mu?

Özellikle 1999 yılında yapılan ve kademeli emeklilik olarak bilinen düzenlemeyle birlikte emekliliğin zorlaştığı bir gerçektir. İşte okurumuz Mabude Burma da diyor ki; “emekli olabilmek için yaş ve prim dolduktan sonra hizmet süresinin dolması mecburi mi?  Ben 08/05/1961 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 15/08/1998 tarihidir. Emekliliğime 5 yıl var. Ancak hizmet süresi 8 yıl görünüyor. Şimdi emekli olamaz mıyım?”

Değerli okurum, emeklilik için sigortalılık süresi, prim gün sayısı ve yaş koşullarının her üçünün de gerçekleşmesi gereklidir. Bunlardan sadece iki tanesinin gerçekleşmiş olması emekli aylığı bağlanması için yeterli değildir. Mevcut bilgilerinize göre, 20 yıl sigortalılık süresini, 55 yaşını ve 5975 gün sayısını doldurmak koşuluyla 4/a sigortalılığından emekli olabilirsiniz. En son gerçekleşecek koşul olan 20 yıl sigortalılık süresini tamamlayacağınız 15.08.2018 tarihinden sonra emekli olabileceksiniz.