Türkiye’nin son yıllardaki ekonomik performansı birçok yabancı yatırımcıyı çekerken, buna paralel olarak da yabancı işçiler için de Türkiye bir çalışma merkezi olmaktadır.
Uluslararası ilişkilerin gelişmesi, seyahat olanaklarının artması ve ülkemizin ekonomik gelişmesine paralel olarak artan ithalat ve ihracat faaliyetleri ülkemizde yabancı çalışan sayısını artırmıştır. Yabancı çalışan sayısının artması ile birlikte yabancıların yasal olarak çalışmaları için gerekli prosedürlerin takibi de önemli bir konu haline gelmiştir.
Yabancıların çalışma izinleri için en önemli konu olan vize ve ikamet işlemleri ile ilgili 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu yayınlandı.
Yabancılar pasaport veya pasaport yerine geçen belge ya da belgelerini, Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkışlarda görevlilere göstermek zorundadırlar.
Sınır geçişlerine ilişkin belge kontrolleri, taşıtlarda seyir hâlinde de yerine getirilebilecektir.
Havalimanlarının transit alanlarını kullanan yabancılar, yetkili makamlarca kontrole tabi tutulabilirler. Türkiye’ye girişlerde, yabancının Türkiye’ye girmesine izin verilmeyecek yabancı kapsamında olup olmadığı kontrol edilecektir.
Kapsamlı kontrole tabi tutulması gerekli görülenler en fazla 4 saat bekletilebilecektir. Yabancı, bu süre içerisinde her an ülkesine dönebileceği gibi 4 saatlik süreyle sınırlı kalmaksızın ülkeye kabulle ilgili işlemlerin sonuçlanmasını da bekleyebilecektir. Kapsamlı kontrol işlemlerine dair usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecektir.
Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da 90 günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur. İkamet izni, 6 ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybeder. Aşağıda belirtilen yabancılar ikamet izninden muaf tutulmaktadır:
a) 90 güne kadar vizeyle veya vizeden muaf olarak gelenler, vize süresi veya vize muafiyeti süresince
b) Vatansız Kişi Kimlik Belgesi sahibi olanlar
c) Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk memurları
ç) Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk memurlarının ailelerinden Dışişleri Bakanlığınca bildirilenler
d) Uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışan ve statüleri anlaşmalarla belirlenmiş olanlar
e) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalarla ikamet izninden muaf tutulanlar.
f) 5901 sayılı Kanun’un 28’inci maddesi kapsamında olanlar
g) Uluslararası koruma başvurusunda bulunduğunu belirten, otuz gün geçerli kayıt belgesi bulunanlar ile Mülakatı tamamlanan başvuru sahibine ve varsa birlikte geldiği aile üyelerine, uluslararası koruma talebinde bulunduğunu belirten ve yabancı kimlik numarasını içeren altı ay süreli Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi ve Mülteci statüsü verilenlere yabancı kimlik numarasını içeren üçer yıl süreli kimlik belgesi olanlar.
Söz konusu 6458 sayılı Yasa’nın çalışma izninin ikamet izni sayılmasını düzenleyen 27’nci maddesine göre; “Geçerli çalışma izni ile 27/2/2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunu’nun 10’uncu maddesine istinaden verilen Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi, ikamet izni sayılır. Çalışma izni ya da Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi verilen yabancılardan, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’na göre çalışma izni süresi kadar ikamet izni harcı tahsil edilir.
Çalışma izni verilebilmesi veya iznin uzatılabilmesi için yabancının 7 nci madde kapsamına girmemesi şartı aranır.” Hükmü getirilmiş olup, buna göre çalışma izninin ikamet izni sayılması söz konusu olacaktır.
Türkiye’de çalışmaya başlayan yabancıların çalışma izni aldıktan sonra ikamet iznine işletmesi esnasında, özellikle emniyet müdürlüklerinin farklı uygulamalar yapması ve yoğunluk nedeniyle randevu verilememesi gibi sorunlar yaşanıyordu. Artık bu değişiklik uygulamaya girdiğinde her şey tek elden yürütüleceğinden dolayı yaşanan sorunlar da çözülmüş olacak.
