Geçtiğimiz ay sonunda ülkemizin önemli sivil toplum örgütlerinden MÜSİAD tarafından 88. Genel İdare Kurulu Toplantısında İş Hukuku, İş Sağlığı Ve Güvenliği, Çalışma Hayatı Çalışma Raporu hazırlanarak çalışma hayatındaki sorunlara çözüm önerileri getirildi.
MÜSİAD Genel Başkanı Nail Olpak ve ekibinin çabalarıyla konuya ilişkin ciddi bir çalışma yapıldığını belirtmek isterim.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Faruk Çelik’e sunulan raporda yaşanan birçok sorun gündeme getirilerek çözüm önerileri de paylaşılmıştır. Umarız bu öneriler bakanlık tarafından dikkate alınır. İşte raporda yer alan ve kamuoyuyla paylaşılmasında yarar gördüğüm bazı önemli tespitler;
1- Damga Vergisi alınmamalıdır
SGK’na verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ve Muhtasar Beyannameden alınan damga vergisi alınmaktadır. Hem istihdam artışını isteyip hem de bu tür gereksiz yükleri artırmak son derece yanlıştır. İşverenler üzerinde yük oluşturan Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ve Muhtasar Beyannameden alınan damga vergisi yükü de azaltılmış olacaktır.
2- Toplu işe giriş yapılabilmeli
SGK e-bildirge sisteminde halen işe giriş ve işten çıkış işlemleri tek tek yapılmaktadır. Bu da uygulamada sorunlara ve emek kaybına yol açmaktadır. İşyerinin kapanması veya nakledilmesi gibi çeşitli durumlarda yoğun ihtiyaç duyulan işe giriş ve işten çıkış işlemlerinin toplu olarak yapılabilmesine ilişkin program yapılmalıdır. İşverenlerin e-bildirge sistemi üzerinden toplu işe giriş ve toplu işten çıkış işlemini XML dosya transferi ile yapmaları sağlanmalıdır.
Ayrıca işverenler e-bildirge menüsünde ay içinde işe girişi ve işten çıkışı yapılan işçilerin isim listesine ulaşabilmeli ve kendi kayıtlarıyla karşılaştırabilmelidir.
E-bildirge sisteminde işe giriş – işten çıkış işlemlerinde işverenlerin toplu rapor alabilmeleri sağlanmalıdır. Mevcut sistemde kimlerin girişlerinin yapıldığını veya hangi işyerine yapıldığını anlayabilmeleri mümkün olmamaktadır. Rapor alınarak program aracılığıyla işe giriş ve çıkışların sigortalı bazında APHB ye eklenmesi emek ve zaman kaybını ciddi anlamda azaltacaktır.
İşe iade davalarında geriye dönük verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin de e-bildirge sisteminden verilmesi sağlanarak, SGK müdürlükleri arasındaki uygulama farklılıkları kaldırılmalıdır.
3- SGK prim ödemelerinde kısmi ödeme yapılabilmeli
SGK sisteminde işveren primlerinde kısmi ödemeye imkân tanınmamaktadır. Diğer bir deyişle 1 lira eksik prim olsa dahi bankalar SGK primi tahsilatı yapamamaktadır. Vergi idaresinde olduğu gibi kısmi ödemeye imkân tanınmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu bir hesap açması ( örneğin emanet hesabı) ve beyan usulü ödemenin tüm bankalarda yaygınlaşması ve zorunlu hale getirilmesi gerekmektedir. Şu andaki uygulama internet üzerinden bazı bankalarla beyan usulü işlem yapılabilmektedir fakat çok yetersizdir. Çoğu bankanın keyfi uygulaması söz konusudur.
4- Profesyonel yöneticilerin sorumluluğuna dikkat!
Şirketlerin SGK’na olan borçlarından profesyonel yöneticiler sorumlu tutulmamalıdır. İşveren vekili tanımının yeniden düzenlenmesi ile yapılmalıdır.
5- Tek SGK numarası şart!
Türkiye genelinde iş yapan firmaların her ilde ve SGM de ayrı ayrı dosya açmak zorunda kalması ayrı ayrı şifre almak zorunda olması zaman ve emek kaybına neden olmaktadır. İşverenlere Türkiye genelinde tek SGK sicil numarası verilmesi ve tek şifre ile işlem yapabilmelerine olanak sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır. Daha fazla vurgulanmalıdır, çok haklı bir düzenlemedir.
6- İşe giriş ve işten ayrılış bildirimleri
İşe Giriş ve İşten Ayrılış Bildirimlerinde Adres Kaydı ve SPEK Kontrolü: SGK’nın İşe Giriş ve İşten Ayrılış bildirimlerine her defasında adres bilgilerinin girişinin yapılması yerine adres bilgilerinin İlgili Nüfus Müdürlüğünden alınması (Mernis sisteminden otomatik çekilmesi) sağlanmalıdır.
Aynı şekilde tüm sigortalıların meslek kodunu liste halinde raporlanması konusunda sistemin değiştirilmesi gereklidir. Ayrıca İşten ayrılış bildirgelerinde personelin zaten SGK kayıtlarında bildirilmiş olan önceki ay SPEK bilgileri istenilmemeli, ayrıca cari aylar için bordro henüz yapılmadığından (verilen bilgiler de sağlıklı olmayacağından) SPEK bilgisi istenilmemelidir. Zira zaten cari ay bordroları yapıldığında sisteme yüklenmektedir. İlave ikinci bir zaman kaybettiren yüke gerek yoktur. Gerekmesi halinde sigortalı hesap fişi aynı işi gördüğünden ekstra yüke gerek yoktur.
Bir sonraki yazımızda ise MÜSİAD’ın İş Kanunu ile ilgili tespitlerini ve önerilerini paylaşacağız.
