Son günlerde medyada “keçi gribi” adıyla anılan bir salgın var. Bu tamamen uydurma ve üstelik de yanıltıcı, kafa karıştırıcı bir isim. Bir kere bu virüsün keçilerle hiçbir alâkası yok. İkincisi de tıpta keçi gribi adıyla bilinen ama bu griple hiçbir ilgisi olmayan bir hastalık zaten var. İsim babasına veya anasına, gribin bazı kişilerde uzun sürmesi ve bu hastalığın son senelerde kuş, domuz, at gibi hayvan isimleriyle anılması ilham kaynağı olmuş olabilir. Bunun için de bu hastalığa olsa olsa “çakma keçi gribi” denebilir.
Bu mevsim geçmiş senelerde de olduğu gibi viral üst solunum yolları enfeksiyonu zamanı. Büyükten küçüğe pek çok insan hasta!
Kimi hastalığı biraz burun akıntısı, boğaz ağrısı, hafif kırgınlıkla ayakta atlatırken; yüksek ateş, öksürük, kas ve eklem ağrıları ile yorgan döşek yatanlar, hatta hastaneye kaldırılmak zorunda olanlar bile olabiliyor.
Bu enfeksiyonun sebebi solunum yolları virüsleri. Bunların 300’ den fazla türü var; grip virüsleri de bunlardan.
Şu günlerdeki salgına sebep olan virüsün hangisi olduğunu bilmiyoruz. Bunun için hastaların burun ve geniz salgılarından bazı tetkiklerin yapılması gerekiyor ama hangi virüs olursa olsun ona özel bir tedavi söz konusu olmadığı için her hastada böyle bir araştırma yapılmıyor.
Etkenin ne olduğunun bilinmesi sadece epidemiyoloji bakımından önemli; bu sayede virüsün yaygınlığı, sebep olduğu hastalık tabloları gibi özellikler belirleniyor.
Nerden çıktı bu keçi gribi?
Bu salgın son günlerde medyada “keçi gribi” adıyla anılmaya başladı. Bu tamamen uydurma ve üstelik de yanıltıcı, kafa karıştırıcı bir isim.
Bir kere bu virüsün keçilerle hiçbir alâkası yok. İkincisi de tıpta keçi gribi adıyla bilinen ama bu griple hiçbir ilgisi olmayan bir hastalık zaten var.
İsim babasına veya anasına, gribin bazı kişilerde uzun sürmesi ve bu hastalığın son senelerde kuş, domuz, at gibi hayvan isimleriyle anılması ilham kaynağı olmuş olabilir.
Bunun için de bu hastalığa olsa olsa “çakma keçi gribi” denebilir.
Gelelim gerçek keçi gribine!
Gerçek keçi gribi tıpta Q ateşi veya Quensland ateşi adıyla bilinen hastalıktır. Hastalık ilk kez 60 sene kadar önce Avustralya’ da Quensland’ da tanınmıştır.
Keçi gribi geçen sene Hollanda, Almanya ve Belçika’ da bir salgın yapmış; birkaç bin insan hastalanmış ve az sayıda da olsa ölenler olmuştu. O günlerde hastalığın tıpkı domuz gribi gibi dünya çapında bir salgına yol açabileceğinden endişe edilmiş ama bu çok şükür ki gerçekleşmemişti.
Keçi gribinin sebebi bir bakteri
Hastalığın sebebi başta keçiler olmak üzere koyun ve sığır gibi geviş getiren hayvanlarda bulunan “Coxiella burnetti” ismindeki bir bakteridir. Bakteri keneler aracılığıyla da hayvandan hayvana taşınabilir.
Coxiella burnetti bakterisi biyolojik bir silah olarak da tanımlanmıştır. Bakteri bulaştığı yüzeylerde iki aya yakın süre canlı kalabildiği belirlenmiştir.
Bakteriler en çok hayvanın süt, idrar, dışkı, plasentasında bulunur ve insanlara solunum yoluyla veya çiğ sütün içilmesiyle bulaşır. Bulaşma için tek bir bakterinin alınmasının bile yeterli olduğu kabul edilir. İnsandan insana, kan ve deri yoluyla bulaşma mümkündür, ancak çok ender olarak rastlanır. Hastalığın kuluçka süresi 10-40 gün arasında değişir.
Veteriner, tabakhane, süthane, mezbaha çalışanları gibi hayvancılıkla yakın ilişkisi olan mesleklerde daha fazla görülür.
Q ateşine, kırsal alanda, özellikle ilkbahar mevsiminde evcil hayvanların doğum zamanlarında daha çok rastlanır.
Ani olarak grip gibi başlıyor
Hastalık ani olarak, yüksek ateş, titreme, baş ve kas ağrıları, halsizlik gibi grip benzeri bir tablo ile başlar ve birçok hastada zatürree gelişir. Çoğu zaman kuru bir öksürük vardır. İltihaplı veya kanlı balgam ve göğüs ağrısı da olabilir.
Hastaların bir kısmında hepatit gelişebilir. Karaciğer ağrılı ve büyüktür, sarılık da görülebilir. Enfeksiyondan aylar sonra, özellikle aort kapaklarını tutan, antibiyotiklere dirençli ve ölümü oranı yüksek olan bir iltihap da gelişebilir.
Hastalık genellikle selim seyreder, ama nadiren ölüme de yol açabilir. Tedavi edilmeyen hastalar kendiliklerinden iyi de olabilirler. Karaciğer tutulumu ve kalp zarı iltihabı olan hastaların gelecekleri kötüdür.
Akciğer röntgeninde zatürree bulguları vardır. Karaciğer enzimleri yükselmiş olabilir.
Hastalığın teşhisi kanda bakteriye karşı oluşan antikorların ölçülmesiyle konur.
Tedavide etkili olan ilaçlar tetrasiklin, kloramfenikol ve kinolon sınıfı antibiyotiklerdir.
