Toprağı bol olsun; geçtiğimiz günlerde dünyanın en yaşlı insanı ve kadını olarak bilinen, 4 Ocak 1893 doğumlu 114 yaşındaki Japon Yone Minagawa öldü. Bu belki de Cemal Süreya’nın bile ‘Eh, artık bu ölüm de erken ölüm değildir’ diyeceği bir ölüm haberiydi. Mehmet Barlas ustamız da Posta gazetesindeki köşesinde şunları yazmıştı: ‘’Sonunda herkesin ‘mutlaka’ öleceği gerçeğini vurgulayan bir haber bu. Ama yine de bazıları hiç ölmeyeceklermiş gibi, aç gözlülükten, doyumsuzluktan, hırstan ve kavgadan vazgeçmiyorlar. İlahi piyangonun ‘Yaşamak’ denilen büyük ikramiyesini, har vurup harman savuruyorlar.’’
Herkesin hayatı kendinin, isteyen istediği gibi kullanır. ‘Hızlı yaşa, genç öl cesedin yakışıklı olsun’ felsefesini benimseyenler de vardır, ama insanların büyük çoğunluğunun hedefi ‘ölümsüzlüğün sırlarına ulaşmak’. Bunu başarmak için de önce olabildiğince uzun ve sağlıklı yaşamanın sırlarını keşfetmek gerekiyor.
Bilimde ve teknolojide sağlanan ilerlemeler sayesinde, ortalama insan ömrü gelişmiş ülkelerde kadınlar için 80’ i, erkekler için de 75’i buldu. Amerika’da 100 yaşını geçen, yani dalya yapan insan sayısı da her yıl yüzde 4 oranında artmakta.
Chicago Üniversitesi’ nde yapılan bir araştırmada 1890-1900 yılları arasında doğmuş olan ve 100 yaşını geçen, yani dalya yapan ‘gençlerin’ uzun yaşama sırları araştırıldı ve gerçekten çok ilginç sonuçlarla karşılaşıldı.
100 yaşını geçen dört kişiden 3’ü kadın
Bu araştırmanın en çarpıcı bulgusu, 100 yaşını geçenlerin yüzde 76’sının kadın olmaları. Bu aslında sürpriz bir sonuç değil.
Kadınların erkeklere oranla daha uzun yaşamalarının esas olarak her iki cins arasındaki biyolojik ve genetik farklılıklarla ilgili olduğu düşünülüyor. Ayrıca, kadın ve erkeklerin sosyal, kültürel, çevresel… bakımlardan değişik şartlara maruz kalmaları da elbette çok önemli.
Bu farklar nedeniyle, koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, kanser, KOAH… gibi hastalıklar erkeklerde daha fazla görülüyor ve daha ölümcül seyrediyor. Bu hastalıkların da sigara ve alkol kullanımı, şişmanlık, stres… gibi erkeklerde daha fazla rastlanan risk faktörleri ile yakından ilgili olduğunu ise sanırım bilmeyen yok.
Ocak ve kasımda doğanlar uzun yaşıyor
Araştırmada, ocak ve kasım aylarında doğanların yaşama şanslarının nisan-haziran döneminde doğanlardan yüksek olduğu ve ülkenin Batı’sında doğanların 100 yaşını geçme şanslarının Doğu’sunda doğanlara göre 3 misli fazla olduğu da saptanmış.
İnsanların doğdukları çevrenin şartlarının da yaşama süresinin belirlenmesinde rolü olması mümkün. Burada kültürel, sosyal, psikolojik ve ekonomik faktörlerin mutlaka hesaba katılması gerekir. Meselâ, hayatın ilk yılındaki beslenme ile ilgili özelliklerin yaşama süresini etkileyebileceği akla ve mantığa çok uygun geliyor. Nitekim, 100 yaşını geçenlerin çoğu büyük şehirlerde değil, çiftliklerde ve köylerde yaşayan ve doğal yiyeceklerle beslenen insanlar.
Ailenin ilk çocuğu daha şanslı
Çok çocuklu ailelerde ilk doğan kız çocuğun 100 yaşını geçme ihtimali diğer kız kardeşlerine göre 3 kat yüksek. İlk doğan erkek çocuk ise uzun yaşama bakımından diğer kardeşlerinden 2 misli fazla şansa sahip.
Burada, çocuk sayısı arttıkça ailelerin onlara olan ilgi ve ihtimamlarının da doğal olarak azalması önemli olabilir. Dolayısıyla bu çocukların çeşitli kazalara uğrama ve bunun sonucunda sağlıklarının çeşitli olumsuzluklara maruz kalma şansları da artıyor. Ayrıca, sonraki çocukların beslenme ve tıbbi bakımları da daha kötü olabilir. İlk çocuk en küçük bir rahatsızlıkta hemen doktora götürülürken, sonraki çocukların hastalıkları giderek umursanmaz olmaya başlar.
İlk çocuk doğduğunda anne ve babanın daha genç olmalarının da üzerinde durulması gerekir. Zamanla babanın spermlerinin ve annenin yumurtasının zarar görmesi mümkün ve bu yüzden de anne-babaların yaşları ilerledikçe çocuklarında genetik kökenli sağlık sorunlarının daha fazla olması akla çok yatıyor.
