TKYD’nin raporunda bu yılın 9 ayında fonların ağırlıklı ortalama net getirisi yüzde 13 olarak hesaplanırken mevduat getirisi yüzde 9’da kaldı. BIST 100 Endeksi ile karşılaştırıldığında da hisse senedi emeklilik fonlarının getirileri endeksten daha yüksek çıktı.
Gönüllü başlayan otomatik katılım ile büyümeye çalışan bireysel emeklilik sisteminde katılımcı sayısı 12 milyona yaklaştı.
Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği’nin Ludens İleri Finansal Hizmetler işbirliği ile hazırladığı getiri haritası da açıklandı. Bu yılın sonunda 15’nci yılını tamamlayacak olan ilk gönüllü emekliler 14 yıl 9 aylık performanstan kazançlı çıkacak gibi duruyor.
Gönüllü Bes’in başladığı Ocak 2004’ten Eylül 2018’e kadar olan dönemde fonların getirilerine bakıldığında TÜFE’nin 180 puan üzerinde getiri elde edildi. Sisteme önceden dahil olan gönüllüler de kazanç ibresi yukarı gösterirken daha emeklilik aşamasındaki otomatik katılımcıların getirilerini ise son bir yılda hızla yükselen enflasyon süpürmüş görünüyor. Türk halkının geleneksel yatırım aracı mevduat ile getiriler karşılaştırıldığında ise yatırımcı her halükarda yılın 9 aylık dönemini mevduatçılardan daha mutlu geçirdi. 2018 yılı 9 aylık dönemde ağırlıklı ortalama fon getirisi mevduattan 4 puan daha yüksek oldu. Emeklilik fonları getiri de mevduatı yenerken, fon tercihlerinde ‘standart’ fonlar yerine hem döviz hem faiz getirisi sunan ‘eurobond’, ‘kıymetli maden’ gibi geleneksel ürünlerin bir kademe üstüne çıkanlar daha kazançlı çıktı. Fonlar hisse senedi tarafında da BIST Endeksi’nden daha iyi getiri sağladı.
‘Gönüllü’ye ilgi azaldı, OKS’de fire yüksek
Bireysel emeklilik sisteminde (BES) 2018 yılı Eylül ayı sonu itibariyle 11.9 milyon katılımcı yer alıyor. Bu katılımcıların 6.9 milyonu gönüllü BES ve 5 milyonu Otomatik Katılım Sistemi’nde. 2018 yılının 9 aylık döneminde gönüllü BES katılımcı sayısındaki artış 23.625 kişi olurken, bu sayı yüzdesel olarak 0.3’e karşılık geliyor. Gönüllü BES katılımcı sayısını geçen yılın eylül ayı ile kıyasladığımızda sisteme yeni giren kişi sayısı 104 bin 105 kişi oldu. Diğer bir deyişle, bir yıllık periyotta gönüllü BES katılımcı sayısında sadece yüzde 1.52 oranında artış oldu. Otomatik Katılım Sistemi (OKS) katılımcı sayısı ise 2017 yılı sonunda 3.4 milyon kişi iken, 2018 yılı Eylül ayı sonu itibariyle 4.95 milyon kişiye yükseldi. 2018 yılında gönüllü BES’te yeni katılımcı sayısındaki artışın hız kaybetmesinin en önemli nedeni, geçtiğimiz yıl Ocak ayında başlayan OKS uygulaması oldu. OKS’nin uygulamaya geçmesiyle birlikte, BES’in gönüllü katılıma dayalı olan uygulamasına ilgi azaldı.
Portföy büyüklüğü 3’e katlandı
2018 yılı Eylül sonu itibariyle BES’te toplam portföy büyüklüğü yaklaşık 90.5 milyar TL oldu. Bu büyüklüğün 8.,7 milyar TL’lik kısmı gönüllü BES ve 3.8 milyar TL’lik kısmı OKS’de yer alıyor. Gönüllü BES portföy büyüklüğü 2018’in 9 ayında yaklaşık yüzde 11 büyüme kaydetti. Gönüllü BES portföy büyüklüğünün bir önceki yılın aynı ayına göre değişimi ise yüzde 18.8 oldu. OKS portföy büyüklüğü 2017 yılı sonunda 1.8 milyar TL iken 2018 yılı 9 ayında yaklaşık 2 milyar TL artarak 3.8 milyar TL’ye ulaştı. BES’e devlet katkısının getirildiği 2013 senesinden bu yana rakamları incelediğimizde, gönüllü BES tarafında portföy büyüklüğünün yaklaşık 3 katına, katılımcı sayısının da 1.6 katına çıktığını söylemek mümkün.
Gönüllüler ‘uzun vadede’ enflasyonu yendi
2018’in 9 aylık dönemi dışında tüm inceleme dönemlerinde gönüllü BES emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama net getirileri TÜFE’nin üzerine çıktı. Ocak 2004 – Eylül 2018 döneminde emeklilik fonlarının getirilerine bakıldığında, ortalama olarak TÜFE’nin oldukça üzerinde yaklaşık 180 puanlık getiri elde edildiği görüldü. Son 10 yıllık dönemde gönüllü BES emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama net getirisi TÜFE’nin yaklaşık 91 puan üzerindedir. Son 5 yıllık dönemde Gönüllü BES emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama net getirisi TÜFE’nin yaklaşık 13 puan üzerinde. 2018 yılının 9 aylık döneminde ise Gönüllü BES emeklilik fonlarında ortalama getiriler TÜFE’nin 4.5 puan gerisinde kalmıştır. 2017’de başlayan otomatik katılımda ise tüm inceleme dönemlerinde OKS emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama net getirilerinin TÜFE’nin altında olduğu görülüyor.
Emeklilik yatırım fonlarının getirilerinin kategori bazında incelendiğinde ise tüm kategoriler TÜFE’nin üzerinde getiri sağladı. En yüksek getiri kamu dış borçlanma (eurobond) fon kategorisinden geldi. Onu, hisse senedi fon kategorisi izledi. En düşük getiri ise standart ve kamu borçlanma araçlarına yatırım yapan fonlardan çıktı.
Son 10 yıllık inceleme döneminde hisse senedi, değişken ve karma, borçlanma araçları ve kamu dış borçlanma kategorilerinin ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri TÜFE’nin üzerine yükseldi. Kamu borçlanma araçları, standart ve para piyasası fonlarının ortalama getirisi TÜFE’nin altında kaldı. En yüksek getiri kamu dış borçlanma araçları fonları kategorisinde sağlandı. Onu, hisse senedi fon kategorisi izlemedi. En düşük getiri ise kamu borçlanma araçları fonları kategorisinden elde edildi.
Son 5 yıllık inceleme döneminde kamu borçlanma, katkı, standart ve değişken ve karma fon kategorileri hariç tüm diğer kategorilerin ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri TÜFE’nin üzerinde oluştu.
En yüksek getiri kamu dış borçlanma fonları kategorisinde sağlandı. Bunu, kıymetli maden fon kategorisi takip etti. En düşük getiri ise katkı ve kamu borçlanma araçları fonları kategorisinde oluştu. 2018 yılı 9 aylık dönem incelendiğinde ise kıymetli maden, kamu dış borçlanma araçları ve katılım fonu kategorilerinin ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri TÜFE’nin üzerine çıktı. Borçlanma araçları, para piyasası ve değişken&karma kategorilerinin ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri TÜFE’nin altında kaldı. Kamu borçlanma araçları, hisse, katkı ve standart fon kategorilerinin ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri negatif oldu. En yüksek getiri kıymetli maden fon kategorisinde sağlandı. En düşük getiri ise katkı ve hisse fonları kategorisindeydi.
10 yıllık dönemde fark 100 puana çıkıyor
Fonların vergi sonrası getirisi mevduat faiz oranı ile karşılaştırıldığında, tüm dönemlerde ağırlıklı ortalama fon getirisi mevduat faiz getirisinin üzerine çıktı. Bu yılın 9 aylık dönemde ağırlıklı ortalama fon getirisi mevduattan 4 puan, son 5 yılda 30 puan 10 yılda 100 puan daha yüksek oldu.
Hisse senedi emeklilik fonları birikimli ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri başlangıçtan itibaren, son 10 yıllık ve son 5 yıllık dönemlerde BIST-100 Fiyat Endeksi’nden de daha yüksek bir getiriyi işaret etti. Hisse fonlar getiriyi 5’e katlarken BIST-100 ise 4.3 kat arttı.
