Ruhsat yetkileri ve ruhsat ücretleri merkezi yönetim ve yerel yönetim birimleri arasında bölüştürülmüştür. Bu bölüştürme işlemi, baskın olarak son çıkan yerel yönetimler mevzuatı ve güncellenen sağlık kanunu kapsamında esas olarak ele alınmıştır.
YEREL YÖNETİMLERİN RUHSATLA İLGİLİ ALANLARI
Yasaya göre sıhhi işletmelerin tümüne belediyeler ruhsat verirler. Sıhhi işletmeler; bakkal, berber, manav, kasap, güzellik salonları, vb. yerlerdir. Gayrı sıhhi müesseselerin ruhsatı ise, I. sınıf gayrı sıhhi müesseselere Büyükşehirlerde, Büyükşehir belediyeleri, Büyükşehir dışındaki yerlerde de İl Özel İdareleri tarafından verilir. II. ve III. sınıf gayrı sıhhi müesseselere ise, belediyeler ruhsat vermektedir.
Belediye mücavir alanı içinde, yapı ruhsatını belediye; mücavir alanı dışındaki yerlerde yapı ruhsatı valilikçe verilir.
Benzin istasyonlarının ruhsatını merkezi yönetim kuruluşları tarafından verilirken, benzin istasyonlarındaki marketlerin ruhsatını eğer kent içindeyse belediyeler, belediye sınırları veya mücavir alan dışındaysa Valilik tarafından vermektedir.
Merkezi yönetimle yerel yönetimlerin herhangi bir yere ortak ruhsat verme gibi bir durum yoktur. Ama bir işyerinin kurulması için ilgili yerlerden alınması gereken evraklar vardır. Bu evraklar tamamlanmadıkça ruhsat ilgili birim tarafından verilmez.
Örneğin, bir pastane açılması için ilk önce sağlık bakanlığına bağlı sağlık kurumundan sıhhi müessese ruhsatı alacak, daha sonra belediyeden işyeri açma izni alınacaktır. Fiyat tarifesini ise esnaf ve sanatkarlar odasından alacaktır.
Av malzemeleri satış yerleri , patlayıcı madde satış yerlerine valilik yetkisi çerçevesinde emniyet müdürlüğü tarafından verilmektedir.
Meslek kuruluşlarına baktığımızda ilk önce avukatlık bürolarının ruhsatını baroların verdiğini görmekteyiz.belediyeler ise işyeri açma izni vermektedir.
Değerlendirme yapacak olursak ruhsat yetkisi belli bir düzen içinde değildir. Kimin kime ruhsat verdiği kanunlarda açıkça belirtilmemiştir. Yerel yönetim biriminin ruhsat verdiği bir yere merkezi yönetim birimi bizim vermemiz gerekir diye düşünmektedir. kısacası bir yetki çatışması bulunmaktadır.
Dünyada yerelleşmeye doğru bir akım vardır. Ülkemizde maalesef bu akıma ayak uydurulamamaktadır. Belediyelerin bazı ruhsat yetkileri de elinden alınmış ve belediyeler bu konuda da kısırlaştırılmıştır. Yeni yerel yönetim yasa tasarısında ve kamu yönetimi reformunda bu konuların biraz daha netlik oluşturulması temennimizdir.
Yasalarımızda ruhsat konusunda çok boşluk vardır. Örneğin açık detarjan satım yerleri ile ilgili hiçbir madde yoktur. Ama belediyeler buralara işyeri açma izni vermektedir.
Belediyeler de ruhsat fiyatlarının belirlenmesi konusunda emsallere göre hareket etmesi gerek. Birbirine yakın iki sınır belediyenin ruhsat ücretlerinin aralarında ciddi bir farkın olması pek insaflı görülmemektedir. Bu konuda yetki sahiplerinin biraz daha hassas davranması gerekmektedir.
Ruhsat ücretleri konusunda İçişleri Bakanlığı ayrı bir yönetmelik çıkarmalıdır. Aksi takdirde, bu konuda ciddi oranda süiistimaller oluşabilmektedir.
MERKEZİ YÖNETİMİN RUHSAT İLE İLGİLİ ALANLARI
Lpg benzin istasyonları, 18 yaşından küçüklerin girmesinin yasak olduğu işyerleri, gayri sıhhi işyerleri, içkili lokanta, bar, disko vb. yerlere merkezi idare birimleri (çoğunlukla Emniyet Müdürlüğü tarafından verilirken eczanelere de işyeri açma belgesini belediye, eczacılık ruhsatını da bölge eczacılar odası raporu, İl Sağlık Müdürlüğü teklifi ve vali onayı ile düzenlenir.
Dersaneler, sürücü kursları vb. yerler merkezi yönetime bağlı Milli Eğitim Bakanlığınca ruhsat verilir.
Fabrikaların ruhsatını merkezi yönetim vermektedir. Ancak, fabrika kurulması için CED raporu araştırması gerekmektedir. Bunu da Çevre Bakanlığı vermektedir.
Not1: Yazı ilk kez 20 Kasım 2003 te provizyon gazetesinde yayınlanmşıtır. Ruhsat ücretlerindeki dengesizlikler hala devam etmektedir.
Not:
Bu sitede yayınlanmakta olan yazılar http://www.yazarport.com, http://www.gunşesgazetesi.net http://www.bilgiagi.net http://www.bilgievreni.com, http://www.siyasalforum.net http://www.gercekgazete.web.tr ile, Gerçek Gazete, Halkın Sesi, Güney Marmara Yaşam ve Fatsa Güneş gazetelerinde yayınlanmaktadır. Yazarın izni olmaksızın başka hiçbir yayın organında kaynak veya dipnot göstermeksizin kısmen veya tamamen alınamaz, çoğaltılamaz.
