1997 ve 2004 tarihleri arası belediyede çalışıyordum. Ancak 2004 yılında işverenim işe gelmediğim bahanesiyle iş akdimi tek taraflı olarak feshetti. Yalnız 1997-2004 yılları arasında hiç izin kullanmadığım halde izin ücretlerimi de ödemediler. Şimdi bu izin ücretlerini alabileceğimi söylediler ne kadar doğrudur doğru ise nereye başvurmam ne yapmam gerekir. Hasan Er
Yıllık izin uygulamaları, iş yaşamında en çok sorun yaşanan konuların başında gelmektedir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi işçinin kıdemine ve yaşına bağlıdır. Hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
az olamayacaktır. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
***
İşten Ayrılan İşçi İzin Parası Alır
İş Kanununda, iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretinin, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Yıllık ücretli izin kullanılmadan hizmet akdinin feshedilmesi halinde, bu süreye ait ücretin, 4857/59. maddesi uyarınca işçiye ödenmesi gerekmektedir. Bu şekilde ödenen izin ücretinin, sigorta primine esas kazancın alt ve üst sınırı da göz önünde bulundurulmak suretiyle ödendiği ayın sigorta primine dahil edilerek SGK’na bildirilmesi gerekecektir.
Ancak, izin ücretinin hizmet akdinin feshinden sonraki bir ayda ödenmesi halinde, ödendiği ayın değil, ait olduğu ayın kazancı kabul edilerek SSK’na ait olduğu ay için ek sigorta primleri aylık bildirgesi ve gerekiyorsa sigorta primleri dört aylık dönem bordrosu verilmesi gerekecektir. Bu şekilde yasal süresi geçtikten sonra verilen prim belgeleri için idari para cezası uygulanacaktır.
İşçinin hak kazanıp da kullanamadığı yıllık izin süresi için ücreti, hizmet akdinin işveren veya işçi tarafından feshedilmesi halinde akdin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine ödenir. Bir yıldan az olan süre için yıllık izin ücreti istenemez. İş kanunu, işyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi halinde, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin haklarının ortadan kalkmasına neden olamayacağını hükme bağlamıştır. Bu konuda hizmet akitlerinde aksine hükümler olsa bile, işçinin yıllık izin ücreti yeni işveren tarafından ödenecektir.
Hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için 2009 yılında 200.-TL ceza verilecektir.
***
Beş yıllık zaman aşımına dikkat
İş sözleşmesinin sona ermesi halinde ödenmesi gereken yıllık izin ücreti için, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıllık hak düşürücü süre söz konusudur. İşçinin çalışırken kullanmadığı yıllık ücretli izin alacağında 5 yıllık zamanaşımı süresi iş sözleşmesinin feshi tarihinde başlar. İzinlerin karşılığı olan ücretin de son ücret esas alınarak ödenmesi gerekir.
***
Çalışan İşçi Kullanılmayan İzin ücretini İsteyemez
İş sözleşmesi devam eden bir işçinin yıllık ücretli izin hakkını kullanmayarak, çalışmasını devam ettirmesi ve bu süreye ait ücretini talep etmesi yasaya uygun değildir. İş sözleşmesi devam eden bir işçi, yıllık izin hakkını kullanmayarak bu süreye ait ücretini isteyemeyecektir.
İşçinin işyerine giriş tarihinden itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere, her çalışma yılını tamamlaması halinde o yıla ilişkin ücretli izne hak kazanır. Bir yıldan az süre için orantılı olarak yıllık ücretli izin hakkı doğmaz. Yani, yıllık ücretli izin hakkı için mutlaka bir yılın dolması gerekmekte olup, bir yıldan az süreler için kıst izin hakkının doğması söz konusu değildir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Tarafların rızası olsa bile, yıllık izin hakkı ortadan kaldırılamaz.
