Okurumuz Mahmut Saka, “Bir personelimiz askerlik borçlanması yapmak istemektedir. Bu sürecin takibinde şirketimizin yapması gereken bir şey var mı? Yoksa direk kendisi başvuruda mı bulunacak. Bu başvuruyu askerden döndükten sonra yapabilir mi? İnternette bu konuda birçok bilgi mevcut, ancak şu andaki uygulama hususunda bilgi verebilir misiniz?” diye soruyor.
Sosyal güvenlik reformunun 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte askerlik borçlanmasında da bazı değişiklikler oldu.
Hizmet borçlanmalarında, 5510 sayılı Kanun veya mülga sosyal güvenlik kanunlarına göre tescil edilmiş olmak yeterli olup, sigortalının kendisi tarafından yapılan başvurularda borçlanma talep tarihinde, hak sahiplerince yapılan başvurularda ise sigortalının ölüm tarihinde fiilen sigortalı olma şartı aranmaz.
Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerin borçlandırılması mümkündür. Askerlik yapmayanlar, askerlikten muaf tutulanlar askerlik borçlanması yapamazlar. Askerlik borçlanması en fazla askerlik süresi kadar yapılabilir.
Askerlik borçlanması talebinde bulunulması halinde, borçlanma başvuru belgeleri askerlik şubelerince veya kuvvet komutanlıklarınca onaylanır.
Askerlik borçlanması tutarı
Askerlik borçlanması; günlük asgari ücret ile günlük asgari ücretin 6,5 katı arasında olmak üzere, sigortalının kendisinin belirleyeceği günlük kazancın yüzde 32’sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanacak.
Örneğin, asgari ücret 01.07.2009 tarihinden itibaren 693,00.-TL oldu. Bu tutar üzerinden hesaplama yapıldığında, 18 aylık askerlik borçlanması yapan bir 4/a sigortalısı (SSK’lı), en az 693,00.-TL X 0,32 = 221,76 TL üzerinden 18 aylık askerlik borçlanması karşılığı 18 X 221,76 =) 3.991,68 TL olacaktır.
Sigortalıların veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şarttır.
Bir ay içinde ödenmeli
Borcun tamamının ya da bir kısmının bir ay içinde ödenmesi halinde, ödenen miktara karşılık gelen süre sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Bir ay içinde ödenen tutara isabet eden süre geçerli sayılır. Tebliğ edilen borcunu süresi içinde ödemeyenler ile kısmi ödeme yapanların kalan sürelerinin borçlandırılması için yeni başvuru şartı aranır.
Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanacak.
Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma hâlinde, hem sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür, hem de prim gün sayısı artar. Ancak askerden önce sigortalı olanlar için sadece prim gün sayısında artış getirir.
Ölüm aylığına dikkat!
4/a’lılar (SSK’lı) için getirilen düzenlemede “her türlü borçlanma süreleri hariç” ibaresi vardır. Bu ibare nedeniyle 1 Ekim 2008 günü ve sonrasındaki ölümlerde yurtdışı borçlanma süreleri ile askerlik borçlanmaları gibi borçlanmalar 900 günün hesabında dikkate alınmayacak.
Borçlanmasının vergiden düşmesi
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile 08.03.1973 günlü Resmi Gazetede yayınlanan 111 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği gereğince vergi matrahından düşülmektedir. Tebliğe göre, kanunlarla belli edilen koşullar altında borçlanılan aidat ve primler Gelir Vergisi Kanununun 63/2 maddesinde sayılan aidat ve primler niteliğindedir ve bunların da ücretin gerçek safi tutarının hesaplanması sırasında gider olarak indirilmesi mümkün bulunmaktadır. Yani, askerlik borçlanması karşılığı ödenen tutar, bu miktarın ücretlerin vergiye tábi tutarından indirilmesi söz konusu olacaktır. Örnekteki sigortalının 18 aylık askerlik borçlanması için ödediği 3.991,68 TL’lik rakama kadar kişinin ücretinden gelir vergisi kesilmeyecek
