Bundan 6 sene önce, kolesterol sentezini önleyen ‘statin’ ve kolesterolün bağırsaklardan emilmesini engelleyen ‘ezetimibe’ isimli ilaçların bir arada olduğu ‘Vytorin’ in kalp krizlerini önlemede statinlere bir üstünlüğünün olmadığını gösteren meşhur ENHAN
CE araştırması yayınlanmıştı (1).
Araştırma sonuçları, aylık maliyeti 100 $’ dan fazla olan Vytorin’ in, aylık maliyeti jenerik bir statin ile 6 $’ ın altında olan statin tedavisine ek hiçbir faydasının olmadığını gösteriyordu.
ENHANCE, âdeta ezetimibe’ in ve ezetimibe + statin kombinasyonunun “ölüm îlanı” gibiydi ama Amerikan Kalp Derneği (American Heart Association= AHA) bu çalışmaya karşı çıktı.
AHA, bu araştırmanın Vytorin’ in tek başına statinlere göre kalp krizi ve ölümleri önlemede etkinliğini değerlendirmek için “çok sınırlı” olduğunu bildirdi ve hastaların doktorlarıyla konuşmadan ilaçlarını “birdenbire kesmemelerini” istedi (2).
Amerikan Kardiyoloji Koleji (American College of Cardiology=ACC) de abisinden geri kalmadı; o da hastaları, ilaçları bırakmamaları için uyardı.
Oysa ENHANCE araştırmasına da gerek yok: Kalp krizi ve felçlerin altında yatan esas sebep aterosklerozun fizyo-patolojisini (olayın ne olduğunu, nasıl geliştiğini) bilen biri, bu hastalıkların kolesterol sentezini veya kolesterolün bağırsaklardan emilimini engellemekle önlenmeye çalışılmasının abesle iştigal olduğunu zaten bilir.
Korku ticareti
Burada, beni esas AHA’ nın “birdenbire kesmemeleri” ifadesi çok etkiledi.
Bu ilacı kullanan kalp hastaları kim bilir nasıl derinden sarsılmışlardır.
Oysa resmen “korku ticareti” bu, başka bir şey değil!
Statin ve ezetimibe gibi ilaçlar ‘senelerce kullanıldığında’ 100 kişi içinden ancak 1 veya 2’ sinin bilemediniz 3’ ünün kalp krizi geçirmesini önleyebilen ilaçlar olabilirler; o kadar (mutlak fayda!).
Bunların birden kesilmesiyle öyle ‘aniden’ hiçbir şey olmayacağını koskoca AHA da bilir bilmesine de, bilimsel bir araştırma ile etkili olmadığı ispatlanan bir ilacı üstelik korku salarak savunmaya çalışmasının elbette bir sebebi var.
Çünkü AHA, ilacın üreticisi olan Merck/Schering-Plough Pharmaceuticals’ dan senede 2 milyon $ destek alıyor.
Kendisine bu kadar iyilik eden bir üreticiye böyle bir ‘kıyak’ hoş görülmelidir, ne dersiniz?
İlginç bir ayrıntı var
2008’ de yayınlanan ENHANCE araştırması aslında 2006’ da sonlandı.
Yayının gecikmesi, Vytorin’ in işe yaramadığının iki sene süreyle bilim dünyasından ve hastalardan saklandığı mânâsına geliyor.
Oysa ilaç endüstrisi, statinlerin kalp hastası olmayanlarda bile işe yaradığını gösterdiğini iddia ettiği JUPITER çalışmasını bu ilacı almayanlara haksızlık olacağı gerekçesiyle (!) yarıda keserek dünyayı anında ayağa kaldırmıştı.
JUPITER’ in nasıl bir çalışma olduğunu daha önce yazdım (3).
Yeni kılavuz “statin-dışı ilaçlar faydasız” diyor
Amerikan Kalp Derneği ve Amerikan Kardiyoloji Koleji tarafından yayınlanan yeni kılavuz, daha önce toz kondurmadıkları “statin-dışı kolesterol ilaçlarını” kirli bir mendil gibi çöpe atıyor (4).
Diyorlar ki:
“Statinlerle kombine edilen non-statin ilaçların ateroskleroza bağlı kardiyo-vasküler hastalıklarla ilgili olayları azalttığını gösteren veri olmadığı için bu ilaçlar rutinde kullanılmamalıdır.”
Böylece, 2008’ den bugüne, milyonlarca insan tarafından bu ilaçlara harcanan milyar dolarlar çöpe gitmiş oluyor.
Aslına bakarsanız asıl büyük ‘rezalet’, FDA’ nın Vytorin’ e kalp krizi ve felçleri önlediği ispatlanmadan sadece kolesterolü daha çok düşürüyor gerekçesiyle ruhsat vermesidir.
Şimdi aynı numara ‘PCSK9 inhibitörlerine’ yapılmak isteniyor; haberiniz olsun.
Gelelim neticeye
BİR: AHA, birkaç sene sonra statinlere de ‘zararı faydasından fazla muamelesi’ yaparsa, sakın şaşırmayın!
İKİ: AHA’ ya halkın sağlığını ve kesesini hiçe sayarak ‘ilaç propagandisti gibi’ davranmak yakışmıyor.
ÜÇ: Kardiyoloji dernekleri ‘ağır abilerinin’ her sözüne körü körüne kanmamalı; kendi çalışmalarını yapmalı, kendi kılavuz ve kendi risk cetvellerini hazırlamalıdır.
DÖRT: AHA’ yı tüm ‘kalbimizle’ sadece insan sağlığını düşünen, gerçek bir bilimsel örgüt olarak görmek istiyor ve bekliyoruz.
KAYNAKLAR
1. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa0800742
2. http://www.nytimes.com/2008/01/24/business/24heart.html?_r=0
3. http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/12/30/yazilar/tip-yazilari/kolesterol/traji-komik-bir-arastirma/
4. http://circ.ahajournals.org/content/early/2013/11/11/01.cir.0000437738.63853.7a.full.pdf
