İndependent Türkçe‘ den:
Bizde halk arasında kireçlenme adıyla bilinen ve bilhassa da kalça ve diz eklemlerini ilgilendiren bir hastalık vardır. Bu hastalığa tıp dilinde osteoartrit adını veriyoruz.
Hastalığın başlıca belirtileri ise özellikle hareket halinde ortaya çıkan kalça veya diz eklemindeki ağrılar ve dizdeki şişliktir.
Bu şekilde dizlerinde veya kalçalarında ağrı hissetmeye başlayan hastalar giderek kendilerini korumak maksadıyla ama bence biraz da tembellikten hareketlerini kısıtlamaya başlarlar.
Giderek daha az hareketli olurlar ve böyle davranmakta haksız da değillerdir. Çünkü genellikle doktorlardan gelen tavsiye de bu yöndedir:
“Aman eklemlerinize dikkat edin, çok fazla yürümeyin, hele de hiç koşmayın” şeklinde tavsiyeler yapılır.
Oysa son yıllarda yapılan birçok araştırma yürümenin koşmanın hatta maraton koşmanın bile bu kireçlenme ya da osteoartrit adı verilen hastalık için bir risk teşkil etmediğini ortaya koyuyor.
ABD’de yapılan ve bir ortopedi kongresinde sunulan araştırmaya göre, maraton koşmak kalça ve diz eklemi kireçlenmesi yani osteoartrit için bir risk teşkil etmiyor.
Bu hastalıkların ortaya çıkmasında ileri yaşın, ailede kalça ve diz eklemi kireçlenmesi bulunmasının, dize bir darbe alınmış olmasının mesela bir çarpma veya düşme gibi veya bu eklemlerle ilgili bir cerrahi müdahale geçirmiş olmanın ve bilhassa da çok fazla kilolu olmanın daha önemli olduğu ileri sürülüyor.
Birkaç sene önce yayımlanan bir araştırmada da koşmanın diz eklemleri için zararlı olması bir tarafa tam aksine bu eklemleri bu iltihaptan, enflamasyondan, kireçlenmeden koruyacağı şeklinde bir neticeye varılmıştı.
Bu araştırmada insanlardan koştuktan sonra ve istirahatte hem kanlarında hem de diz eklemi içerisinde buluna sıvıda enflamasyonla ilgili bazı değerlere bakıldı.
Bunlardan bir tanesi kısaca GS-CMF ve IL-15 isimli sitokinler ile ve kısa kıkırdak oligomerik matriks proteini (COMP) bakıldı.
Bunlar dizdeki kireçlenmeden önce başlayan enflamasyon yani mikropsuz iltihabın göstergeleri olarak kabul ediliyor ve yapılan değerlendirmelerde koştuktan sonra iltihapla ilgili bu değerlerin eklem sıvısında azaldığı gösterildi.
Bu da koşmanı, hareketli olmanın, yürümenin, eklemler için son derece faydalı olduğunu düşündürüyor.
Adeta bizim atalarımızın söylemiş olduğu bir söz vardır, herkesin bildiği, “İşleyen demir ışıldar” derler.
Bir organımızı, bu beyin de olabilir, ne kadar çok çalıştırırsanız, onun çalışma kapasitesi, verimi o kadar artar.
Tabii ki aşırıya kaçmamak da çok önemli.
Uzmanlar koşma sırasında veya koşma sırasında ağrı hissedenlere şu tavsiyeyi veriyorlar:
Dizinize 15-20 dakika süreyle buz uygulayın veya parasetamol sınıfından basit ağrı kesici ilaçları kullanın.
Eğer şikayetleriniz bunlarla rahatlıyorsa bir mesele yok demektir ama bu ağrı bu tedavilere cevap vermiyorsa ya da giderek artıyorsa ya da süreklilik gösteriyorsa bu kişinin elbette bir ortopedist veya fizik tedavi mütehassısı tarafından görülmesi ve icap ediyorsa bazı tetkiklerin yapılması gerekir.
Özet olarak size şunu söylemek isterim. Bence günümüzün en önemli sağlık meselelerinden biri insanların giderek hareketsiz olmaları.
Çünkü günümüz şartları insanların özellikle büyük şehirlerde insanların hareketli olmalarını kısıtlıyor.
Bir yerden bir yere vasıtalarla gidiliyor ve insanlar oturarak çalışıyorlar hatta artık işe gitme bile birçok meslekte ortadan kalktı, evden çalışma başladı.
Bunun ben siz mutlaka hareketli olmanızı tavsiye ediyorum ama hele de belirli bir yaştan sonra bu egzersizlerin, bu hareketlerin, sporların çok aşırı olmamasını, sizi çok yormamasını önemli buluyorum.
Allah’ın yürü ya kulum dediğini aklınızdan çıkarmayın, yürüyün. Buyurun.
Kaynaklar:
https://www.usnews.com/news/health-news/articles/2023-03-07/does-running-bring-on-arthritic-knees
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27699484/
***
