Arama motorlarında literatür bir dil olmadan salt Türkçe’yi kullanarak istenilen bilgileri bulmak mümkün değildir. Temel dünya alfabelerini yazı karakteri şeklinde toplamak istedim, Türkçe’de tek tük alfabeler vardı, olanlar da ya resim şeklindeydi ya da sıralama şekilleri sorunluydu. O nedenle sözlük yardımıyla Almanca, Fransızca, İngilizce ve Arapça literatürü taradım. Ama yine de istediğim tam olmadı, çünkü çivi yazıları yazı karakterlerine dönüştürülmemisler… Eski Yunan, Sümer, Akad, Mısır, Avesta, Pehlevi, Keldani ve birçok alfabeyi yazı karakteri hâlinde bulamadım. Belki de biraz daha çalışmak lazımdır. Ama önemli olanların büyük bir kısmını istediğim tarzda alabildim.
***
Ugarit Alfabesi (MÖ XIII. yüzyıl)
𐎀 𐎁 𐎂 𐎃 𐎄 𐎅 𐎆 𐎇 𐎈 𐎉 𐎊 𐎋 𐎌 𐎍 𐎎 𐎏 𐎐𐎑 𐎒 𐎓𐎔 𐎕 𐎖 𐎗 𐎘 𐎙 𐎚 𐎛 𐎜 𐎝 𐎟
Fenike Alfabesi (MÖ XI. yüzyıl)
𐤀 𐤁 𐤂 𐤃 𐤄 𐤅 𐤆 𐤇 𐤈 𐤉 𐤊 𐤋 𐤌 𐤍 𐤎 𐤏 𐤐 𐤑 𐤒 𐤓 𐤔 𐤕
Etrüks Alfabesi
𐌀 𐌂 𐌄 𐌅 𐌆 𐌇 𐌈 𐌉 𐌋 𐌌 𐌍 𐌐 𐌑 𐌓 𐌔 𐌕 𐌖 𐌘 𐌙 𐌚
Roma (Latin) Alfabesi
(MÖ V. yüzyıl)
a, b, c, d, e, f, γ, h, i, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, v, x
(MÖ III. yüzyıl)
a, b, c, d, e, f, g, h, i, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z
Kiril Alfabesi
А, Б, В, Г, Д, Е, Ё, Ж, З, И, Й, К, Л, М, Н, О, П, Р, С, Т, У, Ф, Х, Ц, Ч, Ш, Щ, Ъ, Ы, Ь, Э, Ю, Я
Modern Yunan Alfabesi
Α α, Β β, Γ γ, Δ δ, Ε ε, Ζ ζ, Η η, Θ θ, Ι ι, Κ κ, Λ λ, Μ μ, Ν ν, Ξ ξ, Ο ο, Π π, Ρ ρ, Σ σ/ς, Τ τ, Υ υ, Φ φ, Χ χ, Ψ ψ, Ω ω.
Ermeni Alfabesi (IV. yüzyıl)
Ա, Բ, Գ, Դ, Ե, Զ, Է, Ը, Թ, Ժ, Ի, Լ, Խ, Ծ, Կ, Հ, Ձ, Ղ, Ճ, Մ, Յ, Ն, Շ, Ո, Չ, Պ, Ջ, Ռ, Ս, Վ, Տ, Ր, Ց, Ւ, Փ, Ք, Օ, Ֆ
Arami Alfabesi (MÖ IV. yüzyıl)
𐡀 𐡁 𐡂 𐡃 𐡄 𐡅 𐡆 𐡇 𐡈 𐡉 𐡊 𐡋 𐡌 𐡍 𐡎 𐡏 𐡐 𐡑 𐡒 𐡓 𐡔 𐡕
İbrani Alfabesi (MÖ III. yüzyıl)
א, ב, ג, ד, ה, ו, ז, ח, ט, י, כ, ל, מ, נ, ס, ע, פ, צ, ק, ר, ש, ת
Samiri Alfabesi
ࠀ ࠁ ࠂ ࠃ ࠄ ࠅ ࠆ ࠇ ࠈ ࠉ ࠊ ࠋ ࠌ ࠍ ࠎ ࠏ ࠐ ࠑ ࠒ ࠓ ࠔ ࠕ
Süryani Alfabesi
ܐ, ܒ, ܓ, ܕ, ܗ, ܘ, ܙ, ܚ, ܛ, ܝ, ܟܟ, ܠ, ܡܡ, ܢܢ, ܣ, ܥ, ܦ, ܨ, ܩ, ܪ, ܫ, ܬ
Arap Alfabesi (IV. yüzyıl)
ﺍ, ﺏ, ﺕ, ﺙ, ﺝ, ﺡ, ﺥ, ﺩ, ﺫ, ﺭ, ﺯ, ﺱ, ﺵ, ﺹ, ﺽ, ﻁ, ﻅ, ﻉ, ﻍ, ﻑ, ﻕ, ﻙ, ﻝ, ﻡ, ﻥ, هـ, ﻭ, ﻱ
Berberi (Tifinagh)
ⴰ, ⴱ, ⵛ, ⴷ, ⴹ, ⴻ, ⴼ, ⴳ, ⴳⵯ, ⵀ, ⵃ, ⵉ, ⵊ, ⴽ, ⴽⵯ, ⵍ, ⵎ, ⵏ, ⵓ, ⵄ, ⵖ, ⵅ, ⵇ, ⵔ, ⵕ, ⵙ, ⵚ, ⵜ, ⵟ, ⵡ, ⵢ, ⵣ, ⵥ
***
Sanskrit Alfabesi ve Dili
***
Hindistan’da yirmiden fazla resmi dil arasında Sanskritçe de vardır. “Sanskrit” (संस्कृतम्) “Cilalanmış” anlamına gelir. Aslında en eski din dili Sanskritçe’dir. Arya dillerinin de kökü sayılır, ayrıca Hinduların dini metinleri bu dilde yazılmıştır, bizde nasıl ki bütün ana dini metinler Arapça’dır, aynı şekilde Hinduların da dini metinleri Sanskritçe’dir. En eski kutsal metinler olan Dört Veda, Bhagavat Gitta ve Upanişadlar Sanskritçe yazılmışlar… Vedaları “Risiler” yazdılar. Risiler bir nevi peygamberdiler.
***
Daha sonra Sanskritçe metinler için Devanagari Alfabesi geliştirildi. Yazısı soldan sağa doğrudur… “Devanagari” (देवनागरी) “Tanrılar Kenti” anlamına geliyor. Nagari, bir yanıyla kent, diğer yanıyla Hint diline denir. Deva onlarda Tanrı iken, Avesta’da Daeva kötü güçler için kullanılan bir ifadedir. Türkçe “Dev”, Kürtçe “Dêw” Avesta’dan kalmadır. Nepal ve Hindistan’da Devanagari Alfabesi ile yazı yazılır ve okunur. Büyük – küçük harf ayrımı bu alfabelerle yoktur.
—Sanskrit Alfabesi
[Sesli Harfler] (अ). a (आ). aa (इ). i (ई). ii (उ). u (ऊ). uu (ऋ). ri (ए). e (ऎ). аi (ओ). о (औ). аu [Sessiz Harfler]: (क). кa (ख). кхa (ग). ga (घ). gha (ङ). n (शंकर). şankar (च). ça (छ). çha (ज). dja (झ). djha (ञ). na अंजन (andjan) (ट). ta (ठ). tha (ड). da (ढ). dha (ण).na (कंधा/कण्धा). каndhaa (त). ta(थ). tha (द). da (ध). dha (न). na (प). pa (फ). pha (ब). ba (भ). bha (म). ma (य). y (दुनिया). duniya (र). ra (ल). la (व). va (श). şa (ष). şa
(स). sa (ह). ha (ड़). ra (ढ़). rha (क़). ka (ख़). ha (ग़). ga (ज़). za (फ़). fa (क्ष). кşa (ज्ञ). gyа (त्र). tra (श्र). şrа
B). Rakamlar [Sanskritçe]: 1. éka (एक) 2. dvi (द्वि) 3. trí (त्रि) 4. catúr (चतुर्) 5. pañca (पञ्च) 6. ṣáṣ (षष्) 7. saptá (सप्त) 8. aṣṭá (अष्ट) 9. náva (नव)
[Devanagari – Hint]: (१). ek (२). do (३). teen (४). char (५). panc (६). çaah (७). saat (८). aath (९). nou
Modern rakamlar Araplardan alınmadır. Araplar da Hintlilerden almışlar. Resûl-i Ekrem (s.a.v.) döneminde “Ebced Sistemi” kullanılıyordu. İbraniler de rakam yerine harf kullanırlar. Ayrıca Kürt, Fars ve Hint sayıları, kök dil Sanskritçe’den ufak tefek fonetik farklar dışında olduğu gibi korunmuş durumdalar.
——İbrani Alfabesi ve Dili
Tevrat ve Zebur’un dili olan İbranice’nin konuşulduğu ülke İsrail’in kullandığı dil ve yazı dili olan İbrani Alfabesi çok eskidir. Hz. İsa’nın anadili olan Aramice yazısından evirilen bir alfabedir. Bu alfabeye ayrıca “Hebrew Alfabesi” denilir. Harflerin isimleri Arapça bilenlere yabancı gelmez. Sağdan sola doğru yazılır ve okunur.
(א). Sessiz Alef (ב). Bet (ג). Gimel (ד). Dalet (ה). He (ו) Vav (ז). Zayın (ח). Khet (ט). Tet (י). Yud (כ). Kaf (ך). Kaf Sofit (ל). Lamed (מ). Mem (ם). Mem Sofit, (נ). Nun, (ן). Nun Sofit, (ס). Sameh (ע). Sessiz Ayın (פ). Pe (ף). Pe Sofit (צ). Tsadit (ץ). Tsadik Sofit (ק). Kuf (ר). Reş (ש).- Şin Sin (ת). Tav
Harflerin altına gelen nokta ve çizgiler ünlü (a, e, i, o, u) harflere karşılık gelir. Arapça’daki hareke sisteminin aynısı, bir farkla, İbranice’de işaretler harflerin altına konur. Bu da çocuklar içindir, bu dili bilenler işaretler olmadan okuyabiliyorlar.
Zamirlerde dişilik ve erillik vardır, tıpkı Arapça’da olduğu gibi… היא (Hi) – (kadın) O, הם (Hem) – Onlar (erkekler), הך (Hen) – Onlar (kadınlar), אתם (Atem) – Siz (erkek), אתך (Aten) – Siz (kadın için), ילד (Yeled) – Erkek Çocuk, ילדה (Yelda) – Kız Öğrenci, איש (İş) – Erkek, אישה (İşa) – Kadın
İngilizce’de “He” erkekler için “O” zamiridir. Arapça’da “Ente ve Enti” sen anlamında kullanılır, İbranice’de fonetik olarak çok yakın olan “Aten ve Atem”dir. İbranice ve Arapça aynı dil gurubudur, Kürtçe ile Farsça gibi, aralarında benzerliğin olması gayet doğaldır.
İşaret zamirlerinde de benzerlik vardır. Arapça’da “ما هذا” (Ma Haza) İbranice’de “מה זה” (Ma Ze)… “מה” (Ma) Ne?,“זה” (Ze) Bu… Tıpkı Arapça’daki gibidir; “ما” (Ma) Ne?,“هذا” (Haza) Bu anlamındadır. Sadece zamirlerde değil, isimlerde de böyledir. Güneş: שמש (Şemes), شمس (Şems); Gün: יום (Yowm), يوم (Yewm)
