Gavur

Pazar klasiğimdir, Sütçü Amca Nubar Terziyan, Adile Teyze, Ayhan Işık, Sami Hazinsesli siyah beyaz Yeşilçam filmlerini izlemek..

Hani gavur dediğimiz tonton amca ve teyzelerimizle geçmişimize yolculuk yaptığımız sinema filmlerimiz..

Anadolu’nun kadim uygarlıkları arasında ötekileştirmek için kullanılan deyimlerden birisi de “gavur” deyimidir.Yüzlerce millete köprü vazifesi yapmış Anadolu için bu deyimin özel bir anlamı vardır.

1960’ lı yıllarda İstanbul’da özel bir kolejde 11-12 yaşlarında iki erkek öğrenci teneffüste kavga ediyor. Birisi diğerine yumruk atıyor. Yumruk yiyen öğrenci ağlayarak nöbetçi öğretmene şikayete geliyor.

– Öğretmenim, arkadaşım bana vurdu.

Şikayet edilen öğrenci de hemen geliyor ama hala öfkeyle burnundan soluyarak ;

– Ama öğretmenim o da bana “havur” (gavur) dedi.

O gün orada çocukları sakinleştirip barıştıran öğretmen sevgili büyüğümüz Türk Sanat Musikisinin dev ismi; yazar, şair “Fırat Kızıltuğ” idi.

İşin en tatlı kısmı ise işin sonunda saklı. Fırat hoca gülerek;

– İşin güzel tarafı karşısındakine gavur deyip yumruk yiyen öğrencim “Rum” idi. Gavur sözüne kızıp yumruk atan çocuğum ise “Yahudi” idi.

Hikayenin sonunda ben hem çok şaşırmış hem de çok mutlu olmuştum. Fırat hoca -çok keskin bir Türk milliyetçisidir- şaşırdığımı görünce gülerek;

– Hocam, Anadolu toprağı çok bereketlidir. Şimdi söyleyeceğime çok şaşıracaksın, Kıbrıs savaşında çarpışan ve çok büyük kahramanlıklar yapan ermeni askerlerimiz vardı. (*Faruk Öndağ)

Hakikaten şaşırmıştım, bilmiyordum bunu ama hoca bunları anlatınca Çanakkale savaşında Türk ordusunda askeri doktor olan bir Yahudi vatandaşımızın savaşın en kanlı olduğu bir anda diğerlerine ;

-Bana bakın! Ölüm var kalım var.. Olur da buralarda şehit olursam sakın beni bu “gavurdur” deyip buralarda bırakmayın, kendi mezarlığınıza gömün.. dediğini hatırlıyorum.

Yine bir Lübnan seyahatimde Beyrut’ta tanıştığım ve bize sofrasını açan Adana Ermenisi Agop amcanın elindeki ekmeği üç kere öpüp başına koyarak ;

– “Gardaş kıymetini bilmezsen Allah adamı çarpar çarpar “ deyişini, ya da ;
– Büyükanam bir baklava yapardı, barnaklarını yerdin… deyişini hatırlıyorum da…

Feriköy’de muhteşem akordeon çalan Edward Aris ve Hırant Dink ile sohbetlerimi Anadolu tadında yapmıştık. Sivas ağzı ile..

Mahmut Şevket Paşa Ortaokulu’nda çalışırken Müdür Yardımcısı Kevork Ağabey su katılmamış bir Amasyalı idi.

Sahi gavur nedir?

Kime gavur denir?

Türk dil kurumunun TDK sözlüğünde;
1- Dinsiz kimse.
2- Müslüman olmayan kimse.
3- Merhametsiz, acımasız kimse olarak verilmiş.

Biz millet olarak daha çok 3. anlamda kullanmışız. Yani acımasız merhametsiz, etrafına kötülük yapan zalim anlamında.

Hakikaten “Gavur” kimdir?

Halkına zulmeden, memleketini satan, halkının değerlerine küfreden,rüşvet alan, insana ve hayvana zulmeden, bayrağına, ekmeğine, şehidine saygı duymayan ama adı Mehmet olan mıdır gavur ?

Yoksa alnının teri ile ekmeğini kazanan, vergisini veren konu komşusuna insanca sahip çıkan, zor gününde de güzel gününde de komşunun yanında olan Balatlı Manav David Amca mı gavur ?

Eskiler Rum, Ermeni ya da Yahudi komşuları ile yaşadıkları günleri anlatınca insan şöyle bir duraklıyor doğrusu. Onlar bizim mevlitlerimize geliyor biz onların yortularını kutluyoruz.

Ramazanda ne Ermeni ne de Rum çocukları ellerinde yiyecekle dışarı çıkmıyor, çünki çok ayıp.

Düşünüyorum da bundan 60 sene önce şehirlerimizde, mahallelerde Rum, Ermeni vatandaşlarımızla kardeş kardeş yaşarken mi sokaklarda gavur çoktu yoksa hepsini gönderip kendimizle başbaşa kaldığımız bugünlerde mi sokaklarımızda gavur çok ?

Cevabı hepimiz biliyoruz, vesselâm.