Dünyanın en büyük ilaç firması Pfizer, sigara bıraktırma ilacı olarak bilinen Chantix’ e karşı açılan 2 bin 700’ den fazla davanın yüzde 80’ ine 
karşı 273 milyon dolar ödemeyi kabul ettiğini açıkladı (1).
USA’ da 2006’ da piyasaya çıkan ilaç bizde hâlen 112 tabletlik kutularda 346.17 liraya Champix adıyla eczanelerde satılıyor.
Pfizer, kısa adı SEC olan Sermaye Piyasası Kurumu’ na (Securities and Exchange Commission) yaptığı başvuruda, davacıları temsil eden birçok avukatlık bürosu ile anlaşmak için görüşmelere başladığını da bildirdi.
İlaç devi, önce geçen sene Chantix içtikten sonra intihar eden Mark Whitely’ nin karısıyla; daha sonra da bu ilacın intihar düşünceleri ve başka psikiyatrik problemlere yol açtığı iddiasıyla dava açan Billy Bedsole ile anlaşma sağlamıştı.
Pfizer, tazminat ödeyerek açılan davların geri çekilmesini ve böylece kasasından daha az para çıkmasını amaçlıyor.
Champix’ in kısa hikâyesi
Champix’ in kısa zamanda bir ‘blockbuster’ olmasına, yani milyarlarca liralık satış rakamlarına ulaşmasına kesin gözüyle bakılıyordu ama umulan gerçekleşmedi.
Piyasaya çıktıktan hemen sonra ilacın yan etkileri ilgili raporlar da yağmur gibi yağmaya başladı ve 2008’ den itibaren Pfizer aleyhine ilacın psikiyatrik yan etkilerini gizlendiği, doktor ve hastaların uyarılmadığı iddialarıyla ardı ardına davalar açılmaya başlandı.
Amerika’ da pilotların, kamyon şoförlerinin ve bazı askeri personelin Chantix kullanmaları yasaklandı (2).
Institute for Safe Medication Practices isimli kuruluşun 2008’ de yayınlanan raporunda 28’ i intihar sonucu olan 78 ölümde Chantix’ in bir numaralı şüpheli ilaç olduğu bildirildi (3).
Tıbbi fetva kurumu FDA, ilacın prospektüsüne intihar düşüncesi, depresyon ve diğer davranış değişikliklerine yol açma riski olduğunu bildiren ‘siyah kutu uyarısı’ konmasını istedi.
FDA 700 kişi üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçlarına dayanarak bu ilacın kalp-damar hastalığı olanlarda kalp krizi ve diğer ciddi riskleri artırabileceği uyarısını yaptı.
Daha sonra Champix’ in felç, kalp yetersizliği, kalp krizi dâhil kalp-damar hastalıkları riskini yüzde 72 oranında artırdığını tespit eden bir araştırma yayınlandı.
Champix, geçtiğimiz senelerde Sağlık Bakanlığı tarafından sigara bırakmak isteyenlere ücretsiz olarak verilmeye başlandı ama bu tiryakilerin ilaç yan tesirleri bakımından takip edildiklerini sanmıyordum.
Ben de o zamanlarda bu ilacın herkeste gelişigüzel kullanılmasını doğru bulmadığımı, yan tesirlerinden çekindiğim için hiçbir hastama bu ilacı yazmaya cesaretim olmadığını dile getiren yazılar kaleme aldım ama sanıyorum beni dinleyen olmadı (4).
Gelelim neticeye
BİR: Pfizer’ in davalara karşı tazminat ödemeyi kabul etmesini ilacın gerçekten çok ciddi aksi tesirleri olduğunun ve ölümlere yol açtığının üreticisi tarafından da kabul edildiğinin delili olarak görüyorum.
Pfizer, açılan davalara karşı 273 milyon dolar ödeyerek az bir harcama ile işin içinden sıyrılmak istiyor; çünkü bu 273 milyon dolar ilaç devi için “leblebi-çekirdek parası bile değil”.
İKİ: Bu senenin başında medyada SGK’ nın “ciddi maliyetler getireceği, ilacın güvenilirliği konusunda yeterli bilgi olmadığı ve riskten korktuğu için” Pfizer tarafından ilacın geri ödeme kapsamına alınması şartıyla 1.5 sene bedavaverilmesi teklifini geri çevirdiği haberleri yer aldı (5).
Bu, SGK’ nın gerçeği nihayet gördüğü ve Champix’ in ilk partisine verilen paraların da bir nevi boşa gittiği manasına gelir.
ÜÇ: Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından binlerce kişiye ücretsiz olarak verilen ilacın sigarayı bırakmada ne kadar işe yaradı, yan etkileri ciddi olarak takip edildi mi, edildiyse ne gibi sonuçlara ulaşıldı, merak ediyorum.
KAYNAKLAR
2. http://www.ahmetrasimkucukusta.com/2011/01/07/yazilar/tip-yazilari/sigara/si-birakacagim-derken/
