Anadolu’nun bir yerlerinde köşelere sıkışmış ve unutulmaya terkedilmiş, felsefi derinlikleri olan nice deyişlerimiz vardır. Sahiplenilip canlandırılsalar, giderek çoraklaşan kültürümüze can suyu olabilirler.
Popülarizmin ve küresel kapitalizmin, insansızlık ve insafsızlık üzerinden büyüttükleri sömürge kültürüne inat, kültürel damarlarımız henüz kurumadan “ Biz burdayız “ diyebilmeliyiz.
&&&
Göktürk Kitabeleri sosyal devlet ve adalet vurgusuyla bir öğüt abidesidir:
“ Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insan oğlu kılınmış.”
“ İkisi arasında Türk Milleti ecdadının töresince yetişmiş “
“ …Türk Oğuz beyleri, milleti işit: üstte gök basmasa altta yer delinmese senin ilini ve töreni kim bozbilir? ”
İl: devlet demek, ya töre?
Töre: Hukuk, kültür, düzen, doğruluk. yaşama biçimi, gelenek görenek… Ve nihayet töre, mavi gökle yağız yer arasındaki demir kazıktır. O demir kazık, “ sarsılmaz adalettir “
Bu yüzdendir ki ataların deyişleri törelidir ve töredir deyişleri. Gökle yer arasında kaybolmaz deyişleri.
&&&
Kadim Türk kültürünün bir diğer önemli eserini yaratan Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig adlı eserini dört temel unsur üzerine kurmuştur:
* Bunlardan birincisi adalet olup, doğruluk üzerindedir.
* İkincisi devlet olup, saadet ve ikbal demektir.
* Üçüncüsü akıl olup, ululuk ifade eder.
* Dördüncüsü ise kanaat ve afiyettir.
Yusuf Has Hacip’ten asırlar önce, “ İl gider töre kalır “ diyen atalar, aslolanın töre olduğuna vurgu yapmıştır. Töre yaşadıkça “Türk milleti var olur” gerçeği bu deyişle ifade edilmek istenmiştir.
Adalet evrenin ruhudur. Ülkeler kılıçla alınabilir ama adaletle korunur.
&&&
Yerle gök; isimsiz Baksı’dan Dedem korkut’a, Ahmet Yesevi’den Yunus Emre’ye, Yusuf Has Hacip’ten Kaşgarlı Mahmut’a uzanan sevdanın tanığıdır.
Anadolu’da bu anlamda bir deyiş vardır: “ Yerle Gök Evlidir Hiç Bir Şey Kaybolmaz.”
Yerle gök arasında ki sevdanın adıdır deyişlerimiz ve ölümsüzdürler şüphesiz. Biz unutsak bile onlar kaybolmayacak…
Popülarist alzheimer hastalığımızı “ Demir Kazık “ tedavi edecek ve üstte mavi gök altta yağız yer buna tanık olacak…
&&&
Kaybolmuş bir sevginin peşine düşercesine, “ Atalar Sözünün” mecnunu olmalıyız. O “ bilge sözler” bizim felsefi dağarcığımız, onlar bizi yaşatmış biz de onları yaşatmalıyız. Nice dedem korkut tarihimizi renklendirmiş; yaşayalım kardeşçe ve yaşatalım insanca diye.
