Tıbbi fetva kurumu FDA, bir böcek virüsü ve rekombinan DNA teknolojisiyle üretilen ilk grip aşısını onayladı.
FDA’ ya göre bu yöntemin avantajı, pandemi yani dünya çapında bir salgın ortaya 
çıktığında çok kısa zamanda aşı üretilmesine imkân sağlaması.
Protein Sciences tarafından geliştirilen ve “Flublok” adıyla 2013-2014 sezonunda satılacak olan yeni aşı sadece 18 ile 49 yaşları arasındaki kişilere yapılabilecek.
Aşı nasıl hazırlanıyor?
Flublok’ ta grip virüslerinin hemaglütinin (H) antijeni bulunuyor.
Hemaglütinin, grip virüslerinin hücrelere girmesi için mutlaka gereken ve bütün inaktive grip aşılarında da bulunan bir antijen.
H’ nin aşı ile verilmesiyle ona karşı antikorlar oluşuyor ve bu sayede virüslerin vücut hücrelerine girmesi bloke edilmiş (Flublok) oluyor.
Yeni aşının hemaglütinini, böcek hücrelerinin hemaglütinin geni yerleştirilen “baculovirüs”’lerle enfekte edilmesiyle sağlanıyor.
Baculovirüs sıklıkla yeşil sebzelerde bulunan bazı böcekleri enfekte ediyor fakat memelilerin hücrelerinde üreyemiyor.
Böylece grip aşısı üretiminde ne yumurtaya ne de canlı grip virüsüne ihtiyaç olmuyor; gerekli olan sadece grip virüsü hemaglütinine ait genetik bilgi.
Protein Sciences tarafından yapılan açıklamada “Aşı yumurtasız ortamda ve grip virüslerine gerek olmadan üretildiği için çok kısa zamanda hazırlanabiliyor ve hiçbir enfeksiyon riski de taşımıyor. Aşıda tiomerosal, antibiyotik ve adjuvan maddeler bulunmuyor. Eser miktarlardaki insan dışı proteinlerin de sorun yaratabileceğini gösteren bir işaret yok.”
Flublok’ ta her bir grip virüsüne ait 45 mikrogram hemaglütinin bulunuyor; bu miktar klâsik grip aşılarındaki hemaglütininden 3 misli fazla.
Klâsik grip aşıları sadece hemaglütininden değil tam virüs, öldürülmüş virüs veya birçok protein ihtiva eden virüs parçacıklarından oluşuyor; zayıflatılmış canlı virüs aşıları da var.
Tüm grip virüslerine karşı yüzde 44.6 etkili
Flublok’ un 4 bin 500 kadar kişi üzerinde yapılan plasebo kontrolü klinik çalışmada tüm grip virüslerine karşı yüzde 44.6 oranında koruma sağladığı bildirildi.
Aşının emniyeti de 2 bin 500 gönüllü üzerinde araştırıldı ve yumurta bazlı aşılardakine benzer yan etkilere (aşı yerinde ağrı ve kızarma, baş ve kas ağrıları yorgunluk) rastlandı.
Aşı, daha önce grip geçirmemiş 6 yaşından küçüklerde denenmiş ve çok etkili bulunmamıştı.
Flublok, önümüzdeki sene önce 50 ve üzerinde olanlarda ve daha sonra da 6-18 yaş arasında olanlarda denenecek.
Yeni aşının eskilerden pek farkı yok
Birkaç ayda bir yeni grip aşısı haberleri geliyor ama aslında değişen fazla bir şey olmuyor.
Geçen sene kasım ayında Novartis firmasının memeli hücrelerinde üretilen grip virüslerinden elde ettiği Flucelvax ruhsat almıştı.
Bu yeni aşının yumurta ve grip virüsüne ihtiyaç olmadan, daha kısa zamanda ve çok miktarda hazırlanması avantaj gibi görünüyor ama tekniğin farklı olması vatandaşı ilgilendirmiyor.
Bu da grip virüslerinin sürekli olarak değişen yüzey antijenlerine göre her sene yeniden hazırlanması icap eden, sadece aşıdaki virüslere karşı koruma sağlayan ve üstelik koruyuculuğu da uzun süreli ve etkili olmayan bir aşı.
Yeni aşının mahzurları
BİR: Firmanın açıklamalarından aşının her zaman “kısa sürede” hazır olmasının pek de kolay olmayacağı anlaşılıyor.
İKİ: 50 yaşın üzerindekilerde görülen aşırı duyarlılık reaksiyonlarının nelere yol açacağı pek belli değil.
ÜÇ: Firma aksini iddia etse de FDA’ nın aşının raf ömrünü üretimden sonra 16 hafta olarak kabul etmesi önemli bir mahzur; bu süre standart aşılar için 1 sene.
DÖRT: Aşının sadece 18-49 yaş arası için ruhsatı var ama bu yaş grubu gribe karşı en dirençli olan insanlar ve bunların zaten aşı olmaları da gerekmiyor.
BEŞ: Aşının bu safhada esas gripten korunması gereken küçük çocuklar, 65 yaşın üzerindekiler ve altta yatan kronik hastalığı olanlar için onayı bulunmuyor.
ALTI: Üretici firma, üzerinde 20 seneden beri çalıştığı aşısı için 30 dolar civarında bir fiyat talep edeceğini bildiriyor.
Gelelim neticeye
Yakında, bu tür işlerden nemalananlar yeni grip aşısına methi senalar düzmeye başlarlar, sakın kanmayın.
Bilin ki bu aşı da diğerlerinden hiç farklı değil, sadece adı güzel.
Hâlen tüm dünyada yaygın olarak kullanılmakta olan ve grip virüslerinin yüzey antijenlerinden hazırlanan aşıların işe yaramadığını üreticileri de bal gibi biliyor ama bu kârlı düzenlerinin bozulmasını istemiyorlar.
Endüstriye, bir aşıda olması gereken temel hususiyetlerin hiçbiri bulunmayan iğneleri ‘grip aşısı diye yutturamayacağını’ kabul ettirene kadar uğraşacağız.
KAYNAKLAR
http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm335891.htm
http://www.proteinsciences.com/PDF/pscp1.pdf
http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/content/influenza/general/news/jan1713flublok.html
