1- Şirket “A Ltd.” müşterisi Şirket “B Ltd”ye 20.000.- TL mal satıyor. Şirket “B Ltd.” ödemesini Şirket ortaklarından ortak “X”in kredi kartını kullanarak ve kredi kartının 10 taksit imkânından yararlanarak yapıyor.
2- Şirket “C Ltd” müşterisi Şirket “D Ltd.” ye sattığı 4.000.- TL mal karşılığını müşterisinin isteği üzerine Şirket “D Ltd.”nin kredi kartından tahsil edecek. Şirket “C Ltd.”nin de mal aldığı satıcı şirkete borcu vardır. Bu kredi kartını mail order ile mal aldığı satıcısına olan borcunu kapatmak için kullanıyor. (Pos veya Mail Order ile).
3- Şirket “E Ltd.” müşterisi Şirket “F Ltd.”de birikmiş cari hesap alacaklarını kredi kartı ile tahsil ediyor. (Burada dikkat edilmesi gereken husus, Şirket “E Ltd.”nin o ay içinde yapmış olduğu satışların tutarının, satış veya cari hesap kapatmak için pos cihazından geçirdiği kredi kart tahsilat tutarından fazla olması gerekiyor. Altında kalırsa maliye idaresi kredi kartı kullanımı karşılığı belge düzenlenmemiş olarak yorumluyor.)
(Vergi mevzuatına göre kredi kartı bir ödeme aracıdır. Her POS işlemi için şirket mutlaka yazar kasa fişi kesmek veya fatura düzenlemek zorundadır. Ama bizim piyasamız nasıl ki “vadeli çek” üretti ise, kredi kartı ile borç ödeme (cari hesap kapatma) sistemi (!) de geliştirmiştir.)
4- Esnaf “G” nakde sıkışmıştır. Komşusu “H” den kredi kartının hesap kesin tarihini öğrenir, yeni kesilmiştir, vade uygundur. Komşusundan kredi kartını kendi pos cihazından geçirmesini ister. Vadesi geldiğinde tahsil edeceği bir çeki vardır. Komşusuna bir ay sonra ödemeyi yapacaktır. Pos karşılığı açığa yaptığı satışlar olduğu için fiş kesmekte sıkıntısı yoktur. Yazar kasanın “kredi” tuşunu kullanarak aralıklarla 3.000.- TL fiş keser.
5- Esnaf “I” yukarıdaki yöntemi kullanarak kendi kredi kartını kendi işletmesinin POS cihazından geçirir. Ve karşılığında ihtiyacı olana fatura keser, faturanın KDV tutarının yarısını tahsil eder.
6- Esnaf “j” kredi limitleri dolan kredi kartına asgari tutarı ödeyebilmek için, diğer bir bankanın verdiği kredi kartından nakit çeker.
7- Tüketici “K” kredi kartı kullanmaktan, asgarisini öderken biriken faizlerden bıkmıştır. Faizi daha düşük olduğu için tüketici kredisi kullanarak, kredi kartı hesaplarını kapatır. Kartları iade eder. Ancak, bozulan tüplü televizyonun yerine LCD televizyon almak istemektedir. Taksitli alabilmesi için yeniden kredi kartı çıkartmaktan başka çaresi kalmamıştır.
Benim karşılaştığım veya duyduğum kredi kartı kullanım şekilleri bunlardır. Görüldüğü üzere piyasanın gerçekleri, yasalardan ziyade kendi mantığını göre hareket ediyor. Dünya ekonomik sistemi, arz fazlasının tüketilebilmesi için kaydi para yaratmak (kredi) yaratmak zorunda. Bundan 25-30 yıl önce sadece yatırım ve bir nebze işletme kredisi olarak yaratılan sanal para, bugün tüketicilerin günlük ihtiyaçları içinde yaratılmak zorunda. Yoksa sistem (saadet zinciri) çöker. Ve sistem, tüketimin, yerel ve dünya ölçeğinde yaratılan artı değerin daha adil bir gelir dağılımı ile daha sağlıklı ve daha az (ölçülebilir) riskle finanse edilmesini tercih etmek yerine, borçlanma (kredi kartları aslında kullanıcıya açılmış bir kredidir) yolu ile finanse edilmesini istemektedir. Bu durumda reel sektör ile tüketicilerden ve hatta en büyük tüketiciler olan devletlerden mali piyasalara sürekli kaynak aktarımı olmaktadır. Ve bir azınlık elinde ne yapacağını bilmez fonlar birikmektedir (sıcak para). Bu fonlar gelişmekte olan ülkelerin (varsa) atıl kaynaklarını hareketlendirdikleri ve dünya pazarlarına kazandırdıkları gibi, ulusal hükümetlerin baş belası da olabilmektedirler.
Şimdi tüm bu gerçeklerin ışığında, kredi kartı kullanımı konusunda nasihat çekmek, olsa olsa “tuzu kuru muhabbetinden” öteye bir şey ifade etmez esnaf ve tüketici piyasası için.
Velhasıl ve vesselam… 25.07.2013
