Kalp yetersizliği olan hastalara hemen tuzdan fakir diyet uygulanmaya başlanır ama büyük bir randomize çalışmada, tuz kısıtlamasının klinik olayları azaltmada herhangi bir faydası olmadığı gösterildi.
Kısa adı SODIUM-HF olan çalışma, kalp yetersizliği olan hastalarda sıvı yüklenmesini ve olumsuz sonuçları önlemek için tavsiye edilen tuz kısıtlamasının etkilerini tespit etmek amacıyla düzenlendi. 1
Çalışma 6 ülkede 26 farklı şehirde kılavuzlara göre uygun tedavi gören New York Kalp Derneği (NYHA) sınıf II-III kalp yetersizliği belirtileri olan 18 yaşından büyük hastalar üzerinde yürütüldü.
397 hastaya günde 1500 mg’dan az tuzlu diyet verilirken 409 hastaya ise mutad bakım uygulandı.
Tuz alımı kısıtlama uygulanan vakalarda 12 ay sonra başlangıca göre günde 2286 mg’dan 1658 mg’a kontrol grubunda ise 2119’dan 2073’e indi.
Çalışma, pandemi sebebiyle planlanandan önce sonlandırıldı.
12 ayda tüm sebeplere bağlı ölüm mutad bakım grubunda 22 (yüzde 6) ve düşük tuz grubunda 17 kişide (yüzde 4); kardiyovasküler acil servis ziyareti/hastaneye yatış mutad bakım grubunda 51 kişide (yüzde 12) düşük tuz grubunda ise 40 kişide (yüzde 10) tespit edildi.
Düşük sodyumlu bir diyet, yaşam kalitesinde mütevazı bir iyileşme ile ilişkilendirildi; ancak 6 dakika yürüme testi tedavi grupları arasında farklı değildi.
Bu veriler, kalp yetersizliği olan ayaktan takip edilen hastalar arasında, düşük sodyumlu diyetin, olumsuz kardiyovasküler olaylarda bir azalma sağlamadığını ortaya koyuyor.
Tuz kısıtlaması yapılmasının sebebi
Kalp yetersizliğinde tuz kısıtlaması tavsiyesi, nöro-hormonal aktivasyon ve sodyum ve su tutulmasına yol açan otonomik kontroldeki anormalliklere dayandırılır ancak şimdiye kadarki klinik deneylerde karışık sonuçlar ortaya çıkmıştır.
Çalışmanın başındaki isim olan Dr. Ezekowitz şunları söylüyor: 2
Kılavuzlar, kalp yetmezliği hastalarında sodyum alımının azaltılmasını şiddetle tavsiye etmekteydi, ancak bu tavsiye, veri eksikliği nedeniyle son senelerde geri çekildi. Kalp yetmezliği kılavuzlarının çoğu artık diyet sodyumu konusunda herhangi bir tavsiyede bulunmuyor.
Kısıtlanması gereken tuz değil fazla insülin salgılanmasana yol açan karbonhidrattır
Kardiyoloji uzmanı Dr. Özcan Yücel’in görüşlerine ben de katılıyorum: 3
Hekimlerin şu tuz meselesine bakışını değiştirme zamanı çoktan gelmiştir. Hiç bir hastama tuz kısıtlaması yapmıyorum. Evimde asla ‘iyotlu, rafine’ tuz bulundurmam. Çankırı, Sivas, Ovacık tuzlarını özellikle tercih ediyorum. Deniz ve göl tuzlarından biraz çekiniyorum. Böbrek fonksiyonları sağlamsa ve de kalp yetmezliği ile yoğun bakımda yatmıyorsa tuz kısıtlamasına gerek yok. İnsülin böbreğimize daha fazla tuz tutmayı emreder. Bu da hipertansiyonun en önemli bedellerinden birisidir. Kısıtlanması gerek tuz değil fazla insülin salgılanmasana yol açan karbonhidrattır.
Az tuzlu beslenme kalbi zorluyor
Düşük tuzlu (düşük sodyumlu) beslenmenin kalp üzerine istenmeyen tesirleri olabilir, kalp hızı ve kardiyak yük ve stres artabilir. 4
Düşük tuz alımı vasat tuz alımına nazaran tansiyon yüksekliğinden bağımsız olarak kalp krizi, felç ve ölüm riskini yüzde 11 artırır. Bu, tansiyonu yüksek olmayanların tuz kısıtlaması yapmasının faydalı olmadığı gibi tam aksine zararlı olduğunu gösterir. 5
17 sodyum araştırmasından 14’ü düşük sodyumun mortaliteyi (ölüm oranı) artırdığını gösteriyor. Eğri J şeklindedir, ilişki çizgisel değildir. Tuzun azı da fazlası gibi zararlıdır. 6
Hatta Amerikan Kalp Derneği’nin günde 1.5 gramdan fazla sodyum alınmaması tavsiyesine uyanlarda kalp krizlerinin sayısı artabilir. 7
Gelelim neticeye
Daha uzun süreli ve daha düşük tuzlu bir beslenmenin daha etkili olabileceği ileri sürülebilirse de ben böyle bir çalışmanın sonucunun da farklı olmayacağını düşünüyorum.
BİR: Sağlıklı insanların tuz kısıtlaması yapması doğru değildir.
İKİ: Vücudun ihtiyacından az tuz alınması zararlıdır.
ÜÇ: Günde 5-6 gram tuz (=2.4 gram sodyum) alınmalıdır.
DÖRT: Kalp ve damar sağlığı için şeker tuzdan daha zararlıdır.
Kaynaklar:
1. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(22)00369-5/fulltext
2. https://www.mdedge.com/familymedicine/article/253395/heart-failure/low-sodium-diet-did-not-cut-clinical-events-heart
3. https://twitter.com/drozcanyucel/status/1511584484646436866?s=20&t=FdCmKPHhVIK0zFjAQuBG2Q
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9758081
5. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)30467-6/abstract
6. https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6413454736648921089
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7768554
Makale adı: Reduction of dietary sodium to less than 100 mmol in heart failure (SODIUM-HF): an international, open-label, randomised, controlled trial
***
