Avrupalı dostlarımız her yerde Türkiye için Turkey yazıyorlardı. Meğer içlerinde bir hinlik- hindilik varmış? Bizde Turkey’i İngilizce teleffuz diye yutuyorduk. Türkiye’nin girişimleri ile bu hindilik bitti: Türkiye ismini kullanmaya başlayacaklar. İçerlerindeki hinliğin sebebini de anlamış olduk?
Türkiye’nin ihraç ürünlerinde artık ‘Made in Turkey’ yerine ‘Made in Türkiye’ ibaresi kullanılacak. Peki, uzun yıllar boyunca neden uluslararası arenada Türkiye için İngilizce hindi anlamına da gelen ‘Turkey’ kelimesi kullanıldı?
Amerika’nın keşfedilmesinden çok önce de İngiliz tüccarlar çulluğu keşfettiler ve bu kuşları İngiltere’ye ihraç etmeye başladılar. Çulluk, İngiltere’de çok meşhur oldu ve ‘Turkey bird’ olarak anılmaya başlandı. Daha sonra İngilizler Amerika’ya geldiklerinde, buradaki hindileri çulluk zannettiler ve onlara da ‘turkey’ adını verdiler.
Zamanla kuşa ‘Hindistan kuşu’ (hindi), ‘Peru kuşu’ veya ‘Etiyopya kuşu’ gibi adlar da verildi. Hindistan, Peru, Etiyopya erken dönemlerde Yeni Dünya’yı adlandırmak için kullanılan isimlerdi. İnsanların o dönemde coğrafya bilgileri iyi değildi ve Amerika’nın da Amerika olarak anılması epey zaman almıştı.
Bazı tarihçiler de hindinin Amerika kökenli bir kuş olduğunu söylüyor. Avrupa’ya evcilleştirilerek kolonilerle tekrar getirildiği rivayetler arasındaydı. Bu görüşe göre hindi, Avrupa’ya Kolombus ya da Hernando Cortez tarafından getirildi. Kuşun, “Turk-turk-turk (törk-törk-törk)” diye ses çıkarması ve fese benzer bir kafası olmasının da kökeniyle ilgili yanlış yorumlara yol açtığı düşünülüyordu.
Bu nedenle Avrupalılar hindiyi Türkler ile özdeşleştirdi. Örneğin İngilizler hindiye ‘Turkey Cock’ (Türkiye Horozu) demeye başladılar. Zamanla bu isim ‘Turkey Coq’ olarak kısaldı ve en sonunda da yalnızca ‘Turkey’ olarak kullanılmaya başlandı. İngilizler Batı Amerika’da bulunan Massachusetts’e yerleşmeye başlayınca, kendi geleneklerini de Yeni Dünya’ya getirdiler ve Amerika’da gördükleri hindilere ‘Turkey’ demeye devam ettiler.
Etimoloji uzmanı Mark Forsyth’e göre, Türk tüccarlar Madagaskar’dan satın aldıkları hindileri Afrika’nın etrafından deniz yoluyla dolanarak İngiltere’ye getirdiler. Ardından İspanyol denizciler de Amerikan hindilerini Avrupa’ya getirince, bu iki hindi türü birbirinin aynısı sanıldı.
Aslında durum bizde de farklı değildi. Türk toplumu olarak hindinin bize özgü bir hayvan olmadığını biliyorduk ve bu nedenle, bu hayvana ‘hindi’ ismini verdik. Bu hayvana hindi dememizin sebebi, hayvanın Hindistan’a özgü bir canlı olduğunu düşünmemizdi ve bu konuda yalnız da değildik. Örneğin bu dönemde Fransızlar da bu hayvana ‘poulet d’Inde’ yani ‘Hindistan tavuğu’ diyordu.
İngiliz BBC televizyonu, Türkiye’nin İngilizce adı olan ”Turkey”i değiştirerek, ”Türkiye” adı altında yeniden markalaştırmaya çalıştığını yazdı ve nihayet bu gerçeği kabullenip yanlıştan asırlar sonra dönmeye başladılar.
İngiliz medyasının lokomotifi BBC, Türkiye’nin “Turkey” adını değiştirmek için Birleşmiş Milletler’e (BM) sunmaya hazırlandığı başvuruyu haberlere yansıttı. “Goodbye Turkey, hello Türkiye (Güle güle Turkey, hoşgeldin Türkiye)” ifadesini kullandılar. Türkiye’nin dünyada değişen imajından da bahsedildi.
Evet: “ Türkiye, uluslararası alanda ‘Turkey’ olarak tanınan adını ‘Türkiye’ olarak yeniden markalaştırıyor. Ancak bu değişikliğin yalnızca bir fonetik telaffuzdan çok daha fazlasını temsil ettiği düşünülüyor” ifadesinin kullanıldığı haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan önderliğindeki Türkiye’nin, özellikle savunma sanayiinde ve diziler aracılığıyla kültür/sanat alanında yurt içi ve yurt dışında attığı adımlar hatırlatıldı.
Türkiye, “Türkiye” adının İngilizce metinlerde daha da yaygın şekilde kullanılması için harekete geçmişti.
İhraç edilen ürünlerin üzere basılan “Made In Turkey” ibaresi değiştirilerek “Made In Türkiye” şekli verildi. Dışişleri Bakanlığı da web sitesinde değişikliğe giderek “Turkey” yerine “Türkiye” ifadesini kullanmaya başladı.
Aynı şekilde Anadolu Ajansı (AA) ve TRT World de İngilizce yayınlarında “Turkey” yerine “Türkiye” ifadesini kullanmaya başlamıştı.
“Turkey” İngilizce’de “Hindi” anlamına geldiği için, zaman zaman sosyal medyada da Türkiye düşmanları tarafından dalga geçmek için de kullanılıyordu… Evet: Türkiye, Türkiye, Türklerin yurdu… Bunu birileri beyinlerine iyi yazsın ve asla unutmasın!…
