Tamiflu, domuz gribi tedavisinde elimizdeki en önemli iki antiviral ilaçtan biri. Antiviral ilaçlar temelde iki amaçla kullanılıyor. Birincisi profilaktik olarak, yani hasta bir kişi ile temas etmiş olan ama henüz hastalık belirtisi göstermeyen kişileri korumak için. İkincisi ise, virüs bulaşan kişilerde gribe bağlı zatürree ve diğer komplikasyonları önlenmek için. Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC), eylül ayında yayınladığı raporda antiviral ilaçların sadece hastaneye yatırılmayı gerektirecek kadar ağır hastalık tablosu gösteren hastalarla, grip komplikasyon riski yüksek olanlara verilmesini, sağlıklı olan ve ağır hastalık belirtisi göstermeyen kimselere verilmemesini istedi. Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) de, antiviral ilaçların profilaktik olarak kullanılmasına karşı idi. Hatta domuz gribi olan bir kişiyle yakın temasta bulunan ve komplikasyon riski yüksek olanlara bile hemen antiviral tedavi başlanmasını uygun bulmuyor, bunların yakından takip edilmelerini ve ancak hastalık belirtileri başladığında ilaç kullanılmasını tavsiye ediyordu.
Fransa’ da da Tamiflu’ nun eczanelerde satışı ‘herkes alıp kafasına göre kullanmasın’ diye yasak. Tamiflu birçok ülkede ancak reçete ile alınabiliyor.
Bunlar çok yerinde uygulamalar, çünkü antiviral ilaçların yaygın kullanımı (tıpkı antibiyotik kullanımının bakterilerde direnç gelişimine yol açması gibi) ilaca dirençli virüslerin ortaya çıkmasına sebep oluyor. Nitekim Tamiflu yüksek oranda direnç gösterdikleri için mutad H1N1 virüslerine karşı kullanılamıyor.
HER HASTAYA TAMIFLU
Kasım ayı başında DSÖ uzmanlarından Dr. Nikko Şindo ‘Domuz gribi olduğundan şüphelenilen gebe kadınlarla diğer risk grubundaki kişilere, hastalığın teyit edilmesini beklemeden ilaç tedavisine başlanması gerektiğini’ bildirdi.
CDC de antiviral ilaçların komplikasyon ihtimali yüksek olan 2 yaşından küçük çocuklar, 65 yaşın üzerinde olanlar, gebeler, kronik veya bağışıklığı baskılayan hastalığı olanlara verilmesi gerektiğini bildiren bir açıklama yaptı.
Ertesi gün gazetelerde ‘Her Hastaya Tamiflu’ başlığı altında şu haberi okuduk:
‘’Hastalığın seyrine göre tavır belirleyen Bakanlık, ölümlerin artması ve ölenlerin bazılarının başka bir hastalığının bulunmaması üzerine harekete geçti. Konuyla ilgili bilim kurulunu toplayan bakanlık yetkilileri, “Kronik hastalığı bulunanlarda uygulanan ilaç tedavisini, domuz gribi hastalığı teşhisi konulanlara da uygulama” kararı aldı.’’
Gerçekten de o günden sonra her ateşi olan, öksüren grip veya grip benzeri hastalık belirtileri olanların tümüne Tamiflu verilmeye başlandı. Eczanelerde Tamiflu bulunmaz oldu.
KULLANIM SÜRESİ UZATILAN İLK İLAÇ
Bu arada Sağlık Bakanlığı, pandemi döneminde kullanılmak üzere stoklanan Tamiflu kapsülün kullanım süresinin, tamamen bilimsel veriler, uluslararası ruhsatlandırma kuruluşları ve Dünya Sağlık Örgütü kararına dayanılarak tüm dünyada olduğu gibi 2 yıl uzatıldığını açıkladı.
Bugüne kadar miadı dolmuş ilaçların kullanım sürelerinin uzatılması duyulmuş görülmüş bir şey değildi. Bu, bazıları tarafından ‘elde kalmış ilaçların bir an önce bitirilmesi’ amacıyla alınmış ekonomik-politik bir karar olarak değerlendirildi. Yorum sizin!
MEĞERSE TAMİFLU’ NUN ETKİNLİĞİ KESİN DEĞİLMİŞ
Aralık ayı başında BMJ isimli dergide yayınlanan bir rapor daha büyük bir şaşkınlık yarattı. Bağımsız bir bilim kurulu olan Cochrane tarafından yapılan araştırmaya göre Tamiflu sağlıklı erişkinlerde gribin zatürree ve diğer komplikasyonlarını önlemiyor, sadece hastalık süresini bir gün kısaltıyor.
İşin ilginç yanı ise, aynı araştırma grubunun 2005’ de yayınladığı çalışmada Tamiflu’ nun zatürree ve komplikasyonları önlemede etkili olduğu sonucuna varmış olması. Araştırmacılar, bu değerlendirmeyi üretici firma Roche tarafından desteklenen ama hem yayınlanmamış olan ve hem de istemelerine rağmen bunlarla ilgili veriler kendilerine verilmeyen 8 araştırmayı dışlayarak tekrarlamışlar. Araştımanın başı Tom Jefferson, bu sonucu Tamiflu’ nun grip komplikasyonlarını önlemde etkinliği ve ilaç toksisitesi konusunda yeterli delil olmadığı şeklinde yorumluyor.
BMJ’ nin editörü F. Godlee, bu olayın ilaç emniyeti ve etkinliğine ait delillerin güvenilmez olduğunu açığa çıkardığını ve dünyadaki tüm hükümetlerin bilim dünyasının kesin bir kararının olmadığı ilaçlara boş yere milyarlarca paund harcadıklarını yazıyor. Bu israfı önlemek için daha fazla bağımsız araştırma yapılmasının, ilaçların lisans almasında kullanılan ham verilere kolayca ulaşılmasının ve bilimsel araştırmaların yapılması, değerlendirilmesi ve yayınlanmasına daha sıkı düzenlemeler getirilmesinin gerekli olduğunu belirtiyor.
GELELİM NETİCEYE
Tamiflu hakkındaki fikrilerim özetle şöyle:
BİR: Hastaneye yatırılmayı gerektirecek kadar ağır hastalık tablosu gösteren hastalar, zatürreesi olanlar dışında kullanılmamalı.
İKİ: Grip komplikasyon riski yüksek olanlar (2 yaşından küçük çocuklar ve hamileler dahil) yakın takip altında tutulmalı ve hastalık belirtileri ortaya çıktığında başlanmalı.
ÜÇ: Sağlıklı insanlara verilmemeli.
