North Carolina State Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, tahtakurusu olan evlerde histamin seviyelerinin tahtakurusu olmayan evlerden 20 misli yüksek olduğu, ev tahtakurularından temizlense bile yüksek seviyelerin 3 ay sonra da devam ettiği bildirildi (1).Araştırma, tahtakurusu bulunan evlerden ve ilaçlarla tahtakuruları tamamen yok edilen evlerden toplanan toz örnekleri üzerinde gerçekleştirildi.
Histaminin, tahtakuruları tarafından emilen kandan kaynaklanabileceği veya bu yaratıklar tarafından üretilebileceği ve bunun diğer 
tahtakurularını o araya çeken bir etken (feromon) olabileceği düşünülüyor.
Tahtakurularının sağlığa etkileri
Tahtakurularının insanlara Chagas hastalığı etkeni olan Trypanosoma cruziisimli paraziti ve trench fever etkeni olan Bartonella quintana’ yı bulaştırabilecekleri biliniyor.
Bunların 41 hastalığı taşıyabileceği ve insanlara bulaştırabilecekleri ileri sürülmüşse de bu, kesin olarak ispatlanamamıştır (2).
Tahtakuruları bazen tükürüklerindeki nitroforin proteinlerine aşırı duyarlığa bağlı olarak ağır dermatozlara yol açabilirler.
Bu böceklerin, bunların eradike edilmesinden sonra da süren kâbus görme, uykusuzluk, anksiyete gibi kuvvetli psikolojik etkileri de vardır.
Tahtakurularının, pestisitlere direnç kazanmış olmaları başta olmak üzere ve diğer sebeplerle tamamen ortadan kaldırılmaları zordur.
Histamin nedir?
Histamin, vücudu yabancı etkenlere (alerjenler, fiziksel hasar gibi) karşı korumak amacıyla bazofil ve mast hücrelerinden salgılanan bir kimyasaldır.
Bu hücreler deride, burun, boğaz ve iç organ yüzeylerinde ve kanda bulunur.
Histamin, düz kaslarda, damar endotelinde, kalp ve sinir sisteminde bulunan histamin reseptörlerine bağlanarak etki gösterir.
Histamin, beyinde de üretilir, sinirler arasında iletiyi sağlamada işlevi vardır.
Histamin salgılanmasında esas amaç vücudu korumak olmakla beraber, histaminin sebep olduğu damar geçirgenliğinin artması çeşitli belirtilere sebep olur.
Mesela, saman nezlesi olan birindeki hapşırma, kaşıntı ve su gibi akıntının başlıca sebebi histamin salgılanmasıdır ve buna karşı da antihistaminik adı verilen ilaçlar kullanılır.
Akut enflamatuar reaksiyonların aracı maddelerinden biri olan histamin balıklarda ve bira, şarap gibi alkollü içeceklerde de bulunur.
Histaminli gıdaların tüketilmesi duyarlı insanlarda hipotansiyon, ürtiker, şok, çarpıntı, kusma, ishal, ağrı, kaşınma ve nefes darlığı gibi şikayetlere yol açar.
Histamin deri yoluyla özellikle de atopik kişilerde dermatite yol açar.
Solunum yoluyla verilen histaminin de hassas kişilerde bronşları daraltıcı etkisi vardır.
Histamine karşı deri, burun veya solunum yoluyla ortaya çıkan cevaplar histamine çevresel olarak maruz kalmanın ciddi sağlık riskleri olabileceğini düşündürmektedir.
Gelelim neticeye
İnsan vücudunda mast hücreleri ve bazofiller tarafından üretilen histaminin etkileri iyi bilinmekle beraber çevresel olarak maruz kalınan histaminin insan sağlığı üzerine olan etkileri belli değildir ama ciddi şekilde araştırılması gerektiği de açıktır.
Astım krizlerinin gece ve sabaha karşı daha sık olması, saman nezlesi belirtilerinin sabah erken saatlerde daha şiddetli olmasını etkileyen faktörlere çevresel histamin maruziyetinin de eklenmesi gerekiyor.
Kaynaklar:
1. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0192462
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1915279/pdf/pubhealthreporig00078-0059.pdf
