Halk arasında “köpüren ilaçlar” adıyla bilinen ve suda eritilerek içilen efervesan tabletlerin kalp krizi, felç ve ölüm riskini artırdıkları belirlendi.
BMJ isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, parasetamol, aspirin, ibuprofen, C vitamini, kalsiyum ve çinko gibi kimyasalların efervesan formunu kullananlarda felç riski yüzde 22, herhangi bir sebepten ölüm riski ise yüzde 28 ve hipertansiyon 
gelişme ihtimali bu tür ilaçları almayanlara göre 7 misli yüksek.
Dundee Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen araştırmada efervesan tabletlerin ölüm riskini artırması bunlarda fazla miktarda sodyum bulunmasıyla açıklanıyor.
Köpüren ilaçlar yutma güçlüğü olanlarda veya ilacın çabuk emilmesinin istendiği durumlarda tercih ediliyor ve bunlar halk tarafından yaygın şekilde kullanılıyor.
Uzmanlar, efervesan tabletlerin kutuları üzerinde tıpkı yiyeceklerde olduğu gibi ne kadar tuz bulunduğunun net olarak bildirilmesini istiyorlar.
Araştırma, reçetelerine en azından 2 kere tuz ihtiva eden ilaç yazılmış olan ve bu ilaçların tuz bulunmayan formlarını kullanan 1 milyon 300 bin kişinin 7 sene takip edilmeleri suretiyle yapıldı.
Kalp krizi, felç ve ölüm gibi olayların bu ilaçlara başlandıktan sonraki ilk 4 sene içinde gerçekleştiği tespit edildi.
Araştırmada vücut kitle endeksi, sigara, alkol, çeşitli kronik hastalık hikâyesi ve başka ilaç kullanımı gibi riski artırabilecek faktörler de dikkate alındı.
Birçok ülkede reçetesiz olarak marketlerde de satılan ve tezgâh üstü ilaçlar adıyla bilinen bu ilaçlar yan etkileri olmadığı düşüncesiyle yaygın olarak ve yüksek dozlarda kullanılıyor.
Efervesan tabletlerde bunların köpürmesini sağlamak için “bikarbonat” konuyor ve bu çoğu zaman da “sodyum“ ile birleştiriliyor.
Sodyumun ilacın emilimini hızlandırdığı varsayılıyor ama bunun kesin bir delili de bulunmuyor.
Bir tablette 3 ila 18 mmol (bir çay kaşığının beşte biri kadar) arasında sodyum bulunuyor.
İngiltere’ de erişkinlerin günde 2.4 gram veya 104 mmol sodyumu aşmamaları isteniyor.
18.8 mmol sodyum bulunan 500 miligramlık efervesan parasetamol tabletlerden günde 8 adet içen bir kişi bu durumda 148.8 mmol sodyum almış oluyor ve aldığı diğer ilaçlardaki ve diyetindeki tuzu hesaba bile katmadan, günlük tuz alım sınırını geçmiş oluyor.
Fazla tuz öldürüyor
Vücudun ihtiyacından fazla tuz alınması tüm dünya için önemli sağlık meselelerinden biri.
USA’ da diyetteki sodyumun 5 sene içinde yüzde 20 azaltılmasını hedefleyen bir kampanya yürütülüyor.
Günlük tuz alımının 2.3 grama (bu, 100 mmol veya bir çay kaşığı tuz demek) indirilmesiyle 11 milyon kişide hipertansiyonun önlenebileceği ve böylece 18 milyar dolar tasarruf edilebileceği hesaplanıyor.
İngiltere’ de 2002’ de başlatılan kampanyada ise 26 milyon insanın diyetle aldıkları fazla tuzun azaltılması amaçlanıyor.
Tuzda günde 3 gram azalma (bu, günde 1.2 gram daha az sodyum alınması demek) sayesinde 30 bin kalp krizi ve felcin önlenebileceği ve Sağlık Bakanlığının senede 40 milyar paund tasarruf edeceği tahmin ediliyor.
Tuzun fazlası, endotel fonksiyonlarını, sol karıncık fonksiyonlarını ve kalbin uyarı sistemini bozuyor ve bu etkilerden bazılarının hipertansiyonlu bir kişide kan basıncı yüksekliğinden bağımsız olması söz konusu.
Gelelim neticeye
Ağrı kesici, balgam söktürücü, kalsiyum ve C vitamini ihtiva eden efervesan tabletler bizde de bilinçsizce ve üstelik de çok yaygın olarak kullanılıyor; dolayısıyla bu risk bizim için de mevcut.
Buna bir de “tadına bile bakmadan yemeğe tuz serpen bir ırkın ahfadı” olduğumuz gerçeğini eklerseniz tehlikenin ne kadar büyüklüğü daha iyi anlaşılır.
KAYNAK
