Sokak Ekonomisi Aktivistinin Temel Özellikleri

ON MADDEDE SOKAK EKONOMİSİ AKTİVİSTİ

Genel kısa eylemsel ve kavramsal kronolojik süreç:

Sokak Ekonomisi, İngilizce terminolojisiyle Street Economy, bir ülkenin gerçek dinamik en canlı ekonomik ayağıdır. Aktif ekonominin en temel dayanağıdır. Kapitalist sistem sokak ekonomisini önce yok saysa da zamanla sistem içine alma ve ondan yararlanma gayreti içine girmiştir.

Dünyada genellikle “street vending” terimiyle ifade edilen Sokak Ekonomisi Türkçede “seyyar esnaflık” terimiyle karşılık bulan bir kavram olsa da Türkiye’de ve tüm dünyada Sokak Ekonomisi kavramı çok daha geniş ve kapsamlı olarak yerleşmeye başlamıştır.

“Mikro girişimcilik”, “sokak ekonomisi”, “micron girişimcilik” olarak adlandıra gelmekte olduğumuz bütüncül bazda sokak ekonomisi ve bunu icra eden aktörler, hurdacılar, sokak satıcıları, kağıt toplayıcılar, sokak müzisyenleri, lostracılar vs. kentsel coğrafyalarda şu an için kayıt dışı ekonominin en yaygın görüngüleridir.

Sokak ekonomisiyle, bir taraftan, kayıt dışı ekonominin kayıt içine alınması bir taraftan da, ilgilenmekte oldğumuz olgu olan, kent estetiği ve sürdürülebilir kentsel yaşamın, sokak barışını ve beşeri sokak ergonomisinin gerçekleştirilebilmesi için kayıt ve kontrol altına alınarak çağdaş kent ile entegrasyonu gerekliliğidir.

Sokak Ekonomisi Türk Literatüründe ilk kez Dr. Osman SİRKECİ‘nin Uluslararası Kent Akademisi Dergisine 2018 yılında göndermiş olduğu “Global Sokak Ekonomisi Manifestosu” Editör Mektubuyla başlamış (1) önce Mersin’de Global Sokak Ekonomisi Platformu oluşturulmuş ve bu konuda hızla ulusal ve uluslararası konferanslar, paneller, kongreler. bilimsel makaleler ve kitaplar peş peşe devam etmiştir. Bu gün için, Sokak Ekonomisi girişimleri artık Sokak Ekonomisi Hareketine dönüşmüş, bu bağlamda Sivil Toplum Kuruluşlarının bu konuya ilgisi yoğunlaşmış ve dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de Seyyar Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri, Kooperatifleri kurulmuştur. Küresel Sokak Ekonomisti Dr. Osman Sirkeci ve Prof. Dr. Kamuran Elbeyoğlu’nun entelaktif çalışmalarıyla farklı sektörlerde kurulan seyyar esnaf meslek örgütleri ilk kez İzmir’de bir çatı altında toplanarak İzmir Seyyar Esnaf Meclisi’nin kuruluşu gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’de Sirkeci’nin başlatmış olduğu bu hareketin psikolojik ve felsefi yorumu Prof. Dr. Kamuran ELBEYOĞLU tarafından yapılırken, kavramsal temelleri de Dr. Ahmet FİDAN tarafından ele alınmıştır. Bundan sonraki süreçte, bir yandan sokak ekonomisinin akademik yaygınlığa ve derinliğe kavuşturulması, bir yandan da bu alanın alt dallarındaki boşlukların doldurulması kaçınılmaz bir ihtiyaç haline gelmiştir.

1-2 Ekim 2018’de Malta’da sokak ekonomisinin öncüleri ve öncü paydaş kuruluşlar işbirliği ve Giresun Üniversitesi’nin ana paydaşlığıyla III. Demokrasi ve Mikro Girişimcililk Sokak Ekonomisi Sempozyumu düzenlenmiştir. Bu Sokak Ekonomisi Hareketinin ilk uluslararası toplantısıydı. (2) Malta Konferansında, konu bütün uluslararası boyutlarıyla ve paydaşlarıyla ele alınmıştır. (3)

Sokak ekonomisinin kent kimliğiyle uyumlu entegrasyonu ve özgün misyonuna kavuşturulması konuları ele alınmıştır (4). Ayrıca sokak ekonomisinin düzenlenmesiyle sokakta barışın küresel barışa katkı sunması ve sokakların demokrasinin beşiği olması bağlamında merkezi ve yerel yönetimlerin buna ilişkin hukuksal düzenlemelerin ayrıntılarına ilişkin boşlukları mevzuat / tüze boyutunda doldurulmalıdır.

Bütün bu genel girişten sonra Sokak Ekonomisi Aktivistinin Temel Özelliklerini Şöylece Sıralayabiliriz:

ON MADDEDE SOKAK EKONOMİSİ AKTİVİSTİ:

1. 1. Sokak Ekonomisi Aktivisti, Kesinlikle ve kesinlikle sözde değil özde çevrecidir, doğa sevgisini esenliğin ve evrenselliğin temeli görür.
2. 2. Sokak Ekonomisi Aktivisti hem yurtta hem dünyada barışı temel öge olarak görür, önce kendisiyle sonra herkesle barışıktır.
3. 3. Sokak Ekonomisi Aktivisti önyargısız ve iyi niyetlidir, dürüstlüğü ve saygıyı, önce kendinden başlatır.
4. 4. Sokak Ekonomisi Aktivisti, tüketici değil üreticidir, “kullan at” kültürüne temelden karşıdır.
5. 5. Sokak Ekonomisi Aktivisti uzlaşı temelinde hareket eder, doğayla ve “kötü niyetli olmayan” herkesle diyaloğa açıktır.
6. 6. Sokak Ekonomisi Aktivisti paylaşımcıdır, mala ve mülke tapınmaz, onu değerlendirmesini iyi bilir.
7. 7. Sokak Ekonomisi Aktivisti evrensel Etik ilkeleri esas alır, hukukun üstünlüğünü etik ilkeler bağlamında değerlendirir.
8. 8. Sokak Ekonomisi Aktivisti dil, din, ırk, mezhep, ideoloji, etnisite vb. ayrımlara göre hareket etmez.
9. 9. Sokak Ekonomisi Aktivisti toplumun ezilen kesimlerinin, devazantajlı grupların koruyucusu ve kollayıcısıdır.
10. 10. Sokak Ekonomisi Aktivisti entelaktif, motivizyoner girişimci ruhuyla sesini duyurmak için, fiziksel ve dijital bütün mecraları kullanır.

(1) Sirkeci, O . (2018). “Global Sokak Ekonomisi Bildirgesi”,  Kent Akademisi Dergisi, 11 (1) , 211-213 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kent/issue/36326/402356 

(2) FİDAN, A. (2018), Malta Sokak Ekonomisi Kongresi, (Erişim Tarihi, 10.02.2018)  https://www.yazarportal.com/maltada-sokak-ekonomisi-kongresi-kulturler-arasi-bir-diyalog-koprusu/146094/

(3) Fidan, A. (2020), “The Effect of Micro Entrepreneur Arrangements to City Culture in Terms of Urban Esthetics and Street Peace in the Urbanization Process”, Özen, E. and Grima, S. (Ed.) Uncertainty and Challenges in Contemporary Economic Behaviour (Emerald Studies in Finance, Insurance, and Risk Management), Emerald Publishing Limited, p. 262

(4) ALTINOVA GAZETESİ, (2018) Malta’da Sokak Ekonomisi Kongresi; Kültürler Arası Bir Diyalog Köprüsü (Erişim Tarihi, 05.02.2019) https://www.altinovagazete.com/maltada-sokak-ekonomisi-kongresi-kulturler-arasi-bir-diyalog-koprusu-makale,613.html