Tiroit kanserlerinde son senelerde görülen artışın önemli bir kısmı taramalara, teknolojideki gelişmelere, tıp hizmetlerine erişimin kolaylaşmasına bağlı ancak vaka sayısında gerçek bir artış olduğuna da hiç şüphe yok.
JAMA’ da yayınlanan araştırma 1974-2013 seneleri arasında tiroit kanseri ensidansının senede yüzde 3.6 artış gösterdiğini, artışın kanserin papiler tipinde yüzde 4.4’ ü bulduğunu gösteriyor (1).
Bu araştırmaya göre tiroit kanserinden ölümlerde de senede yüzde 1.1 oranında bir artış var.
Teşhisteki artışla beraber tiroit kanserlerine bağlı ölümlerin ve ileri safhadaki kanserlerin de artmış olması artışın sadece aşırı teşhisle ilgili olmadığını kanserlerde gerçek bir artış olduğunu ortaya koyuyor.
Tiroit kanseri risk faktörleri
Yaş ve cinsiyet: Tiroit kanserleri diğer tiroit hastalıkları gibi kadınlarda erkeklere oranla 3 misli fazla görülür.
Tiroit kanserleri herhangi bir yaşta ortaya çıkabilirse de kadınlarda en fazla 40-50, erkeklerde 60-70 yaş arasında teşhis edilir.
Genetik: Genetik defektler de tiroit kanseri riskini artırabilecekleri gibi genetikle ilgili olmadan ailesel olarak da tiroit kanseri riski artabilir.
İyot eksikliği: Diyette iyot eksikliği foliküler tip tiroit kanseri riskini artırır. İyot eksikliği ile beraber radyoaktiviteye maruz kalmak ise papiler tiroit kanseri için risk yaratır.
Radyasyon: Baş ve boyuna uygulanan radyoterapiler ile nükleer silah ve fabrikalardan kaynaklanan radyasyon da tiroit kanseri riskini artırır.
Obezite: Obezite, birçok kanser için olduğu gibi tiroit kanseri için de risk faktörüdür.
Sigara: Sigara birçok kanser için önemli bir risk faktörü olmakla beraber sigara içilmesinin tiroit kanseri riskini yüzde 40 azalttığı bildirilmiştir (1).
Çevresel karsinojenler: Kısaca PBDEs olarak bilinen “polybrominated diphenyl ether” sınıfı kimyasalların da tiroit kanseri riskini artırabileceği biliniyor (2).
Halı, mobilya, yatak şiltesi, perde gibi eşyalar, televizyon ve bilgisayar gibi elektrikli ve elektronik aletler ve yapı malzemelerinde bulunan bu kimyasallar yangın durumunda bunların tutuşmasını geciktiriyor.
Kolesterol ilaçları: Taiwan’ da yapılan bir araştırma da kolesterol hapı kullanan kadınlarda tiroit kanseri riskinin yüzde 40 yüksek olduğunu ortaya koydu (3).
Gelelim neticeye
BİR: Ülkemizde de tiroit kanserinde özellikle kadınlarda son senelerde ciddi bir artış olduğu bir gerçek.
Hastalığın kadınlarda çok daha fazla görülmesinde kadınlar tarafından çok daha fazla kullanılan kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin, ev yapı malzemeleri ve eşyalarımızdaki endokrin bozucu (endocrine disrupting) kimyasalların rollerinin büyük olduğuna inanıyorum.
İKİ: Sigara tiroit kanseri riskini gerçekten azaltıyor olabilir ve bunu sigara dumanında bulunan immünsüpresif kimyasallarla açıklayabiliriz ama bu sigara içme tavsiyesi olarak görülmemeli, sigaranın çok önemli bir kanserojen olduğu unutulmamalıdır. Sigara bir zehirdir!
ÜÇ: Kolesterol ilaçlarının bazı kanserleri ve kanserden ölümleri azalttığına dair pek çok araştırma olmakla beraber bu ilaçların tiroit kanseri riskini artırması da şaşırtıcı.
Kaynaklar:
1. http://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2613728
2. https://www.sciencedaily.com/releases/2017/04/170402111311.htm
3. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/cen.12570/abstract
