Sigara bıraktırma tedavisinde çok kullanılan ve ülkemizde de hem eczanelerde satılan ve hem de Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak dağıtılan vareniklin ihtiva eden Champix isimli ilacın yeni bir marifeti daha ortaya çıktı.
“Canadian Medical Association Journal” isimli tıp dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma bu ilacın felç, kalp yetersizliği, kalp krizi dâhil kalp-damar hastalıkları riskini yüze 72 oranında artırdığını ortaya koydu.
Piyasaya çıkan her yeni ilaç gibi Champix de çok etkili ve yan tesirleri olmayan bir ilaç olarak tanıtıldı ama kullanımı yaygınlaştıkça ilacın ciddi görme ve kalp ritim bozukluklarına, havale ve kas spazmlarına, bayılmalara, şeker hastalığına ve hatta ölümlere de sebep olabileceği ileri sürülmeye başlandı.
2007 yılında prospektüsüne intihar eğilimi, depresyon ve ajitasyon gibi ciddi psikiyatrik yan etkilere yol açabileceği uyarısı eklendi.
Amerika’ da pilotların, kamyon şoförlerinin ve bazı askeri personelin Chantix kullanmaları yasaklandı.
Institute for Safe Medication Practices isimli kuruluşun raporuna göre 2008 yılının ilk üç ayında Amerika’ da Chantix kullanımı ile ilgili 50 tanesi ölümle sonuçlanan 1001 ciddi reaksiyon bildirildi.
Kalp krizi riski artıyor
Amerika’ dan Johns Hopkins, Wake Forest ve İngiltere’ den East Anglia Üniversiteleri uzmanları tarafından 8.216 kişi üzerinde yapılan 14 ayrı klinik araştırmanın değerlendirilmesiyle gerçekleştirilen meta-analizde Champix kullanan ve kalp-damar hastalığı olanlarda bunlarla ilgili komplikasyonların yüzde 72 oranında fazla olduğu belirlendi.
Kalp hastalığı olmayan sigara tiryakilerinde kalp-damar hastalıkları yüzünden hastaneye yatmayı gerektirecek ciddilikteki olayların görülme riskinin ise yüzde 150 daha fazla olduğu ortaya çıktı.
Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 45’ in altında idi ve çoğu da erkekti. Bu araştırmalarda ilaç alanlar 7 ilâ 52 hafta süreyle takip edildi.
Aslında Champix’ in kalp krizi riskini artırdığı yeni ortaya çıkmış bir bilgi de değil. Çalışmaya katılan uzmanlardan Dr. Spangler 2007’ yılında bu durumu FDA’ ya bildirmiş ama bulguları herhangi bir uyarı yapmayı gerektirecek önemde bulunmamıştı.
FDA haziran ayında 700 kişi üzerinde yapılan başka bir araştırmanın sonuçlarına dayanarak bu ilacın kalp-damar hastalığı olanlarda kalp krizi ve diğer ciddi riskleri artırabileceği uyarısını yapmıştı.
Champix piyasadan çekilmelidir
Meta-analize katkı sağlayan uzmanlardan Curt D. Furberg New York Times’ ta yayınlanan açıklamasında şunları söylüyor:
“FDA’ ya bildirilen ciddi yan etkilerin sayısına bakarak Champix’ in Amerikan ilaç piyasasındaki en zararlı ilaçlardan biri olduğunu senelerden beri biliyoruz. Şuur kaybına, görme bozukluklarına, intiharlara, saldırganlığa, depresyona ve diyabetin kötüleşmesine yol açtığını biliyorduk. Bu listeye artık ciddi kalp-damar hastalıklarını da ekleyebiliriz. Sigarayı bırakmak için çok daha iyi yöntemler var. Bu ilaç piyasadan kaldırılmalıdır.”
Firmadan para alanlar karşı çıkıyor
Mayo Klinik’ ten Dr. J. Taylor Hays ise ilacın “Ciddi kalp-damar olayları riskinin çok yüksek olmadığı ve sigarayı bırakmakla sağladığı olumlu etkiler dikkate alındığında faydalı bile olduğu” kanaatinde. Bu kişinin Pfizer’ den maddi destek alarak Champix ile ilgili araştırmalar yapan bir kişi olduğunu hatırlatmak isterim!
Pfizer’ in tıbbi işlerle ilgili başkan yardımcılarından Gail Cawkwell de şunları söylüyor:“Bu araştırmalarda kalp-damar hastası olanların sayısı çok az. Bunlara bakarak kesin karar vermek doğru değil. Champix sayesinde çok sayıda insan sigarayı bırakıyor ve bunun müspet etkilerini de hemen görmeye başlıyor.”
Champix’ in 2006’ da ilk çıktığında senede milyarlarca dolarlık satış yapacak bir ilaç olacağı umuluyordu ama yan etkileri ile ilgili raporların sağanak halinde gelmeye başlamasıyla bunun zaman gerçekleşmeyeceği de anlaşıldı.
Tüm dünyada geçen sene 13 milyon kişiye yazılan Champix’ in satışları geçen seneye göre yüzden 10’ dan daha fazla azalarak 755 milyon dolara kadar düştü.
Gelelim neticeye
Hastalarım ve okurlarım benim yeni ilaçların gelişigüzel kullanımına nasıl şiddetle karşı çıktığımı iyi bilirler. Çünkü yeni ilaçlar hem etkinlikleri hem riskleri tam olarak belirlenmeden piyasaya çıkıyor.
Bundan 6 ay kadar önce yayınladığım bir yazıda bu ilacın çok ciddi nörolojik ve psikiyatrik hastalıklara yol açabilmesi sebebiyle ancak psikiyatri uzmanlarının tavsiye ve takipleriyle özel gruplarda kullanılmasının doğru olacağını yazmıştım.
Amerika’ da FDA’ nın Champix için kalp-damar hastalığıyla ilgili riskleri artırdığına dair “siyah kutu” uyarısı yapması bekleniyor.
Fransa’ nın ise ilaçla ilgili sorunlar sebebiyle Champix’ i mayıs ayında devlet sosyal güvenlik kurumunun geri ödeme kapsamından çıkardığını hatırlatmak isterim.
Ülkemizde sigaraya karşı çok başarılı bir mücadele yürüten Sağlık Bakanlığını Champix’ in gelişigüzel kullanılmaması için ciddi tedbirler almaya davet ediyorum.
KAYNAKLAR
