Şeker hastalığı tedavisinde ülkemizde de kullanılmakta olan pioglitazon etken maddeli “Actos” isimli ilacın mesane kanseri riskini iki misli artırdığı belirlendi.
British Medical Journal (BMJ) isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırma, İngiltere’ de 1988-2009 tarihleri arasında şeker hastalığı tedavisi gören 115 bin 727 hastaya ait kayıtların değerlendirilmesiyle yapıldı.
Pioglitazon kullananlarda mesane kanseri riskinin bu ilacı hiç kullanmayanlara göre yüzde 83 fazla olduğu ortaya çıktı.
Riskin ilacı 2 seneden fazla zamandır kullananlarda yüzde 99 ve 28 bin miligramdan fazla almış olanlarda ise yüzde 154 yüksek olduğu hesaplandı.
Buna göre 100 bin kişi bir sene bu ilacı kullandıklarında fazladan 88 kişide, 28 gramdan fazla kullanıldığında ise 137 kişide mesane kanseri görülüyor.
Kanserin hangi mekanizma ile geliştiği kesin olarak bilinmemekle beraber kristal oluşumuna bağlı olarak mesane mukozasının kronik tahrişi sonucu ortaya çıktığı tahmin ediliyor.
Araştırmanın uzmanlarından Azoulay, sanki bu çalışmaya katılmış olmaktan pişman olmuş gibi “Risk oranları çok yüksek ama mutlak değerler o kadar fazla değil” benzeri sözler etmiş.
Azoulay pioglitazon kullananların yüreğine su serpmek istiyor olmalı aklınca ama bu fikrini ‘sırf bu ilacı kullandıkları için mesane kanseri olanlara açıklasaydı’ alacağı karşılığın ne olacağını ben çok iyi biliyorum; siz de tahmin edebilirsiniz.
Bu, pioglitazonun kansere yola çatığını gösteren ilk çalışma da değil üstelik. Geçen sene yayınlanan ve 155 bin kişi üzerinde yapılan bir araştırmada da ilacın mesane kanseri riskini artırdığı gösterilmiş ve bunun üzerinde de Fransa ve Almanya’ da yasaklanmıştı.
Pioglitazon 13 seneden beri piyasada
Pioglitazon, ensülin direncini azaltarak kan şekerini düşürmeye yarayan ve ağız yoluyla kullanılan bir ilaç.
Japon Takeda firması tarafından üretilen ve piyasaya ilk olarak 1999 senesinde çıkan pioglitazon ülkemizde isabet ki ancak on sene sonra 31 Aralık 2009′da ruhsat almış.
Yıllık satış rakamlarının 5 milyar dolara ulaşmış olması ilacın ne kadar popüler olduğunu açıkça ortaya koyuyor.
İlaç bizde de az zamanda büyük alâka görmüş. Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak pioglitazonun bir senede 2 milyon 600 bin kutu satıldığını söylüyor.
Başka bir şeker ilacı da yasaklanmıştı
Bundan iki sene kadar önce de pioglitazon ile aynı gruptan olan, onun amcaoğlu diyebileceğimiz “rosiglitazon” isimli diyabet ilacının da kalp krizi ve felç riskini ciddi şekilde artırdığı anlaşılmış, bazı ülkeler ilacın kullanımına çok sıkı kısıtlamalar getirirken Türkiye de dâhil pek çok ülke ise ilacı yasaklamıştı.
Circulation isimli tıp dergisinde 2010 yılında yayınlanan ve 36 bin kişi üzerinde yapılan bir araştırma kalp krizi, kalp yetersizliği ve ölümler bakımından pioglitazon ve yasaklanmış olan rosiglitazon arasında bir fark olmadığını gösteriyor.
Eski diyabet ilaçlarının yan etkileri daha az
Yeni ilacın daima en iyi ve en zararsız ilaç olması gerekmiyor. Johns Hopkins Üniversitesi’nin yaptığı ve ‘Agency for Healthcare Research and Quality’ tarafından yayınlanan çalışma bunun en güzel kanıtı.
Daha önce yapılan ve çeşitli diyabet ilaçlarının etkinliklerinin değerlendirildiği 166 araştırmada senelerden beri kullanılan diyabet ilaçlarının yenilere göre kan şekerini düşürmede daha etkili ve yan tesirlerinin de daha az olduğu belirlendi. Üstelik bunlar patent süreleri dolduğu için muadilleri de olan çok ucuz ilaçlardı.
Pioglitazon ülkemizde sayıları 6 milyon civarında olduğu tahmin edilen tip 2 şeker hastaları tarafından kullanılan bir ilaç. Eczanelerde 10 farklı ilacın 62 farklı formunda bulunan pioglitazonun kanser yapıcı etkisinin uzun süre kullanım ve toplam doz miktarı ile yakından ilgili olması ve ilacın bizde 1,5 seneden beri piyasada olması büyük bir şans.
Gelelim neticeye
Tüm dünyada olduğu gibi bizde de yeni çıkan ilaçlara karşı büyük ilgi duyuluyor. Doktorların ve hastaların çoğu yeni çıkanları en etkili, en zararsız, en mükemmel ilaç sanıyorlar.
Ben şeker hastalarını tedavi eden bir doktor olsam bu ilacı hiçbir hastama yazmazdım.
BİR: Pioglitazon mucizeler yaratan, olmazsa olmaz bir ilaç değil.
İKİ: Diyabet tedavisinde senelerdir kullanılan çok etkili, güvenilir ve üstelik de çok ucuz ilaçlar var.
ÜÇ: Yeni pioglitazon yazılacak hastalara bu riskten mutlaka bahsedilmelidir.
DÖRT: Pioglitazon kullanmakta olan hastalar bu konuda bilgilendirilmeli ve uyarılmalıdır.
Sağlık Bakanlığı yetkili kurullarını hemen toplayarak bu konudaki görüşünü açıklamalıdır.
KAYNAKLAR
