Amerikan Diyabet Birliği (ADA) ve Amerikan Kanser Derneği (CS) tarafından ortak yapılan bir açıklamada şeker hastalarında karaciğer, pankreas, rahim, kalın bağırsak, meme ve mesane kanserlerine daha çok rastlandığı; tip 2 şeker hastalığı olanlarda kanser riskinin daha yüksek olduğu bildirildi. Şeker hastalığı da kanserler de kompleks ve pek çok alt tipleri olan hastalıklar ve bu ikisi arasındaki ilişkinin sebebi henüz kesin olarak bilinmiyor. Burada önemli bir nokta şeker hastalığı olanlarda yukarıda sayılanlar dışında kalan organ kanserlerinde bir artışa rastlanmaması ve hatta diyabetlilerde prostat kanserinin daha az görülmesi.
Diyabet-kanser ilişkisi
Bu iki önemli hastalığın bir arada görülmesini izah edebilecek çeşitli faktörler var. Bunların başında her iki hastalık için de ileri yaş, obezite, hareket azlığı, beslenme hataları gibi ortak risk faktörlerinin olması.
Kanda çok fazla miktarda glukoz (şeker) ve insulin bulunması, enflamasyon gibi biyolojik mekanizmaların etkili olabileceği ileri sürülüyor.
Kullanılan ilaçların da bu ilişkide önemli olabileceği düşünülüyor. Metformin isimli ilacın kanser riskini azaltabileceğini, buna karşılık özellikle uzun etkili insulinin ise riski artırabileceğini gösteren çeşitli araştırmalar var.
Son senelerde kullanılmaya başlanan yeni ilaçlar hakkında ise henüz yeterli bilgi bulunmuyor. Metforminin kanser riskini azalttığı henüz kesin olarak kanıtlanmış olmamakla beraber, bu ilacın kanserin önlenmesi ve tedavisinde etkili olup olmayacağı yoğun olarak araştırılıyor.
YORUM
Şeker hastalığı ile birlikte görülen hastalıkların bir kısmı diyabetin komplikasyonları olarak gelişir. Kalp krizi, hipertansiyon, inmeler, böbrek yetersizliği, retionopati, nöropati gibi. Bağışıklığın zayıflamış olması dolayısıyla başta tüberküloz olmak üzere çeşitli enfeksiyonlara da diyabetlilerde daha sık rastlanır; yara iyileşmesi de bu yüzden daha geç ve güç olur.
Kanser ve diyabet arasındaki bu ilişkide birçok faktörün rol oynadığını, özellikle de ortak risk faktörlerinin çok etkili olduğunu düşünüyorum.
Bu rapora göre şeker hastalarının telaşa kapılmaları doğru değil. Her şeker hastası kanser olacak diye bir kural da yok ancak ekstra kanser riskine sahip şeker hastalarının mesela sigara ve alkol kullananların, ailelerinde kanser çok görülenlerin kanser bakımından daha yakından izlenmelerinde yarar var.
Beslenmeye özen gösterilmesi, fazla kiloların verilmesi, düzenli egzersiz yapılması, sigara ve alkolden uzak durulması hem diyabet hem kanserin ortaya çıkmasını engelleyebilecek çok önemli faktörler.
KAYNAK
“Diabetes and Cancer: A Consensus Report.”
Edward Giovannucci, David M. Harlan, Michael C. Archer, Richard M. Bergenstal, Susan M. Gapstur, Laurel A. Habel, Michael Pollak, Judith G. Regensteiner, and Douglas Yee.
CA Cancer J Clin, published online before print 16 June 2010.
DOI:10.3322/caac.20078
