Samanda Spekülatörler Kim?
Saman Fiyatlarının yükselmesi karşısında önce TTKKMB (Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği) Genel Müdürü ve arkasından Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Mehdi Eker fiyat artışlarının spekülatörlerden kaynaklandığını açıkladılar. Kilogramında 25 kuruş destek verilerek TTKKMB’ne yaptırılan sap-saman ithalatında iç fiyatların 1 TL’den 50 kuruşa indirilmesi karş
ısında sap-saman ‘’spekülatörlerinin ‘’ TTKKMB’ne 50 kuruştan sap-saman satmayı teklif ettiklerini bildirdiler.
Peki gerçekte sap samanda iç piyasada spekülasyon var mı idi? Yoksa oluşan yüksek talep mi fiyatları yükseltmiş idi. Bakan ve Genel Müdür Abdullah Kutlu’nun bahsettiği sap-saman spekülatörleri kimlerdir? Ülkemizde spekülasyon yapmak suç değil mi idi, suç ise bu suçu soruşturmakla görevli Rekabet Kurulu’na sayın genel müdür ve Sayın Bakan niçin suç duyurusunda bulunmadı? Sap samana olan talep patlaması karşısında aşırı fiyat yükselmesini gerçekte kaliteli kaba yem açığı değil de sap-saman spekülatörleri yarattığı inancı Sayın Bakan da var ise niçin kaliteli kaba yem (yonca, silaj mısır vb) desteklerini niçin doğru bir kararla artırdı? Gerçek, kaliteli kaba yem açığı ise niçin ‘’spekülatörlerin’’ varlığından bahsediliyor? Spekülatörün Türkçe anlamı vurguncu olup kimdir bu vurguncular?
Sap-Saman da Spekülasyon Var mı?
2010 yılında da et ve canlı hayvan fiyatlarının yükselmesi karşısında GTH Bakanı Sayın Mehdi Eker Beyefendi 13 firmanın spekülasyon yaptığını ileri sürerek Rekabet Kurumuna bu firmaları şikayet etmiş ise de bu firmaların ahırlarında ekonomik kesim ağırlığına gelip de manipülasyon için kesime gönderilmeyen canlı hayvan bulunamaması sonucu Rekabet Kurulu bu firmaları aklamıştı.
Bakan Eker yaptığı açıklamada Türkiye’nin 28.5 milyon ton saman ürettiğini fakat bazı gözü para hırsı ile kapanan spekülatörlerin üretilen samanın bir bölümünü saklayarak büyük paralar karşılığı pazarladıklarını söyledi.
Sayın Bakanın 28,5 milyon ton saman üretimi açıklamasındaki rakama bu yazımızda şerh koyup ilerde bu konuya temas edeceğiz.
Bakan ve Genel Müdürün Bahsettiği Sap-Saman Spekülatörleri Kimler?
Biz söyleyelim: Bu ülkenin çiftçileridir..Ne yazık değil mi? Bu ülkenin çiftçileri vurguncu olarak suçlanıyor!
GTH Bakanlığının sap-saman makinesi desteği verdiği, bu desteği verirken, tarlası, hayvanı var mı, yok mu diye puanlama yaparak makine sahibi yaptığı çiftçilerdir.. Yani çiftçi olmayana makine desteği verilmeyen bu insanlar Sayın Bakan ve Genel Müdür tarafından spekülatörlükle (vurgunculuk) suçlanmışlardır.
O ‘’spekülatörler’’ patoz, balya makinesi traktör sahibi çiftçilerimizdir. Tarım işçiliğinde her türlü işçiliğin yevmiyesi günlük en fazla 30 TL olmasına rağmen salma su sulama, sap-saman yükleme, istifleme işçiliği günlük en az 75 TL.’dir. Sap-samanın çıkardığı tozun içinde çatır sıcakta çalışmak zordur.. Spekülatör, vurguncu diye bahsettiğiniz sap-saman üreticileri Çukurova’da ilk sap-saman hasadı başladıktan sonra çalışmaya başlarlar, bölge, bölge gezip çalışarak üç dört ay evlerinin yüzünü görmezler.
Sap-saman üreten ülke çiftçilerimizin suçlu iseler cezalarını çekmeli suçsuz iseler aklanmaya ihtiyaçları vardır. Sayın Bakan ve Genel Müdürünün sap-saman spekülatörleri olarak ithamlarının doğru olup olmadığının ortaya çıkması için Rekabet Kurumuna suç duyurusunda bulunması gerekirdi! Yoksa her ikisinin de ülke çiftçilerimize bir özür borcu doğar.!
GTHB makine desteği verdiğinden dolayı sap-saman yapımcılarının adreslerini tek tek biliyor.. Sayın Bakan Mehdi Eker Beyefendi ve Genel Müdür sap-saman yapımcılarını vurgunculuk ile hayali suçlamak yerine bunların adreslerine Rekabet Kurumu’na pekala baskın yaptırabilirlerdi. Ama inanmadıkları şeyleri söyleyerek hayaletleri suçlamak daha kolaylarına geliyor.!
Sap Saman Fiyatlarının yükselmesinde Asıl Sorun Ne idi?
Sap saman kalitesiz kaba bir yem de olsa büyük baş ve küçük baş hayvan beslenmesinin kaçınılmaz maddesidir. Kaliteli kaba yem ise yonca, çayır, mera, silaj, mısır silajı bitkileridir. Büyük baş hayvan işletmelerinde kaliteli kaba yem yok ise veya ülkemizde kaliteli kaba yem açığı var ise kalitesiz kaba yem tüketimi artar. Bir büyük baş işletmesi kaliteli kaba yemi tedarik edemiyor ise büyük baş hayvan başına yıllık sap-saman tüketimi 1,6 tondur, kaliteli kaba yem yeterli ise sap-saman tüketimi yıllık 160 kg’ a düşer.
2012 yılının Şubat ayında Sayın Bakan Mehdi Eker 2011 yılında kaliteli kaba yeme verilen destekler ile ülke ihtiyacının % 75’inin karşılandığını açıklayınca verilen bu rakamın doğru olmadığını Bakanı Rakamlar İle Aldatıyorlar’’ başlıklı bir yazı yazmıştık.. Bu yazımı okuyan GTHB çalışanları Facebook üzerinden ‘’ öyle ise doğru rakamı açıkla ‘’ dediler.. Biz de üşenmedik, GTH Bakanlığına bilgi edinme kanununa dayanarak 2011 yılında kaliteli kaba yem bitkilerine verilen destek icmallerini istedik. Gelen icmallerde destek ile tarımı yapılan kaliteli kaba yem bitki cinsleri ve dekar alanları ve kendi bilgi dağarcımızdaki verim ortalamamıza göre toplam üretimin 15.533.320 ton olduğu gerçeğini (bakınız: En Kazançlı Yatırım Hangisi, yazımız) ortaya koyduk. Türkiye’nin kaliteli kaba yem ihtiyacı 50 milyon ton olduğuna göre ülke ihtiyacının gerçekte % 31’inin destekler ile karşılandığı ortaya çıktı. Yani Sayın Bakanın dediği gibi % 75’i değil % 31’i karşılanabilmişti.
Çözüm
2010 yılında ‘’Kaliteli Kaba Yem Açığı Nasıl Kapatılacak ‘’ başlıklı yazımız ve daha sonraki yıl ve zamanlarda da buna benzer yazılar yayınlayarak gelecek tehlikeye dikkat çektik.. Çözüm yolu olarak ya çiğ süt fiyatları yükseltilmeli ya da kaliteli kaba yem bitkilerine verilen destekler artırılmalı demiştik..
Ülke sap-samana muhtaç hale gelip özel sektöre sap-saman ithalatı izni verildi ise de fiyatların düşürülemediği görülerek TTKKMB’ne kilogramda 25 kuruş sap-saman ithalat desteği ile fiyatların düşürülebildiği sevincini Sayın Bakan yaşadığını görüyoruz, ne büyük marifet değil mi? Bir önceki 2011 yılı fiyatlarının seviyesine ithalat ile de olsa getirilemediği ile hiç üzüldükleri, kendilerini sorguladıkları, hesap ettikleri görülmüyor..
Gerçekte sap-saman fiyatlarını spekülatörlerin yükseltmediği, kaliteli kaba yem açığının yükseltiği geç de olsa görülmüş olmalı ki GTH Bakanlığının silaj mısır vb. 50 TL olan desteğin 75 TL’ye yükseltildiği, yonca tarımında bir kez verilen 100 TL’lik destekten vazgeçilip yıllara yayılacak şekilde bir destek politikası uygulanacağı açıklandı.
Demek ki sap-samanda fiyat yükselişi spekülasyondan değil sap-saman ile birlikte kaliteli kaba yemde arz düşüklüğü idi. Demek ki sap-saman fiyatlarının yükselişinde spekülasyon yok, hatalı bir tarım, hayvancılık politikası var idi karşımızda.! Kaliteli kaba yem desteklerinin artırılması ile bu hatanın geç de olsa düzeltilmeye çalışılması olumludur.
Bakanlık kaliteli kaba yem bitkilerine verdiği desteği geç de olsa artırarak hatasından döndü. Peki bu artış ile 2013 yılında sap-saman fiyatları hangi düzeyde gerçekleşecek?
Geç gelen bu destek 2013 yılında sap-saman fiyatlarını 2011 seviyelerine çekebilecek mi? Sorusunun cevabını ‘’Türkiye Samanda Daha Neleri Yaşamaya Gebe?’’ başlığında yazacağımız yazıda takip edebilirsiniz.
