“Bilgi bir başkasına aktarılabilir, bilgelikse hayır. Bilgelik keşfedilebilir, bilgelik yaşanabilir, bilgelik el üstünde taşıyabilir insanı, bilgelikle mucizeler yaratılabilir, ama bilgelik anlatılamaz ve öğretilemez. “
Siddhartha / Hermann Hesse
Çocukken okuduğumuz dergilerde noktaları birleştirerek tanıdık desenler çıkardığımız bulmacalar vardı. Noktalar ya sayı ya da harfle işaretlenirdi. Saymayı ya da alfabe sırasını bilen sırasıyla çizgilerini çizer ve merak ettiği deseni bütünde görmeyi başarırdı. Kitabın ve başkahramanımızın adını taşıyan Siddhartha’yı okurken aklıma bu eski anılarım geldi. Hikâyemiz varlıklı bir ailenin, özgür ruhlu oğlunun yaşam desenindeki dönüm noktalarının oluşturduğu bir zaman çizelgesinden oluşuyor.
Kitabı okumadan önce mutlaka Buda’nın yaşamına ve öğretilerine göz atmanız gerek. Yapacağınız küçük bir ön araştırma okurken daha çok şeyi fark etmenizi sağlayacak. Hikâyemizde de bulunan ve Siddhartha’dan bağımsız olarak bahsedilen Gotama Buda, dünyaca bilinen bir ruhani öğretmen ve Budizm’in kurucusu. Doğduğunda adı Siddhartha Gautama’dır. Tüm dünyada kabul edilen ve Sanskritçede “uyanmış kişi” anlamına gelen Buda, yaşamın ve ölümün arkasındaki gerçekliği bulma adına ruhani aydınlanma yolunu seçtiği için unvanı “Siddharta Gotama”dır.
1946 Nobel edebiyat ödülünü alan güçlü aforizmalardan oluşan bu hikâye aslında onun hayatını anlatıyor.
Okurken yolculuğun her evresinde Siddhartha’nın ırmağın imgeleriyle karşılaştığı anda hissettiklerini düşüneceksiniz:
“Ama bugün Siddhartha ırmağın simgelerinden bir tanesini gördü ancak, bu da ruhunda bir çalkantıya yol açtı. Gördü ki bu su akıyordu hep, sürekli akıyor, ama hep yerinde duruyordu, aynı suydu hep, ama yine de her an yeniydi! Oh, kim kavrayabilir, kim anlayabilirdi bunu! O anlayamıyor, kavrayamıyordu, yalnızca bir sezginin kımıldadığını duyumsuyordu içinde, uzak bir anımsamanın, tanrısal seslerin varlığını duyumsuyordu.”
Göreceksiniz ki, aynı harfler, aynı kelimeler akacak, aynı hikâyeler geçecek yine de hepsinde çarpıcı bir yenilik hissedeceksiniz.
Her kitaplıkta olmalı, mutlaka okuyun, okutun…
ALINTILAR
“Yumuşak sertten güçlüdür, su kayadan güçlü, sevgi zorbalıktan güçlüdür.”
“İnsanların büyük çoğunluğu Kamala, düşen bir yaprak gibidir, kapılıp gider rüzgarın önüne, havada süzülür, dönüp durur, sağa sola yalpalar, salınarak iner yere. Pek az kişi de vardır, yıldızlara benzer, belli bir yörüngede ilerler durur, hiçbir rüzgâr varamaz yanlarına, kendi yasalarını ve izleyecekleri yolu kendi içlerinde taşırlar.”
“Bir kimse arıyorsa, gözü aradığı şeyden başkasını görmez çokluk, bir türlü bulmasını beceremez, dışardan hiçbir şeyi alıp kendi içine aktaramaz, çünkü aklı fikri aradığı şeydedir hep, çünkü bir amacı vardır, çünkü bu amacın büyüsüne kapılmıştır. Aramak, bir amacı olmak demektir. Bulmaksa özgür olmak, dışa açık bulunmak, hiçbir amacı olmamak. Sen, ey saygıdeğer kişi, belki gerçekten arayan birisin, çünkü amacının peşinde koştuğundan hemen gözünün önündeki bazı şeyleri görmüyorsun.”
“Ben tümüyle saf dışı bırakılıp öldürüldü mü, gönüldeki tüm tutku ve dürtülerin sesleri kısıldı mı, işte o zaman gözlerini açacaktı en son şey, varlıktaki artık Ben olmayan öz, o büyük giz.”
“Sözcükler gizli saklı anlamı zedeliyor, dile getirilen her şey o an değişiyor biraz, biraz çirkin, biraz aptalca niteliğe bürünüyor. Evet, bu da çok iyi bir şey bu da çok hoşuma gidiyor, bir insanın hazinesini ve bilgeliğini oluşturan şeyin bir başkasının kulağına her zaman aptalca gelmesine de hiç diyeceğim yok.”
“Geçmişte olan, gelecekte olan hiçbir şey yoktur; her şey vardır sadece, şu an içinde varlık sahibidir.”
“Bütün sesler, bütün amaçlar, bütün özlemler, bütün çileler, bütün hazlar, bütün iyi, bütün kötü şeyler, tümü birden dünyayı oluşturmaktaydı. Tümü birden yaşamın müziğiydi.”
“Derinden duydu her yaşamdaki yok edilmezliği, her andaki sonsuzluğu her zamankinden daha derin şekilde hissetti.”
KİTAP KÜNYESİ
Kitap Adı: Siddhartha
Yazar: Hermann Hesse
Sayfa Sayısı: 148
İlk Yayınlanma Yılı: 1922
Yayınevi: Can Yayınları
