Dünyada sadece iki örneği olan, biri İngiltere’nin Baht şehrinde, diğeri de Sarıkaya ilçemizde bulunan Roma döneminden kalma “Basilica Therma” (Roma Hamamı), dünyanın en eski termal tedavi merkezi olarak bilimsel çevrelerce kabul ediliyor. Tarihi yapıyı merak edenler de il dışından gelerek hem yapının mimarisini inceleme fırsatı buluyor hem de 2 bin yıllık tarihin önünde hatıra fotoğrafı çektiriyorlar.
Basilixa Therma, Sarıkaya ilçemizde Bozok Yaylası’nın merkezinde yer alıyor. Şehir, deniz seviyesinden 1170 metre yükseklikteki bir vadide kurulmuş durumda . Kentin bu noktada kurulmasının nedeni, antik çağlardan günümüze kadar uzanan termal ve şifalı kaynak sularının varlığıdır. Basilica Therma, vadinin en derin bölümünde yer alan bir hamam binasıydı. 2. yüzyılda inşa edilen bu Roma Hamamı, sürekli olarak kullanılmış ve bu muhteşem yapı hâlâ termal sularla şifa kaynağı olmaya devam ediyor.
Roma Dönemi’nde, Tavium’dan Caesarea’ya giden yol, buradaki termal su nedeniyle Aquae Sarvenae olarak adlandırılmıştır. Bölgede Hristiyanlığın yayılmasından sonra, hamamın kuzey kısmına bir kilise binası da eklenmiş. Sonuç olarak kentin adı Basilica Therma olarak değiştirilmiştir. 451 yılına kadar Basilica Therma bir piskoposluk merkeziydi. Şehrin merkezi bir Roma hamamıydı ve şehir yaklaşık üç kilometre uzunluğunda bir surla çevriliydi.
Basilica Therma ile ilgili literatürdeki en son bilgiler, Bizans Generali Phocas’ın, isyancı Bardas Sclerus’un ordusuna karşı aldığı zaferiydi. 1071 yılında Malazgirt Zaferinden sonra, bu alan yavaş yavaş Türk egemenliğine girdi. Selçuklular ve Anadolu Beylikleri’nden sonra 1521’de Osmanlı İmparatorluğu bölgenin makimi oldu.
Roma Hamamı’nda cephe ve havuzlar için mermer kullanılmış, iç duvarlarda ise kireçtaşı kullanılmıştır. Bugün yapının ana parçaları olarak; batı cephesi, ön cephesinde büyük bir termal havuz, cephenin arkasında bir iç havuz ve doğusundaki üçüncü bir havuz yer almaktadır.
Büyük termal havuz 23,30 x12,80 metre ölçülerinde ve 1.34 metre derinliğe sahip. Havuz suyu yaklaşık 45 santigrat derece. Havuzun ortasında bir içbükey dairenin ortasında, ortasında haç biçiminde kabartma olan, ovale yakın altıgen bir formda iki parçadan oluşan bir vaftiz taşı bulunuyordu.
Kayseri’de yaşayan Roma kralının amansız bir hastalığa yakalanan kızının burada iyileşip ayağa kalktığına inanılan Roma Hamamı kalıntıları ve havuzları, 2014 yılında Sarıkaya Belediyesi ile İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce başlatılan kazı sonrası gün yüzüne çıkarılmaya başlanıldı.
Sarıkaya ilçemizdeki bu tarihi bina 2 bin yıl öncesine dayanan, “Kral Kızı” adıyla da bilinen Basilica Therma Roma Hamamı’nın ülke turizmine ve ziyarete açılması amacıyla başlatılan çalışmalar devam etmektedir.
2018 yılında Unesco Dünya Mirası Geçici Listesi’ne kaydedilen Basilica Therma, antik zamanlardan beri kesintisiz olarak bir sıcak su kaynağı oldu. Orta Anadolu Bölgesi’nde eski çağlardan günümüze kalan en önemli Roma yapılarından biri olma özelliği taşıyor.
Günümüze kadar mimari özelliğini kaybetmeden görselliğini koruyan ve 2018 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne alınan Basilica Therma Roma Hamamı’nın turizme kazandırılması ve vatandaşların ziyaretine açılması amacıyla çevre düzenleme çalışmaları devam ediyor.
Roma İmparatorluğu döneminde bir termal merkez olan bu yapı, sefere giden Roma askerleri tarafından dinlenme amaçlı olarak kullanılıyordu. Roma dönemi eserlerinin pek görülmeyen “dilini çıkarmış yılan” figürü, Sarıkaya’daki Roma hamamında yer alıyor. Bu figürün aynı zamanda tıp ve sağlığın sembolü olduğu da düşünülüyor.
Çalışmalar çerçevesinde turist karşılama merkezi, gezinti yolları, fotoğraf çekim alanları yapılacak ve tarihi yapının bu yıl içerisinde ülke ve bölge turizmine kazandırılması hedefleniyor.
