Biz fakültede proje çizerken imar durumu falan hak getire… Hayali arsanın üzerine seçtiğimiz konu üzerinden proje çizerdik.
Burası fakülte… Orada nazariyat geçerlidir. Arazi, bölge şartları, mal sahibinin ekonomik durumu falan dikkate alınmazdı. Dolayısıyla önemli olan meslek eğitimi almaktı.
Fakülte üçüncü sınıfta iken rahmetli ağabeyim bana Ünye’den bir imar durumu gönderdi. Önü karayolu yanlar bitişik ve arkadan ise üç metre komşu çekme mesafesi vardı. Projeyi çizdim.
Fakat zemin katta yaptığım dükkânlarda yer kaybı olmasın diye bina cümle kapısı girişini bitişik taraftan, yani komşu parselden verdim.
İşin en gülünç tarafı projenin altına “yandan girdim vaziyeti idare et.” Diye yazmam olmuştu.
Yine Belediye Başkanı Sayın Arpacıoğlu zamanında Cumhuriyet Meydanı ile alakalı proje yarışması düzenlendi. Yirmi küsur yarışma projesinin hiçbiri başarılı bulunmadı. Burada da işin gülünç yanı; Sonunda üç-beş amatör (çok hevesli) oda başkanlarının iki oturumda kotardığı proje uygulandı.
Bununla şu neticeye varabilirsiniz; “Her zaman profesyonelce yapılan işler başarılı olmayabilir.”
İşte bunda yanıldınız. Çünkü önemli olan talep eden olarak ne istediğinizi bilmenizin geçer akçe olmasıdır.
Nitekim Avrupa’nın Amerika’yı talan edip yeni sonradan görme zenginlerin türediği zamanlarda sırf bundan dolayı ressamlığı bırakan ünlüler olmuştur. Çünkü adamın hali belli iken yağız delikanlı gibi tablosunun yapılmasını istemesi onurlu bir ressam için en geçer yol bu olsa gerekti. Ama bundan faydalanıp çil-çil altınları talep edip köşeyi dönen ressamların akıl ve hinliği takdir toplamış olsa da… Her ne kadar yaptıkları tablolar “vay bee” dedirtse de… Sanat ahlakları bakımından tartışılır olmuşlardır. Yüzyıllar geçse de bu durum sanat çevrelerinde hala tartışılıyor.
Ne var ki,
Zaman kötü… Kapitalizmin renkten renge her kılağa girdiği şu günümüzde işin ucu dönüp, dolaşıp gırtlakla kıç arasında gidip geliyor.
O da gerekli… Gerekli olmasına da… Hayat sadece bunlardan ibaret de değil. Biz felsefe yapmayı bırakıp asıl konumuza dönelim, Demek istemiştik ki “uygulanabirliği ve gerçekliliği sıfıra yakın projeler her ne kadar mükemmel gibi gözükseler de… Endamlı ama duygusuz kadınlara benzerler. Sunanı abad eder ama sunulana hayır getirmez.
Geçenlerde ulusal kanallarımızda da gösterime giren reklâm filmimiz hatırıma geldi. Ben film sanatından anlamam. Ama buradaki avantajım benim de sanatkâr olmamdan yani sanatın temel kaidelerini hatırı sayılır derecede bilmemden geçiyor. Filmin albenisine laf etmem haksızlıktan da öte olur.
Beni ilgilendiren tarafı yaşadığım şehirle alakalı olması ve bir de yapımcısının Face’deki bir dip notundan dolayıdır.
Yapımcı özetle şöyle diyor; “Biz belgesel çekmedik. Algı yarattık.”
Doğru söylemiş. Burada yanlış bir şey yok. Yapımcısına şu yaşadığımız çağda “yahu” diyecek halimiz de yok.
Ben bu konuyu inanın ahlaki yönden gündeme getirmiyorum. Çünkü sanat ahlakı başka bir şey… Hadi diyelim biz sanatkârları ilgilendirir.
Lakin yaptırana bir hayır getirir mi? İşte o biraz tartışılır. Zira olmayan bir şeyi ya da kayda değer olmayan bir nesneyi matahmış gibi sunmak mal sahibine ne derece fayda sağlar? Yani algıyı yarattırana ne kazandırır?
Bir adım öteye gidersek… Temsil ettiği ve sorumluluğunu taşıdığı şehre ne kazandırır ya da kaybettirir? İşin bu yanını da düşünmek gerekir derim.
Burada yapımcısına hemşerilikten dolayı bir sözümüz olabilir…
Bu reklâm “sanatkârane tabirle” algı yaratma ne işe yarayacak? Ya da başka bir ifade ile
tanıtım ve bunun karşılığında turist olarak Ünye’ye ne kazandırır? Ünye’yi tanıtır tanıtmasına da…
Ben hayal kırıklığı yaratmasından korkarım. Şunun şurasında mütevazı bir şekilde yaşayıp gidiyorduk. Hiç olmazsa adımız kırka çıkmamıştı.
Yani demem o ki,
Gelenlere ne göstereceğiz? Filmdeki hatun ile gerçeği aynı mı? İşte o muamma… Takırdamaları ve sanatı olmayan Bakırcılar Arastasını mı? Mevsimi olmayan denizi mi? Yoksa adı bile bizim olmayan pideyi mi?
