Piyasa Uzmanlarının Eleştirisi

İnsanlar, para kazanmanın en kolay yolu olarak genelde borsaları görürler. Borsa, finans konularında spesifik yayın yapan çok sayıda televizyon, radyo, gazete ve web sitesi vardır. Bu yayın organlarında her gün “uzman” olarak nitelendirilen çok sayıda insanın görüşleri yer alır.

Finansal piyasalar ile ilgili “uzman” kişilerin görüşlerini televizyonda izlerken, radyoda dinlerken, gazete veya dergilerde okurken birçok insan etkilenmektedir.

1-●●)Bilindiği üzere, Türkiye finansal, ekonomik ve siyasal krizleri bol olan bir ülkedir. Ülkemiz, ortalama yedi yılda bir finansal kriz yaşamaktadır. Finansal krizlerin ortaya çıkmasından, bir iki gün öncesine kadar  hisse senetleri için “al” tavsiyesinde bulunan birçok araştırma raporunun olması ve bu araştırma raporlarının “uzman” kişiler tarafından hazırlanması ne anlama gelir?  Finansal piyasalarda, “uzman” diye nitelendirilen bu kişilere itibar etmememiz  veya itibar edersek büyük zararları göze almamız gerektiği anlamına gelir. Herkes şunu iyi bilsin ki, finansal piyasalar kaotik yapı gösterir, bu nedenle finansal  piyasalarda sistematik öngörüler yapılması olanaksızdır.

2-●●)Finansal piyasalarda teknik analiz yaklaşımı çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Teknik analiz yaklaşımı, grafiklere, göstergelere dayanmakta olup şüphesiz ki faydalı bir araçtır. Ancak, teknik analizin,  “uzman” kişiler tarafından topluma bilimsel kanun gibi sunulması doğru değildir. Destek, direnç, trend, omuz baş omuz formasyonu gibi kavramların gücü görelidir. Yani, doğa bilimlerindeki suyun her zaman deniz seviyesinde 100 °C’de kaynaması gibi bir durum teknik analizde yoktur. Bu durum, teknik analizin bilimsellikten uzak, kendine özgü bir araç olduğunu ortaya koymaktadır.

 3-●●) “Uzman” kişiler finansal dalgaya göre aşrı kötümser veya aşırı iyimser oluyorlar. Finansal kriz dönemlerinde, “uzman” kişiler, geçmişin olumsuzluklarında hareketle gelecek için karamsar tablolar çizerken, finansal piyasların yükseliş dalgasında ise aynı “uzman” kişiler insan rasyonelitesinin ötesinde iyimser tabolar çiziyorlar. Bazı, “uzman”  kişiler arasında, kötümserlik veya iyimlerlik konularında rakamlar verilerek rekabet bile yaşanmaktadır.

4-●●) “Uzman” kişilerin bazıları ise Amerika hisse senetleri piyasası endeksleri(DJI, S&P) veya Brezilya hisse senedi piyasası endeksi(Bovespa) ile İMKB Bileşik Endeksi arasındaki korelasyonda yararlanarak, piyasa kahramanı olmaya çalışıyor. Anılan hisse senetleri endeksleri arasında bir korelasyon olması ve bundan yararlanıması normaldir. Ancak, anılan ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasal yapılarının birbirinden farklı olması nedeniyle, korelasyon katsayısı her an değişebilir. Bu nedenle, kolaylıkla değişebilecek korelasyon katsayısının değişmez olarak kabul edilmesi sonucunda yapılan analizler bilimsellikten uzaktır.

5-●●)“Uzman” kişilerden bazıları, toplumda kendilerine itibar ve güven duygusu sağlayacak “stratejist” ünvanını kullanıyor. Ancak, toplum henüz etkili bir “uzman” stratejist görmedi. Teknik analize dayalı stratejist analistlerden ikisinin öngörüsü bir yere not alınırsa ve stratejistin belirttiği dönem sonunda gerekli değerlendirme yapılırsa konu daha iyi anlaşılacaktır.

 6-●●)Yayın organlarında, yasal sorumluk açıklaması yapılmakla birlikte, ”uzman” kişiler görüşlerini açıklarken sosyal sorumluluk duygusuyla hareket etmelidir. Çünkü, söylenen her söz veya yapılan her analiz ve değerlendirme bir yatırımcının pozisyon açmasına veya kapamasına neden olabilir.