Gazetelerde, televizyonlarda ‘Penisilin iğnesinden ölen’ insanların haberleri eksik olmaz.
Çoğu çocuk ya da genç olan bu kişiler bir küçük iğne yüzünden hayatlarını pisi pisine yitirirler.
Önümüz kış, yani enfeksiyon zamanı.
Yine milyonlarca insan ateşlenecek, boğazı şişecek, öksürecek ve bunların pek çoğu da penisilin iğnesi kullanacak.
Pek çok insan penisilin alerjisi ile karşı karşıya gelecek.
Penisilin alerjisi
Penisilin tüm dünyada en çok kullanılan antibiyotiktir, çünkü hem çok etkilidir ve hem de oldukça ucuz bir ilaçtır.
Ne var ki, penisilin aynı zamanda, alerjik reaksiyonlara sebep olan ilaçlar içinde de başta gelir.
Penisilin kullanılan hastaların yüzde 10 kadarında çeşitli alerjik belirtiler ortaya çıkar, ancak bunların çoğu hayati önemi olmayan deri döküntüleri, kabarma ve kaşıntı gibi reaksiyonlardır.
Asıl önemli olan, her 10 bin kişinin 5-15 kadarında görülen ve bunların da onda birinin ölümüne neden olan anafilâksi yani alerjik şok tipindeki reaksiyonlardır.
Çok ani başlayan ve hızla ilerleyen anafilâkside alerjik tepkilerin yanı sıra tansiyon düşmesi, boğaz ve dilin şişmesi, nefes darlığı, karın ağrısı, ishal ve kusma da vardır.
Penislin alerjisi nasıl oluşur?
Penisiline karşı alerji olabilmesi için, o kişinin daha önce penisilinle karşılaşmış olması gerekir.
Bu karşılaşma çoğu zaman penisilin sınıfı bir antibiyotiğin kullanılmasıyla gelişirse de, nadir olarak penisilin ihtiva eden çeşitli yiyecek ve içecekler aracılığıyla da olabilir.
Hemşire, doktor gibi sağlık personeli, ya da penisilin üretiminde çalışanların da farkında olmadan solunum havasıyla penisilinle karşılaşmaları mümkündür.
Annenin gebelik ya da süt verme döneminde penisilin kullanmasıyla çocuğu da ilaçla karşılaşmış olur.
Penisiline karşılaşan insanlarda ilacın çeşitli parçalanma ürünlerine karşı immunglobulin E sınıfından antikorlar meydana gelir ve bu kişi tekrar penisilin aldığında bu antikorlar alerjik ve anafilaktik reaksiyonlara yol açarlar.
Penisilin anafilâksisi için risk faktörleri
Penisiline bağlı anafilâksiler daha çok 20-50 yaşları arasındaki kişilerde görülür; 12 yaşın altında ve 60 yaşın üzerinde çok nadirdir.
Penisilinin hap ve şurupları da anafilâksi yaratabilirse de, ağır anafilâksiler daha ziyade penisilinin kas içine ve özellikle de damara uygulandığı durumlarda ortaya çıkar.
AİDS ve kistik fibrozis hastalığı olanlarda da risk fazladır.
Kalp hastalıkları ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan beta-bloker ilaç alanlarda anafilâksiden ölüm ihtimali çok fazladır.
Daha önce penisilin alerjisi ya da anafilâksi gelişmiş olanlara penisilin vermekten kaçınılmalıdır ama şunu da unutmamak gerekir ki, ölümcül penisilin alerjisi çoğu zaman, daha önce penisiline bağlı bir alerji hikâyesi olmayan kişilerde görülür.
Penisilin alerjisi testi
Bir insanın penisiline karşı alerjik olup olmadığının belirlenebilmesi için penisilin deri testleri yapılması gerekir.
Penisilin deri testleri iki aşamalıdır. Kesin bir kanaate varabilmek için her ikisi de yapılmalıdır.
Bu testler özellikle şüpheli penisilin alerjisi hikâyesi olan hastalara yapılmalıdır; çünkü penisilin alerjisi olduğunu bildirenlerin çoğunda bu testler negatif çıkar.
Buna karşılık, daha önce penisiline bağlı anafilâksi geçirmiş olanlara ise test yapmaya gerek yoktur ve bu kişiler asla penisilin kullanmamalıdır.
Dikkat edilmesi gerekenler
Penisiline karşı anafilâksi tipinde alerjisi olanlar bu durumu bildiren bir künye ya da kolye taşımalıdırlar.
Penisiline alerjisi olanlarda, diğer penisilin türleri (nafcillin, oxacillin, cloxacillin, dicloxacillin, ampicillin, amoxicillin, carbenicillin, ticarcillin, and piperacillin) ve sefalosporin sınıfı antibiyotiklere karşı alerji olma ihtimali yüksektir.
Penisilin deri testi pozitif olan kişilere penisilin yerine başka gruplardan antibiyotikler seçilmelidir.
Penisiline alerjisi olanlarda zamanla duyarlılıklarının azaldığı bilinir ama buna fazla güvenmemek gerekir.
