Haziran ayında akciğer kanseri olduğu ve tedavi gördüğü açıklanan 83 yaşındaki ünlü aktör Paul Newman’ ın bugün öldüğü duyuruldu. Onun meşhur olmaya başladığı 1950’ li yıllarda sigaranın bu kadar zararlı olduğu, başta akciğer kanseri olmak üzere pek çok kansere ve kalp-damar hastalıklarına yol açtığı pek bilinmiyordu. O zaman için sigara erkekliğin, entelektüelliğin ve seksapelliğin bir sembolüydü adeta. Jönler filmlerde televizyonlarda bol bol sigara tüttürürlerdi. Paul Newman da çağdaşlarından farklı değildi, iyi bir tiryaki idi. Yıllarca paket paket sigara içmişti. Onun dudağının bir kenarında sigarasıyla fotoğrafları gözümün önüne geliyor. Gerçi bundan 30 sene önce bırakmıştı sigarayı, ama gene de ciğerlerine yerleşen zehir onun yıllar sonra akciğer kanserine kurban gitmesine yetmişti.
Akciğer kanserinin sebebi hastaların yüzde 90’ ında sigara. Daha
doğrusu tütün demeli, çünkü sigara dışında ister puro, ister pipo, ister nargile… hangi şekilde olursa olsun tütün dumanının solunması asıl önemli olan.
İçilen sigara sayısı ve sigara içilen süre ne kadar fazla ise kanser riski de o kadar fazla. Meselâ, 20 yıl süreyle günde 2 paket sigara içen bir kişide akciğer kanseri riski hiç sigara içmemiş bir kişiye göre 70 misli daha yüksek.
Sigaraya erken yaşlarda başlanması ve dumanın derin olarak içe
çekilmesi de kanser oluşumunu kolaylaştıran faktörler.
Sigara bırakıldıktan sonra kanser riski yıllar içinde giderek azalmaya başlıyor. Sigara bırakıldıktan 10 yıl sonra kanser ihtimali, hâlâ sigara içmeye devam edenlerin 1/3’ü kadar oluyor. Bunun için tiryakiler sigarayı ne kadar erken bırakırlarsa akciğer kanseri riskinden de o kadar çabuk uzaklaşmaya başlarlar.
Ama asla unutulmaması gereken şey şu: Sigara içmiş olanlarda kanser riski sigarayı bıraktıktan yıllar sonra hiçbir zaman hiç sigara içmemişlerinki kadar olmuyor. Bu nedenle, en doğrusu hiç sigara içmemek.
Sigara dumanında 4.000’den fazla kimyasal madde var ve bunların
en azından 40 tanesi kanserojen (kanser yapıcı) maddeler. Benzen, aseton, benzopiren, butan, siyanid, metan, nikotin, akrolin ve hidrazin sigara dumanında bulunan kanserojen maddelerin başlıcaları.
Light sigaralar zararsız mı?
Light sigaraların daha az bağımlılık yaptığı ya da daha zararsız oldukları büyük bir aldatmacadan başka bir şey değildir. Aksine, light sigaralar daha fazla içilmektedir, çünkü insanlar bunu bir çeşit zararsız sigara gibi algılamaktadırlar ve içindeki nikotin miktarı daha düşük olduğundan daha fazla sigara içme isteğine neden olmaktadır. Light sigaraların bir olumsuzluğu da, sigarayı bırakmak isteyenlerin daha hafif, zararsız diye bunlara yönelmesine neden olmalarıdır. Light sigaralar gibi mentollü sigaraların da sağlığımıza verdikleri
zararlar bakımından hiçbir farkları yoktur.
Dumanaltı da kanser yapıyor
Sigara içmedikleri halde sigara dumanına pasif olarak maruz
kalanlarda, yani dumanaltı olanlarda da kanser riski artmıştır. Dumanaltı olanlar iki çeşit dumana maruz kalırlar. Bunlardan biri, sigara içen kişinin içne çekip tekrar dışarı üflediği dumandır. Diğeri ise, sigaranın yanması sırasında ortaya çıkan dumandır ki, buna yan duman ya da ikinci el duman ismi verilir. İşte bu yan dumanda sigara içimi sırasında içe çekilen dumanda bulunan karsinojenlerin hepsinin bulunduğu gösterilmiştir. Hatta, bu duman sigaranın filtresinden geçmediği için, içindeki karsinojen maddelerin içe çekilen dumandan 100 misli fazla olduğu da belirlenmiştir.
Pasif sigara içimine bağlı akciğer kanserine, özellikle kocaları ya da
babaları sigara içen kadınlarda rastlanır. Araştırmalarda sigara dumanına maruz kalanların kan ve idrarlarında yüksek miktarlarda karsinojen maddeler saptanmıştır.
Peki neden her sigara içen kanser olmuyor
Sigara tiryakilerinin en büyük avuntuları çok ileri yaşlara geldiği halde hala sigara içen, ama ‘turp gibi’ olan dedeleri veya çevrelerindeki yaşlı bir tiryakidir.
Doğru, her sigara içen akciğer kanseri olmuyor, çünkü bunların bir kısmı akciğer kanserinden önce ağız, yemek borusu, gırtlak, mesane, rahim ağzı kanserleri veya lösemiden… bir kısmı hipertansiyon, kalp kriz ve felçlerden… bir kısmı KOAH’ tan ölüyor ve akciğer kanseri olmaya fırsat bulamıyorlar.
Tabii bir de gerçekten 100 yaşına geldiği halde çakmağını sigarasını yanından ayırmayan dalyacılar da var. Bunlar Allah’ ın şanslı kulları olmalılar, çünkü doğuştan sahip oldukları genetik özellikler onları kanserden koruyor. Ama, sakın ola ki siz bu mutlu azınlığa özenmeyin, sigara içmeyin, içilen yerlerde bulunmayın ve içiyorsanız da hemen bırakın.
