“Abur-cubur” köşesinde öksürük şuruplarının toplatılmasıyla ilgili bir haber var (1).
Bu toplatma kararı, içinde sadece Hindistan’ da üretilen “dekstrometorfan” isimli etken madde bulunan öksürük şuruplarını ilgilendiriyor ama öksürük şuruplarının tümü çok sorunlu.
Bir kere öksürük bir hastalık değil, solunum sisteminin bir savunma refleksi; amacı da solunum yollarına giren toz, yabancı cisim, mikrop gibi maddelerin buradan uzaklaştırılması.
Öksürük bu yönüyle faydalı bir olay ve elbette tedavi edilmesi de gerekmiyor.
Bir de bir hastalığın sonucu ortaya çıkan “patolojik öksürük” vardır ve burada da maksat vücudu korumaktır.
Öksürük bir taraftan vücutta anormal bir durum olduğunun “işareti” dir, bir taraftan da o hastalığın etkilerini azaltmaya (mikropları, alerjenleri, biriken salgıları dışarı atmaya) yarar.
Burada önemli olan öksürüğün değil “öksürüğe sebep olan hastalığın veya bozukluğun” tedavi edilmesidir.
Sebebinin ne olduğu bilinmeyen bir öksürüğün etkili bir ilaçla kesilmesi belki hastayı rahatlatan bir uygulamadır ama sebep ortadan kaldırılmadığı için hastalık ilerlemeye devam edecek ve tedavisi çok zor veya imkansız bir hale de dönüşebilecektir.
Mesela tüberküloz, zatürree veya akciğer kanseri olduğu için öksüren bir hastanın öksürüğü ilaçla kesilirse hastalığın teşhisi gecikir ve tedavi edilebilecekken tedavisi çok zor bir hastalık hâline dönüşebilir.
Hangi öksürükler kesilmelidir?
Öksürüğün neden kaynaklandığı biliniyorsa ve vücuda bir faydasının olmadığı düşünülüyorsa ve hastayı çok rahatsız ediyorsa öksürük kesici ilaçlar “mutlaka” kullanılmalıdır.
Mesela, kaburgaları kırılmış olan bir kişinin öksürmesi çok sakıncalıdır çünkü bu sırada akciğer zedelenmesi meydana gelebilir ama astım ya da KOAH’ lı birinin hastalığının tedavi edilmeden sadece öksürüğünün kesilmesi çok sakıncalıdır.
Öksürüğün en çok rastlanan sebebi şu günlerde de olduğu gibi viral solunum yolları enfeksiyonlarıdır.
Bu enfeksiyonlarda öksürük solunum yollarındaki iltihaplanma sonucu ortaya çıkar ve hasta kişinin altta yatan başka bir akciğer hastalığı yoksa birkaç gün bilemediniz bir hafta sonra da geçer gider.
Bu hastalara verilen öksürük kesici ilaçların hiçbirinin etkinliği ve güvenirliği hakkında yeterli bilimsel kanıt yoktur.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) buna dayanarak birkaç sene önce 6 yaşından küçük çocuklara ‘öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının yasaklanması’ tavsiyesinde bulundu (2).
Zaten bu sebeple de ilaç firmaları öksürük ilaçlarını doktorlara bilimsel araştırmalar sunarak değil çeşitli “maskaralıklarla” tanıtırlar (3, 4).
Hele de bu hastalara balgam sulandırıcı, balgam söktürücü ilaç verilmesi öksürüğü azaltmak yerine daha da artırır.
Peki, öksürük için ne yapalım?
Bu mevsimde çok görülen viral solunum yolları enfeksiyonlarına bağlı öksürükler için benim herkes tarafından kolaylıkla uygulanabilecek, hiçbir yan etkisi olmayan, tüm öksürük şuruplarından daha etkili ve üstelik de “bedava” tavsiyelerim var:
Öncelikle burundan nefes alıp vermeniz gerekiyor. Bunun için de evin ısısının 20-21 derece, neminin de yüzde 45-50 arası olması şart.
Ev çok kuru ise mesela yüzde 40’ ın çok altında ise nem yapan cihazların faydası olur; eğer yüzde 40’ larda ise radyatörlere ıslak havlu koymak veya su kabı asmak da yeterlidir.
Odalar her gün havalandırılmalı ve kapalı mekânlarda sigara içilmemeli ve solunum yollarını tahriş edecek parfüm, deterjan vb kokular olmamalıdır.
Yatak odasının güneş görmesi ve toz barındırabilecek eşyalar olmaması da çok önemlidir.
Bol su içilmesi iyi olur; adaçayı, ıhlamur gibi sıcak içecekler de sabahları bir tatlı kaşığı zencefilli bal da faydalı olabilir.
Burun tıkanıklığına karşı en etkili tedavi deniz olan bir şehirde yaşıyorsanız temiz bir yerden alacağınız “deniz suyu ile burnunuzu güzelce yıkamaktır”.
Deniz yoksa bir litre kaynamış suya bir çay kaşığı tuz ve karbonat koyup karıştırın ve bu sıvıyla burnunuzu yıkayabilirsiniz ama lütfen eczanelerde “serum fizyolojik” veya “deniz suyu” ya da “okyanus suyu” gibi isimlerle satılan sıvılardan almayın; bozulurum.
Gelelim neticeye
Bu öksürük şurubunun toplatılması haberi çok iyi oldu.
İnşallah bu vesile ile hastalar da doktorlar da öyle herkese her an yazılabilecek bir öksürük hapı, şurubu olmadığını öğrenirler de hem bu tür ilaçların gereksiz yan etkilerine maruz kalınmaz hem de paralar boş yere harcamamış olur.
Tüm öksürük ilaçlarının reçetesiz satışlarının yasaklanması gerektiğine inanıyorum.
KAYNAKLAR
1. http://www.ahmetrasimkucukusta.com/2013/02/09/abur-cubur-ivir-zivir/oksuruk-suruplari-toplatiliyor/
2. http://edition.cnn.com/2007/HEALTH/10/19/coldmed.fda/index.html
