Küçük çocukların belirli bir hastalıkla ilgili olmayan gece öksürüğünde “agave nektarı” veya tatlandırılmış renkli su şeklindeki plasebonun her ikisinin de bir tedavi vermemeye göre öksürüğün şiddet ve sıklığının azalmasını sağladığı belirlendi.
Bu randomize, kontrollü çalışma, üniversite hastanesine bağlı genel çocuk 
polikliniğine başvuran ve en fazla 7 günden beri akut öksürüğü olan 2 ila 47 aylık 125 çocuk üzerinde gerçekleştirildi.
Çocuklar üç gruba ayrıldı ve bir gruba “hiçbir ilaç” verilmezken, bir gruba “plasebo” (karamel boyalı üzüm aromalı), bir gruba da Zarbees firmasının “pastörize agave nektarı” verildi.
Öksürüğün sıklığı, şiddeti, verdiği rahatsızlık, burun akıntısının derecesi ve öksürüğün çocuk ve ebeveynin uykusuna etkisi bu tedavilerden önce ve sonra değerlendirildi.
Agave nektarı ve plasebo verilen çocukların öksürüklerinin hiç tedavi verilmeyen gruba göre hem şiddeti hem sıklığının azaldığı ama nektar ve plasebo grupları arasında da bir fark olmadığı belirlendi.
Araştırmacılar, bu sonuçları plasebo etkisine bağlıyorlar ve hatta küçük çocukların soğuk algınlığı belirtilerini tedavi etmede bilerek plasebo kullanılmasının “etkili bir tedavi yöntemi” olabileceğini ileri sürüyorlar.
Plasebo etkisi
Birçok hastalıkta plasebo ilaçların etkili olduğu bilinir ama bu çalışmada durum biraz farklı çünkü burada plaseboyu içenler değil çocukların ebeveynleri karar veriyor.
Peki, bu nasıl olabilir?
Bence, sadece ilaç verilmiş olmasının ve özellikle de ilacın öksürüğe iyi geleceği inancının öksürükle ilgili puanlamayı müspet etkilemiş olması mümkündür.
Agave nedir?
Agave, Orta ve Güney Amerika’da yayılış gösteren sabırgiller (Agavaceae) ailesinden etli bitki (succulent plant) cinsidir.
Türleri Türkçede sabır otu ya da kısaca sabır olarak bilinir. Görünüşü benzer olan Aloe vera (sarısabır) ile karıştırılmamalıdır.
Tekila sabırı (Agave tequilana), Meksika rakısı tekilanın yapımında kullanılır.
Plasebo vermek hiç ilaç vermemekten daha iyi
Araştırmanın başı olan Dr. Ian Paul “Birçok çocuk hastalıkları uzmanı öksürük ve soğuk algınlığı için bol sıvı ve bazen bir ağrı kesici dışında bir ilaç vermek istemezler” diyor ve ekliyor:
“Araştırmamıza göre böyle tatlı sıvı plasebo vermek hiçbir şey vermemeye tercih edilmelidir çünkü ilaç verilmeyen aileler bu sefer çocuklarına gereksiz ilaç ve antibiyotik vermeye kalkışıyorlar.
Amerikan Pediatri Akademisi’ nin 6 yaşından küçük çocuklarda nonspesifik öksürük tedavisi için herhangi bir tavsiyesi yok.
4 yaşın altında olan çocuklara öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları verilmesini sakıncalı saydığı gibi, bunların daha büyük çocuklarda faydalı olabileceğini gösteren bir veri de bulunmuyor.
Bir yaşın üzerindeki çocukların öksürüğünde tercih edilecek tedavi “bal’ dır” fakat daha küçük olanlara “botulizm” tehlikesi sebebiyle verilemez.
2 yaşından küçük çocukların öksürüğüne kafur, mentol ve okaliptüs yağından yapılan lokal buhar da etkili olabilir”.
Öksürük ilaçlarının zararı var, faydası yok
Öksürük ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan ilaçların (antihistaminikler, dekonjestanlar, öksürük kesiciler, balgam sulandırıcı ve söktürücüler) ispatlanmış bir faydası olmadığı gibi çok ciddi yan tesirleri de ortaya çıkabiliyor.
Tıbbi fetva kurumu FDA 2008’ de, öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının küçük çocuklara ciddi zarar verebileceği hatta ölümlerine yol açabileceği uyarısı yapmıştı ve o zamandan beri bu ilaçların tüketimi çok azaldı.
FDA’ nın bu uyarısından sonra yapılan araştırmalarda, bu ilaçlara bağlı acil müracaatlarda ciddi azalmalar olduğu belirlendi.
Amerikalı anneler de bizimkiler gibi ilaç düşkünü
Bu araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlar şunlar:
BİR: Plasebo deyip geçmemek lâzım. Bir kere daha bu boş ilaçların işe yaradığını görüyoruz.
İKİ: İçinde kimyasal madde bulunan gerçek ilaçların da plasebo etkisi olabileceğini -daha doğrusu az veya çok mutlaka olduğunu- hatırlatmak isterim.
ÜÇ: USA’ daki gibi bizde de aileler -özellikle de anneler-, çocuklarının hastalıklarında illâ ilaç isterler ve verilmediği zaman da rahatsız olurlar.
DÖRT: Agave nektarı ile plasebonun aynı etkiyi yaratmasına şaşırmadım çünkü neticede agave nektarı da tedavi edici bir ilaç değil, o da bir tür plasebo.
Bizde agave yerine “keçiboynuzu pekmezi” kullanılıyor ve o da öksürüğe çok iyi geliyor.
Gelelim neticeye
Öksürük ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan hem hiçbir faydası olmayan hem de pek çok aksi tesiri olan sayısız “antin kuntin ilaç” var.
İlaçların yüzde 90’ ının parasını ödeyen SGK’ ya çağırımı bir defa daha tekrarlıyorum:
BİR: Ya bu “antin kuntin ilaçları” ödeme kapsamından çıkarın; meraklısı kendi parasıyla alsın!
İKİ: Ya da öksüren çocukları için “İlaç olmadan asla” diye başımızın etini yiyen anneler için “plasebo şurup” yaptırın, onlar da rahat etsin biz de, siz de paranızı sokağa atmamış olun.
Kaynak: http://archpedi.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1913623
