Her toplumda meraklı insanlar çoktur. Merak; insanın izdüşümüdür.
Uygarlık, bilim merakla gelişmektedir. Meraksız insan duyarsız insandır.
Duyarsız insanın ise yaratıcı zekasını kullanması söz konusu olamaz.
Ancak merak; nerede, nasıl, ne şekilde, ne amaçla kullanılır ona bakmak
gerekir.
Ülkeyi yönetenler de meraklı insanlardan özel yararlanır. Muhalifleri
etkisizleştirmek amacıyla kurulan muhbir ağı, devlet kurumlarıyla
ilişkili veya bağımsızdır.
Diktatörlüğe giden yol da *muhbir ağı* olur. Demokrasilerde olur mu? Olur,
örnekleri çoktur.
Peki; Muhbir nedir? Nasıl olunur?
Emniyet ya da istihbarat teşkilatına bir çıkar karşılığı bilgi sağlayan,
bunun sonucunda da o teşkilatın koruması altında olan kişiye muhbir ya
da haber elemanı deniyor.
Muhbirler, yasadışı terör örgütleri ya da organize suç şebekeleri içinden
seçiliyor. Emniyet'te bu konu yerel birimlerin tavsiyesi ve güvenlik
kleransı ile üst makamların onayı ile aktive olur. Bu adımlar da,
İstihbarat Hizmetleri Yönetmeliği paralelinde yürütülür. Onayı, Emniyet
Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi ve Genel Müdür'ü verir.
Muhbirler nasıl ayarlanır? Her oluşum içinde kaç muhbir olabilir?
Sorgu uzmanı polisler, istihbarat elemanları ve sivil ekiplerin
tavsiyeleri ile ilgili kişiye bu teklif yapılır. Karşılığında sadece para
değil, iyi niyetli, yasa ihlal etmeden, yoruma açık durumlarda adli
yardımda da bulunulabileceği hissettirilir.
Yasal mıdır?
Muhbir çalıştırma esasları Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu'nda
mevcut. Bunun dışında Kaçakçılığın Men ve Takibi'ne Dair Yasa'da da ajanlık
kurumu düzenleniyor. Ancak açıkça suç işlemiş bir kişiye polis eğer, ajan
ol, seni affedeceğiz derse bu suçtur.
Bilgi dağılımlarının kime nasıl gönderileceğine nasıl karar verilir?
Muhbirlerin çalıştığı istihbaratçılar kime bağlıdır?
Bazı ulusal güvenliği ilgilendiren, ayrıca da ideolojik temelde hassas
konularda muhbirlerin nerede olursa olsun verdiği tüm bilgiler öncelikle
Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı'na gelir. İl ve diğer
birim yapılanmalarında istihbarat bölümlerinin atamaları gibi bilgi ve
personel hiyerarşisi de Ankara'ya bağlıdır.
Muhbirlerden gelen bilgilere her zaman itibar edilir mi? Bilgi nasıl teyit
edilir?
Bilginin doğruluğu çeşitli kanallardan kontrol edilerek süzülür. Ankara'da
istihbarat kıymetlendirme ve analiz biriminde son halini alır.
Güvenilirliği diğer muhbirlerden gelen ve mevcut istihbarat bilgilerinin
karşılaştırılması ise anlaşılır.
Peki, muhbirin ihbarı ile hemen işlem yapılabilir mi?
Emniyet'in kimi zaman sayıları bini geçen bu istihbarat havuzunda boğulma
durumu vardır. Bunun yanında gelen bilgi de gözden kaçırılmış ya da dikkate
alınmamış olabilir. Bir de bu ihbarlara teker teker bakılsa da,
destekleyici diğer yan bilgiler olmadığı için sonu hüsranla biten olaylar
yaşanabilir.
Her kurumda muhbirlik ağı genişliyor.
Eğitim camiasında da *sivil polislerin yerine muhbir öğretmenler *almış
okullarda *irtibat görevlisi* adı altında sivil polisler görevlendirilmişti.
Üniversitelerde, liselerde onbinlerce güvenlik kamerası kuruldu.
Giriş-çıkışlar, okul koridorları 24 saat kayıt altına alınıyor. Kamera ve
alarm sistemi olmayan okullarda ise çalışmalar sürüyor.
Özel Güvenlik: Okulların giriş-çıkışlarının kontrol altında tutulması
amacıyla okul girişlerine gerek özel güvenlik görevlileri, gerekirse okul
görevlileri de yerleştirilebiliyor.
Ayrıca her kurumun, her okulun bir müdür yardımcısı irtibat
görevlisi olarak belirlenmiş ve yetkililerle, görevlilerle karşılıklı
iletişim
bilgileri paylaşımı sağlanmaktadır.
Muhbir/haber elemanı* için üç beş kuruşa bunu yapacak gönüllüler çok.
Kanun gereği yabancı ajanlar, kamu görevlisi olarak alındı.
Telefonu dinlenen, çıkarı için bazılarının muhbir olabileceği bir ülke.
Ajanlarıyla, muhbirleriyle donatılan ülke; korku ve endişe ile iç içe.
GünüN Sözü: saygınlığını makamdan alanlar, makamdan sonra kişiliksiz
kalırlar.
