Mehmet Öz’ ün 2013 senesinde yayınlanan The Dr Oz Show isimli televizyon dizilerinden rastgele 40 bölüm seçilerek bu programlardaki 479 tıbbi tavsiyesi Kanada’ lı uzmanlar tarafından mercek altına alındı (1, 2, 3).
BMJ’ de yayınlanan araştırmada, Mehmet Öz’ ün tavsiyelerinin sadece yüzde 46’ sını doğrulayan deliller olduğu, yüzde 39’ u için yeterli delil bulunmadığı ve yüzde 15’ inin ise sakıncalı olduğu belirlendi (4).
Mehmet Öz, bu dizilerin her birinde ortalama 12 sağlık tavsiyesinde bulunuyor ve bunların yüzde 39’ u diyetle ilgili.
Bu tavsiyelerin faydalarının büyüklüğü sadece yüzde 16.5’ inde, muhtemel zararları yüzde 9.8’ inde, fiyatları ise yüzde 12.5’ nde bildiriliyor.
Dr. Öz’ ün tavsiye ettiği ürünlerin sadece yüzde 0.4’ ü ile çıkar ilişkisi olduğu anlaşılıyor.
The Dr Oz Show
Mehmet Öz’ ün şovları USA’ da en çok seyredilen ilk beş şov içinde yer alıyor ve sadece bu ülkede her gün 2 milyon 900 bin kişi tarafından seyrediliyor.
Bu programların çok ilgi çekmesinin sebebi Mehmet Öz’ ün hastalıkları çok anlaşılabilir bir dille bir “şov atmosferi” içinde sunması.
Bu programlardan halkın faydalandığına, sağlıklı yaşama ve hastalıklarla alâkalı pek çok çok bilgiler edindiğine hiç şüphe yok.
Mehmet Öz, bu şovları elbette “babasının hayrına” veya “kamu yararına” yapmıyor ve oldukça yüklü para da kazanıyor.
Buna da bir şey denemez, adam araştırıyor, koşturuyor, terliyor, çalışıyor, zaman harcıyor, bu programlar için aldığı her “sent” de bence helâldir ama işin bir de perde arkası var.
Mehmet Öz, sadece çalıştığı kanaldan aldığı para ile yetinmiyor ve muhtemelen asıl malı, sağlıklı olmak için veya bir takım hastalıklardan korunmak veya tedavi için şiddetle “tavsiye ettiği ürünlerden” götürüyor.
Mehmet Öz, hemen her programında “bedava tavsiyeleri” yanında ancak “eşek yükü para ile satın alınabilen tavsiyeler” de bulunuyor.
Mesela, bir programında tutuyor “Afrika mangosu hapını” göklere çıkarıyor (5):
“Afrika Mangosu hapı tam bir mucize. Herkesin ilaç dolabında mutlaka bulunmalı. Günde 2 tablet alarak egzersiz yapmadan ve yediklerinizden taviz vermeden 28 günde 4-5 kilo verebilirsiniz”.
Bu sözleri duyup da Öz’ ün tavsiye ettiği bir aylık maliyeti 60-70 dolar olan mango hapını denemeyecek “Obama” dâhil bir Amerikalı olabileceğini sanmıyorum.
Dolandırıcılık ve halkı reklâm yoluyla kandırma
Mehmet Öz, yaz aylarında Amerikan Kongresi’ nde ‘yeşil kahve çekirdeği’, ‘Ahududu ketonu’ ve ‘Garsinya Kamboçya’ haplarıyla ilgili olarak sorguya çekildi (6).
Ünlü şovmenin, izlenme rekorları kıran programlarında zayıflama ürünlerinden ‘mucize ilaç’ diye bahsetmesi ‘dolandırıcılık‘ ve ‘halkı reklâm yoluyla kandırma’ olarak nitelendirildi.
Senatör Clair McCaskill, Mehmet Öz’ ün programlarını “felâket reçetesi” olarak adlandırdı.
Garsinya Kamboçya Öz’ün “son keşfi” sloganıyla 59 TL’den, Ahududu Ketonu Dr. Öz’ün “Sen de Denemelisin” sözüyle 49 TL’den, yeşil kahve çekirdeği hapı da “Dr. Öz’ün tavsiyesiyle” denilerek 499 TL’ den pazarlanıyor.
Araştırma yayından çekildi
Federal Ticaret Komisyonu (Federal Trade Commission=FTC) yeşil kahve ekstrelerinin diyet ve egzersiz yapmadan kilo vermeyi sağladığını gösteren araştırmanın düzmece, “yağ yakıcı” iddialarının temelsiz olduğunu bildirdi (7).
Mehmet Öz’ ün de iddialarına delil olarak gösterdiği araştırmanın daha sonra yayından kaldırılması bu yayının “düzmece” olduğunu da ispatlamış oldu (8).
Mehmet Öz hakkında birçok yazım var (7, 9, 10, 11, 12).
Gelelim neticeye
Bizde de Mehmet Öz’ e özenen tıpkı onun gibi “mucize bitkisel reçeteler” tavsiye eden, üstelik işe bir de “dini” sos katan kimi tıp doktoru kimi başka mesleklerden “uyanıklar” var.
Onlar da tıpkı “hocaları” gibi, beş para etmez ürünleri yüzlerce liraya insanlara satıyorlar ve bunlara “Hop arkadaş, dur bakalım, sen ne yapıyorsun, bu uyduruk formülleri neye dayanarak vatandaşa yutturuyorsun” diyen yok.
Endüstrinin işbirlikçisi modern tıp “şarlatanlarına” da alternatif tıbbın “sahtekârlarına” da hayır!
Kaynaklar:
2. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-dr-oz-claims-fact-check-bmj-20141219-story.html
4. http://www.bmj.com/content/349/bmj.g7346
5. http://ahmetrasimkucukusta.com/2011/07/10/haftanin-haberi/mez-un-foyasi-cikmaya-basladi/
6. http://ahmetrasimkucukusta.com/2014/07/02/abur-cubur-ivir-zivir/mehmet-oz-dolandiricilik-suclamasi/
8. http://retractionwatch.com/2014/10/20/authors-retract-green-coffee-bean-diet-paper-touted-by-dr-oz/
9. http://ahmetrasimkucukusta.com/2011/07/02/yazilar/tip-yazilari/mehmet-oz-artik-bitmistir/
10. http://ahmetrasimkucukusta.com/2010/07/03/yazilar/kolesterol-yazi/iki-gozum-mehmet-ozum/
11. http://ahmetrasimkucukusta.com/2011/07/10/haftanin-haberi/mez-un-foyasi-cikmaya-basladi/
