Günümüzde o kadar çok mefhum karmaşası var ki, konuya nereden başlayacağımı, başladığım konuyu nereye bağlayacağım hakkında en ufak bir bilgim dahi yok.
Bize fakültede öğretilen dört yıl süreli Türk Dili ve Edebiyatı programında amaç neydi, tam anlayamadım. Şöyle: öğrencilerin beynini açıp, ufkunu genişletip, yeni ürünler vermesini sağlamak mı, yoksa flash bellek gibi bilgi depolatmak mı? Konunun ihtivasını şöyle telaffuz edeyim:
Her şairin ayrı ayrı özelliklerinin olması ve o sıfatlarıyla anılması…Bana ayrımcılık gibi gelmiştir hep. Bunun belki de en büyük örneği yetmiş-seksen dönemlerinde sağcıların Nazım’ı solcularınsa Necip Fazıl’ı (genelleme yapmıyorum, büyük bir bölümü) okumamasından, buna müteakip kardeşin kardeşe düşman olmasına kadar gitmiştir. Lakin iki büyük şair birbirlerini takip edip, okuyorlardı.
Bir başka büyük şairimiz, üstad: Mehmet Akif Ersoy için söylenen “
aşırı dindar”, “ümmetçi” “islamcı” sıfatları da yanlıştır. Bir kere, Allah’ın emriyle Peygamber Efendimiz (S.A.S.)’ in sünnetine uymak ve Edeb-(iy)at’ın içinde şiir telaffuz etmek, ne zamandan beri aşırılık oldu! Bunları edeb-(iy)at konularına uyarlayanlar ne zamandır “İslamcı” olarak anılmaya başladı! Siz hem edeb-iyat anlatacaksınız hem de İslamcı diyerek ayıracaksınız. Bunları okul kitaplarında yazan müellifler ve derste çok mühim ve önemli şeyler biliyormuşçasına anlatan sayın hocalar! “Hiç düşünmez misiniz?”
Geçenlerde bir yazı okudum. Baya ilgimi çektiği için burada deyinmeden edemeyeceğim. Türk edebiyatını mahveden iki isim diyordu yazar; Orhan Veli ve Nurullah Ataç’tır. Gerçekte öyle mi acaba? Orhan Veli’ye kısmen katılabilirim. Amma velakin gelgelelim Ataç için aynı şeyleri söyleyip, hakkını yediremem. Bir dönem elimden geldiğince okuyup araştırdığım, sevip-saydığım Münekkidlerdendir Nurullah Ataç. O yazıyı okuyunca hemen aklıma Ataç’ın, genç edebiyatçılara öncelikle Divan edebiyatını okumayı salık verdiğini anımsadım. Hatta Fuzuli, Baki ve Şeyh Galib’i anlatırken ki heyecanının bana nasıl geçtiğini ve Garipçiler akımını yerip, eskiyi övdüğünü ve bir çok benzeri tümceleri beynimden akıp geçti. Peki böyle bir Münekkid nasıl oluyor da edebiyatımızı mahvetmiş oluyor. Şairleri, yazarları ve münekkidleri tenkid ederken iyi analiz edip düşünmek gerek. Özellikle bir münekkidi tenkid ederken! Hem Nabi gibi hicvederek öğreten Nurullah Ataç değil midir?
Hazır söz divan edebiyatından açılmışken yaşadığım bir olayı aktarmak isterim: Geçenlerde kpss alan sınavına hazırlanan (belki de alan sınavı kadar saçma bir olay daha yoktur.) arkadaşlarla bir hasbihalimiz oldu. Çalıştıkları, çözdükleri sorulara şöyle bir göz atayım dedim. Aman Allah’ım! O kadar çok detaylı sorular, o kadar beyin ağrıtan sualler ki şaşırmamak elde değil! Koskoca Nedim’in; Zevk, eğlence, içki şiirlerinin temelini oluşturduğundan tutun da, Sultanüş’ şuâra (Şairler sultanı): Baki’in soru bankalarında sadece aşk ve zevk yaşamının şairi olarak gösterilmesi ve buna benzer bir çok sual… Eminim ki o öğrenci bu büyük şairlerin divanını alıp okumamıştır. Nasıl okusun ki! bu şekilde anılmalarıyla önlerine bir duvar örülmüyor mu? Bölüm sınavlarına hazırlanırken bu saçma ibareleri öğreneceğime divanlarını alıp okumayı yeğlediğimi anımsadım. Şu şairin aşk hayatı, öbürünün zevke düşkünlüğü, bir diğerinin eşinin paltosuna varıncaya kadar sorulan sorular. Bu ne saçmalıktır yahu! Henüz yolun başında genç edebiyatçılar; bu şekilde mi yetişecek veya okuyan, okuduğunu anlayan, anladığını yürek süzgecinden geçirip kağıda döken nesil böyle mi yetişecek!
Burada hemen Tevfik Fikret’in; “Edebiyatta resim gibi öğrenilmekten ziyade hissedilir!” sözünü hatırlatmak isterim.
Örnekleri çoğalta biliriz. Buna benzer yanlış giden o kadar çok şey var ki!
Neredeydik, neredeyiz ve asıl soru: Nereye gidiyoruz!
