Kapalı mekânlarda adabına uygun olarak maske takılmasının faydalı olabileceğini ta salgının ilk günlerinden beri tavsiye ediyorum (1, 2, 3).
Tabii ki maske takmanın yüzde 100 koruyucu olduğunu kimse iddia edemez.
Maske diğer tedbirlerle beraber bulaşma riskinin azalmasına katkıda bulunur, hepsi bu!
Gözleri fettan hanımefendi, WHO’ ya dil çıkarıyor!
WHO, aylarca maske takmayın demişti
Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), o günlerde bırakın maske takmayı hasta olmayanların maske takmasının koronavirüse karşı mücadelede yarardan ziyade ek riskler getirebileceği uyarıları yapıyordu (4).
WHO, korona virüsten korunmak için maske kullanımıyla ilgili önerisini benden tam 3 ay sonra haziran başlarında değiştirerek kamusal alanlarda sağlıklı kişilerin de maske takmasını tavsiye etti (5).
Açık alanlarda yolda yürürken, parkta gezerken maske takılmasının faydası olmayacağını hatta zararları bulunabileceğini savunmakla beraber ben de dışarıda maske takıyorum ama “Dr. Ahmet Rasim Küçükusta” olarak değil kanunlara riayet etmeyi vazife sayan “Vatandaş Ahmet Efendi” olarak.
Maskelerin solunan havanın nemini artırıyor
Şimdi yeni yayınlanan bir araştırma maskelerin KOVİD şiddetini azaltmada faydalı olmasının maskeler sayesinde solunan havanın neminin artmasına bağlı olabileceği gösterildi (6).
Biyo-fizikçilerin bu çalışmasında normal solunumun maske içinde absorbsiyon-desorbsiyon döngülerine sebep olduğunu, nefes verme sırasında çok nemlenmiş havanın maskedeki lifler tarafından absorbe edildiğini, çevre havasını solurken kuru havanın bu sayede nemlendiğini gösteriyor.
Buna göre, hatırı sayılır ısı kapasitesine sahip çift katmanlı pamuklu maskeler için solunan havanın sıcaklığı oda havasınınkini geçiyor ve nispi nemdeki artış yüzde 100’ ün üzerine çıkıyor.
Farelerde yapılan deneylerde havanın neminin düşük olmasının gribi ağırlaştırdığı gösterilmişti.
Düşük nemli hava solunmasına bağlı olarak havayollarının kuruması solunum yollarından su kaybına yol açar ve yüzeyi hiperosmalar olur.
Bu artmış hiperosmolarite, alttaki epitel tabakasından su çeker ve bu da hava yollarında hacim kaybı ve daralmaya sebep olur.
Havayollarının kuruması mukosiliyer temizliği de bozarak mikropların solunum yollarından atılmalarını zorlaştırır.
Gelelim neticeye
BİR: Kapalı mekânlarda maske mutlaka takılmalıdır, derecesini bilemem ama koruyuculuğu vardır.
İKİ: Açık havada kuyrukta dip dibe beklemek gibi kaçınılmaz yakın temaslar dışında maskelerin faydası olabileceğine inanmıyorum.
Kaynaklar:
4. https://www.haberturk.com/dso-den-yeni-maske-karari-2704071
5. https://www.dw.com/tr/ds%C3%B6-hasta-de%C4%9Filseniz-maske-takmay%C4%B1n/a-52960468
6. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.12.23.20248671v2.full.pdf
