Hafta sonu Geleneksel Avrasya Maratonu koşulacak, 10.000 ler Boğaziçi Köprüsü’nden üzerinden Asya’dan Avrupa’ya geçecek. Hafızalarda kaldığı üzere geçen yıl Köprüde yürüyenlerin ritmik adımları mühendislikte ‘rezonans’ olarak adlandırılan olayı tetiklemiş, Köprü giderek artan bir şekilde titremeye başlamıştı. Korkan ve şaşıranların hareket ritimlerini hızla değiştirmes
iyle rezonans geri sönmüş ve bir faciadan kıl payı sıyırmıştık.
Rezonans mühendislikte; “genliğin sonsuza gitmesi” olarak tarif edilir. Salınımlar esnasında sistemin normal durumuna göre yaptığı yer değiştirme miktarına genlik denir. Bu salınımlar eğer sistemin doğal frekansına eşit olursa, sistemin genliği sonsuza dek artma eğilimi gösterir; bu olaya rezonans denir.
Kesintili rüzgar altındaki bir köprü, deprem dalgaları nedeniyle bir bina rezonansa uğrayabilir. Eğer kuvvetin frekansı sistemin doğal frekansına eşitlenirse rezonans gerçekleşir. Bu durumda salınım genliği sonsuza gitmeye başlayacağından yapı rezonansa uğrayarak bir süre sonra yıkılacaktır.
Benzer etki salınımlı bir asma köprü üzerine büyük bir insan kitlesinin yürümesi veya koşması nedeniyle de oluşabilir. 2000 yılında Londra’da Thames Nehri üzerine ünlü mimar mühendisler Arup, Foster, Caro tasarımına uygun olarak inşa edilen Millenium Yaya Köprüsü de insanların yürüyüşlerinden oluşan titreşimler nedeniyle ciddi biçimde sallanmaya başlamış ve rezonansa girme eğilimi gösterdiğinden ulaşıma kapatılarak mühendislik hesapları yenilenmiş, yapısal sisteminde gerekli takviye ve değişiklikler yapıldıktan sonra 2002 yılında tekrar hizmete açılabilmiştir.
Umarım geçen yıldan bugüne yetkililer proje kapasitesinin çok üstünde hizmet veren yorgun Boğaziçi Köprüsü’nün mühendislik hesapları ve yapısını kontrol etmiş, varsa gerekli yapısal revizyonları yaptırmışlardır. Her ne olursa olsun bu defa maratoncular Köprü’nün üzerinden kontrollü biçimde geçirilmelidir.
Geçen hafta üzerinde yürüdüğüm benzer sabıkalı Londra Millenium Köprüsünü sizler için resimledim.
