Libya lideri Kaddafi’nin, ayaklanmalar karşısındaki zalim tutumu ve delilikleri, nihayet ülkesini işgalin ve bölünmenin eşiğine getirdi. Kaddafi, dikkatli ve ılımlı bir şekilde hareket edebilseydi; Başbakan Erdoğan’ın tavsiyesine uyarak yerine başka birini getirseydi, BM’nin müdahale gerekçeleri ortadan kalkacaktı. Lâkin Kaddafi, kendi halkının üzerine hırsla ve gaddarca giderek âdeta müdahaleye davetiye çıkarmış oldu.
Kaddafi, Batı’nın toparlanmasının zaman alacağını ve müdahaleye kadar Bingazi’yi ele geçirip meseleyi hâlledeceğini hesaplıyor; bunun için bir yandan ateşkesten söz ederken, diğer yandan ilerlemeye ve katliama devam ediyordu. Fakat hesapları tutmadı ve Fransa’nın da aceleciliğiyle BM’nin müdahalesi gerçekleşti.
Libya’ya gerçekleştirilen operasyonla ilgili olarak mutabakat sağlanmış değil. Rusya ve Çin operasyona kesinlikle karşı olduklarını belirtirken Arap Birliği ise, operasyonun sınırı ve amacı bakımından endişeli görünüyor.
***
Türkiye, krizin başlangıcından beri son derece dikkatli bir politika takip ediyor. Başbakan Erdoğan, Tunus ve Mısır olaylarında olduğu gibi tepkisini erken göstermediği için muhalefet tarafından eleştirilmişti. Ancak Türkiye, Kaddafi’nin toparlanabileceğini önceden görmüş ve buna göre ihtiyatlı davranmıştı. Buna karşılık Başbakan Erdoğan, Kaddafi’yi müteaddit defalar arayıp ikaz etmekten geri durmamıştı. Türkiye, ayrıca Bingazi yönetimiyle de yakın temas içindeydi.
Türkiye’nin, Arap âlemi ile sıkı ve sıcak ilişkiler içinde olması, bir bakıma, müdahale öncesi temasların ve müdahalenin dışında kalmasına yol açmıştır, denilebilir.
Müdahalenin içinde olmanın, sivil hedefleri koruma ve istilayı önleme imkânları doğurması gibi faydaları bulunabilirdi. Lâkin, bundan tam 100 yıl önce İtalyan işgalcilere karşı Libya’yı savunmak için savaşmış bir Türkiye’nin, 100 yıl sonra, -her ne sebeple olursa olsun- Libya’ya saldırması, hazin bir tezat olacak ve Türkiye’nin Orta Doğu’daki yeni ve olumlu imajını zedeleyecekti. Bu sebeple, Türkiye’nin Libya krizindeki politikası, muhalefet tarafından bile desteklenen doğru bir politika olmuştur.
***
Bu noktadan sonra Türkiye, Libya krizinin hallinde daha aktif bir rol üstlenmelidir. Aksi takdirde;
1. Libya halkı, müttefik saldırılarından zarar görmeye devam edecek;
2. Müttefikler karadan işgale başlayabilecekler;
3. Libya’nın başta petrol olmak üzere tabii kaynakları paylaşılabilecek;
4. Türkiye’nin, bölgedeki hâkim rolü ve itibarı zedelenecektir.
Bu itibarla, Türkiye daha fazla beklemeden olaya aktif şekilde müdahale etmelidir. Bu müdahale şu şekilde gerçekleşebilir:
1. Türkiye, Kaddafi ile temas ederek onu liderlikten vazgeçmeye ikna etmelidir.
2. Türkiye, bundan sonra müttefiklerden saldırıyı durdurmalarını istemelidir.
3. Türkiye’nin de içinde olduğu Arap âleminin birlikleri, mevcut yönetim ile Bingazi yönetimini bir araya getirmek için karadan Libya’ya girmelidir. Bu konuda, hem mevcut yönetim hem de Bingazi yönetiminden talep sağlanabilir.
***
Türkiye, Libya konusunda aktif rol üstelenmezse, bölgedeki petrol eksenindeki Batı baskısı artarak devam edecektir.
