Bazı kişilerin KOVİD’ i hafif atlatırken neden bazılarında ağır tablolar görüldüğü, ölüm riskinin neden yüksek olduğunun belirlenmesi maksadıyla proteom analizi yapıldı.
Cell Reports Medicine’ de yayınlanan çalışma, KOVİD teşhisi konan 306 hasta ile benzer semptomları olan ama testleri negatif olan 78 hasta üzerinde yapıldı.
Hastalardan kayıt sırasında, üç ve yedi gün sonra olmak üzere üçer defa kan örneği alındı.
Araştırmada proteomikler yani proteinlerin ve proteomların geniş ölçekli deneysel analizi kullanıldı.
Not: Proteom, bir hücre, doku veya organizmanın tüm protein bileşimidir.
Analizlerde, KOVİD’ li hastaların çoğunun hastalığın ciddiyetine bakılmaksızın tutarlı bir protein imzasına sahip oldukları görüldü.
Beklendiği gibi, virüse saldıran proteinler üretilerek bir bağışıklık tepkisi oluşturuluyordu ama KOVİD hastalarının tipik özelliği olan pro-enflamatuar cevabı göstermeyen küçük bir hasta alt kümesi (yüzde 16) olduğu da tespit edildi.
Bu hastalar, gene de diğerleri kadar ciddi hastalığa yakalanabiliyorlardı ve çoğu muhtemelen bağışıklık sistemleri zayıflatmış kronik hastalıkları olan yaşlı insanlardı.
İkinci aşamada, entübasyona ihtiyaç duyulan veya hastaneye kaldırıldıktan sonraki 28 gün içinde ölenler olarak tanımlanan ciddi hastalığı olanların protein imzaları, daha az şiddetli KOVİD vakalarınki ile karşılaştırıldı.
Bu analizlerde, 250’den fazla “ciddiyetle ilişkili” proteini tanımlandı.
En yaygın şiddete bağlı proteinin interlökin-6 veya IL-6 adı verilen bir pro-enflamatuar protein olduğu; ölen hastalarda istikrarlı bir şekilde yükselirken, hayatta kalanlarda giderek düştüğü tespit edildi.
IL-6’yı bloke eden ilaçlarla akut solunum sıkıntısı yaşayan hastaların tedavisinden önceleri iyi netice alınmadıysa da daha sonra bu ilaçların dekzametazon ile beraber kullanılması umut verdi.
Hastalığın ciddiyetiyle ilişkili proteinlerin çoğunun, neden sadece bazı hastaların ağır hastalık geçirdiğini açıklamada işe yarayabilir.
Gelelim neticeye
Protein analizleri ile ağır tabloların mekanizması anlaşılabilir, hangi hastaların daha ağır hastalık geçirecekleri ve ölüm ihtimallerinin yüksek olduğu belirlenebilir ve bu sayede tedavide daha iyi sonuçlar alınabilir.
Kaynak: https://www.cell.com/cell-reports-medicine/fulltext/S2666-3791(21)00115-4
