İndependent Türkçe‘ deki yazım:
Koronavirüslere karşı hazırlanan aşıların faz 3 çalışmalarından gelen haberler çok umut verici.
Birkaç aşının etkinliği yüzde 95’leri buluyor.
Dünya Sağlık Teşkilatı’nın (DSÖ) bundan aylar önce etkinliği yüzde 50 üzerinde olanları onaylayacağını bildiren açıklaması dikkate alındığında, etkinliği yüzde 70’ler civarında olan aşılar bile işe yarayacak demektir.
Bu neticeler elbette çok iyi olmakla beraber aşı çalışmalarının 60 yaş altında ve sağlıklı kişiler üzerinde yapıldığını da unutmamak gerekir.
Ağır klinik tablolar ve ölümler, özellikle 65 yaş üzerinde olan ve altta yatan obezite, tip 2 diyabet, hipertansiyon, kanser, KOAH gibi kronik hastalığı olanlarda çok daha fazla görülüyor ve elimizde aşıların bu gruplarda ne kadar koruyucu olduğunu gösteren hiçbir veri yok.
Yaşlanma ve kronik hastalıkların bağışıklığı baskılaması koronavirüse yakalanmayı kolaylaştırdığı gibi, yoğun bakım, solunum cihazı ihtiyacını, ölüm riskini artırıyor ve aşıların yeteri kadar etkili olmamasına da sebep oluyor.
Bu durumda risk grubunda yer alan kişilerde aşıların daha etkili olmasını sağlayabilen uygulamaların ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor.
Bağışıklığı güçlendirmek için adam gibi beslenme, yeteri kadar hareketlilik, 8 saat uyku, huzurlu bir hayat, yüksek moral ve motivasyonun ne kadar önemli olduğunu gayet iyi biliyorsunuz.
Pandemi döneminde bu tavsiyelerle beraber bazı vitamin, mineral gibi gıda takviyelerinin alınmasının da çok büyük faydaları olabileceğine inanıyorum.
Gıda takviyeleri aşıların etkisini artırabilir
Fransa’da huzurevlerinde kalan 65 yaşından büyük 725 katılımcı üzerinde yürütülen araştırmanın da gösterdiği gibi, bazı mineral ve vitaminler antikor cevabını artırarak aşıların daha koruyucu olmasını sağlayabilir. 1
Bu çalışmada, eser elementler olarak bilinen çinko, selenyum sülfat, beta-karoten, askorbik asit ve E vitamini gibi antioksidan hususiyetleri olan vitaminlerin bağışıklığa ve enfeksiyonlara olan tesiri incelendi.
2 sene müddetle bunların bir grubuna çinko (20 mg), selenyum sülfatın (100 mikrogram), bir grubuna beta-karoten (6 mg), askorbik asit (120 mg) ve E vitamini (15 mg), bir grubuna eser elementlerle beraber vitaminler ve bir grubuna da plasebo verildi.
6 aylık takviyeden sonra spesifik besin eksikliklerinin düzeldiği ve bir yıl boyunca sürdüğü, tedavilerden hiçbirinin gecikmiş tip hipersensitivite deri cevaplarına tesiri olmadığı belirlendi.
Grip aşısınndan sonra antikor seviyeleri eser elementleri tek başına veya vitaminlerle beraber alanlarda daha yüksek bulundu; ama vitamin grubunda antikorlar anlamlı derecede düşük idi.
Eser element alan grupta araştırma boyunca solunum yolları enfeksiyonları daha az görüldü.
Eser elementlerin de vitaminlerin de ürogenital enfeksiyonları önlemede bir tesiri gösterilemedi ve 2 senelik sürede gruplar arasında hayatta kalma bakımından bir fark bulunmadı.
Gıda takviyelerinin aşıların etkinliğini artırabileceğini gösteren başka yayınlar da var. 2, 3
Doğrusu vitamin ve minerallerin yiyecek ve içeceklerle alınmasıdır
Hiç şüphe yok ki adam gibi beslenenlerin bu tür gıda takviyelerine ihtiyaçları yoktur.
İşlenmemiş gıdalarda vücudun tüm ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda her türlü besin ögesi bulunur; ama böyle bir pandemi döneminde hele de sağlıklı beslenemeyenlere ve yaşlılara bu tür gıda takviyeleri ile yardımcı olmak gerekir.
Kırmızı et, karaciğer, kümes hayvanları ve hindi, kabuklu deniz ürünleri, yumurta, süt ürünleri, fasulye, barbunya, bezelye, keten tohumu, kabak çekirdeği ve kuru yemişler, sarımsak, tam tahıllar, ıspanak, mantar çinkodan zengin besinlerdir.
Keza kırmızı et, balık, hindi, yumurta, peynir, yoğurt, ay çekirdeği, mantar, bakliyat, ıspanak, mantar, muz da selenyum deposu yiyeceklerdir.
Gelelim neticeye
Dünyanın birçok ülkesinde koronavirüs aşılarının uygulanmaya başladığı şu günlerde, aşıların etkisinin daha az olması kuvvetle muhtemel olan yaşlılar ve kronik hastalığı olanlarda sağlıklı hayat tarzının, adam gibi beslenmenin, başta D vitamini, çinko, selenyum ve antioksidan vitaminler olmak üzere bazı gıda takviyelerinin ek fayda sağlayabileceğine inanıyorum.
Kaynaklar:
1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10218756/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32334392/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32784601/
