New England Journal isimli muteber tıp dergisinde nisan ayında bir senaryo vaka yayınlandı.
Önce aşağıda bu vakayı sunuyorum, daha sonra da bu vakaya gelen cevapları değerlendireceğim:
Stephen, 52 yaşında beyaz ırktan, vücut kitle endeksi 25 olan bir koşucudur ve sizden kardiyo-vasküler riskini belirlemenizi istiyor.
Tip 2 diyabet hastası olan ve bu yüzden gözleri görmeyen babasını doktora götürdükten sonra sizden randevu almıştır.
Annesinin de babasının da ilaçlarla kontrol altında tutulan hipertansiyonu vardır ve her ikisi de sigara içmemektedir.
Stephen, bu ziyaretten bir gün önce yapılan kan testlerinin sonuçlarını sizinle tartışmak istiyor.
Stephen “Ben bir muhasebeciyim ve bütün hayatım sayılarla geçer. 20 sene sonra babamın durumunda olmak istemiyorum” diyor ve ekliyor:
“Son zamanlarda koşu mesafemi günde 3 mile çıkardım. Sigarayı da sadece vergilerin hesaplandığı dönemlerde aşırı stres altında olduğum zamanlar günde yarım paket içiyorum. İşte kan testlerimin sonuçları, risk hesaplama cetveline göre durumum nedir?”
Stephen’ in total kolesterolü 180 mg, HDL-kolesterolüm 35 mg, trigliseritler 150 mg ve LDL-kolesterol 115 mg, kan basıncı da 130/85’ dir.
Bu değerlere göre Stephen’ in LDL-kolesterolü yüksek olmamakla beraber kalp krizi ve felç için üç risk faktörüne sahip: HDL-kolesterolü düşük, sigara içiyor ve cinsiyeti de erkek.
Amerikan Kalp Derneği ve Amerikan Kardiyoloji Koleji tarafından geliştirilen risk hesaplama cetveline göre Stephen’ in 10 sene içinde kalp krizi veya felç geçirme riski yüzde 10.9’ dur ve yeni kılavuz bu risk seviyesi için statin yani kolesterol hapı tavsiye ediyor.
Yeni kılavuz, ölümcül olmayan kalp krizi ve felç ile aterosklerotik kalp hastalığından ölüm riskini belirliyor ve statinler ile tedavi başlandıktan sonra LDL-kolesterol takibini istemiyor.
Stephen’ e “Statin tedavisine başlama yaklaşımına kayan yeni kılavuzun tartışma yarattığını, tahmin edilen risk daha yüksek olsa bile koroner kalp hastalığı riskini değerlendiren eski kılavuza göre statin kullanmasına gerek olmadığını” anlatıyorsunuz.
Muayenehanenizde Erişkin Tedavi Paneli (Adult Treatment Panel) III hesap cetvelini kullanıyorsunuz ve buna göre Stephen’ in 10 sene için hesaplanan riski yüzde 13 çıkıyor.
Bu risk seviyesinde LDL-kolesterol 130 mg’ ın altında ise statin tedavisi tavsiye edilmiyor.
Ona “Yeni kılavuzu değerlendirmek için biraz zamana ihtiyacınız olduğunu söyleyerek 2 hafta sonra tekrar buluşalım” diyorsunuz.
Eli kapının topuzunda olan Stephen “Doktor, ne yapacağını gerçekten bilmek istiyorum” diyor.
Stephen gittikten sonra hemşireniz size “Yeni hesap cetvelini kullanmaya karar verirseniz, benzer şekilde yeniden değerlendirilmelerini isteyen 500 hastanız olduğunu” söylüyor.
Kararınıza yardım edebilmesi için bu sahadaki üç uzman aşağıdaki örneklerde bu yaklaşımları savunuyor.
İlave olarak, bir başka uzman kolesterol seviyeleri ve aterosklerotik kalp hastalığı ile ilgili yeni kılavuza ait bilgi birikimini sunuyor.
Tedavi tercihleri:
Yayınlanmış literatürü, klinik tecrübenizi, yeni kılavuzu, hastanın hikâyesini ve uzmanların kanaatlerini dikkate alarak Stephen için aşağıdakilerden hangisini tercih ederdiniz:
A: Statin tedavisi başlamam.
B: Statin tedavisi başlarım ve LDL-kolesterolü takip ederim.
C: Statin tedavisi başlarım ama LDL-kolesterolü takip etmem.
Gelelim neticeye
Benim sorum da şu: “Başlarım statin tedavisine” desem, bundan ne anlarsınız?
KAYNAK
