Journal of American College of Cardiology isimli tıp dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, kolesterol ilacı simvastatin fazla kilolu veya obez hastalarda egzersizin faydalarına engel oluyor (1).Böylece, iskelet kaslarında zafiyete (miyopati) ve mitokondri fonksiyonlarında bozukluğa sebep olduğu zaten bilinen statinlerin egzersizin kalp 
ve solunum sistemi sağlığına olan faydalarına da mani olduğu belirlenmiş oldu.
Missouri Üniversitesi uzmanları tarafından gerçekleştirilen çalışmada kolesterol ilaçlarının, aerobik egzersiz idmanlarının ‘kardiyo-respiratuar fitnes’ ve iskelet kasları mitokondri ‘sitrat sentaz aktivitesi’ nde meydana getirdiği değişiklikleri nasıl etkilediği araştırıldı.
En az iki metabolik sendrom risk faktörü bulunan, çok hareketli olmayan fazla kilolu veya obez 19 kişinin 12 hafta süreyle, haftanın beş günü 45 dakika süreyle koşu bandında yürümeleri veya hafif tempoda koşmaları istendi.
Benzer özelliklere sahip olan ve her gün 40 mg simvastatin verilen 18 kişilik gruba da aynı egzersiz programı uygulandı.
12 hafta sonunda yapılan değerlendirmede, sadece egzersiz programını uygulayanların ‘kardiyo-respiratuar fitnes’ larının yüzde 10, simvastatin alanların ise yüzde 1.5 arttığı tespit edildi.
Sadece egzersiz yapan grupta iskelet kasları sitrat sentaz enzimi aktivitesi de yüzde 13 artarken simvastatin alan gruptakilerde bunun yüzde 4.5 azaldığı ortaya çıktı.
Bu arada simvastatin alanlarda total kolesterolün yüzde 29, kötü-kolesterolün ise yüzde 38 oranında azaldığı, diğer gruptakilerde bu değerlerde bir değişiklik olmadığı da tespit edildi.
Kardiyo-respiratuar fitnes, dolaşım ve solunum sistemlerinin sürekli egzersiz sırasında iskelet kaslarının oksijen ihtiyacının sağlanması kudretini gösteren bir tabirdir.
Düzenli egzersiz kalp kasının daha fazla kan pompalamasını sağlayarak ve egzersiz yapan kaslarda küçük atardamarların sayısını artırarak çalışan kaslara daha fazla kan gitmesini temin eder.
Egzersiz, solunum sistemini de solunan ve dokulara sağlanan oksijeni artırarak etkiler.
Kardiyo-respiratuar fitnes, kalp hastalıkları, kanser, tip 2 diyabet, felç ve başka birçok hastalık riskini azalttığı için uzun ve sağlıklı yaşamanın olmazsa olmaz unsuru olarak kabul edilir.
Sitrat sentaz aktivitesinin artması, kas hücrelerinin glikoz ve oksijeni enerjiye daha etkili olarak çevirdikleri, azalması ise kasların enerjiyi iyi kullanamadıkları manasına gelir.
Kalp hastalıklarının tedavisi temelden değişebilir
Araştırmanın başı olan John Thyfault şunları söylüyor:
“Egzersiz yapmanın kardiyo-respiratuar fitnes’ i artırması gerekirken simvastatin alanlarda bunu göremedik.
Statinlerin egzersizin faydalarına mani olduğu aynı gruptan diğer ilaçlarla da ispatlanırsa kalp hastalıklarının tedavileri de tamamen değişebilir.
Kalp hastalığı riski veya metabolik sendromu olan hastalara kalp hastalıklarını ve komplikasyonlarını önlemek için egzersizin de dâhil olduğu hayat tarzı düzenlemeleri ve kolesterol düşürücü ilaçlar tavsiye edilir.
Statinlerin ve egzersizin birbirlerinden bağımsız olarak kalp-damar hastalığı riskini azalttığı gösterilmiştir ancak bu etkiler birbiriyle eşleşmezler.
Statinlerin hayat kurtardıkları elbette doğrudur ama bu ilaçları yazarken iyi düşünmeliyiz ve riski yüksek olan hastalara vermeliyiz.
Statinler bazılarının dedikleri gibi içme suyuna karıştırılacak, rasgele kullanılacak ilaçlar değildir.”
Bu sonuçlar çok şaşırtıcı değil
Simvastatinin kardiyo-respiratuar fitnes’ i olumsuz etkilemesini hiç de şaşırtıcı bulmayanlar hatta bunu bekleyenler de var.
Colorado Üniversitesinden profesör Robert Eckel “Bu araştırma diğer statinlerle de tekrarlanmalı ve düşük dozların da böyle bir etkisi olup olmadığı belirlenmelidir diyor ve ekliyor (2):
“Bu sonuçlara çok da şaşırmadım çünkü egzersiz ve statinler arasındaki etkileşim uzun zamandan beri biliniyor.
Aynı etki mekanizmasına sahip oldukları için diğer statinlerin de kardiyo-respiratuar fitnes’ ı aynı şekilde etkilemesi çok muhtemeldir ama şu anda kalp hastalarına statinleri bırakmalarını söylememiz de doğru olmaz.
Statinlerin kalp hastalıklarını önlemede faydalı olduklarını gösteren çok miktarda veri var.”
Statinler enerjiyi azaltıyor
Statinlerin kas ağrısı ve yorgunluk yapıcı etkileri çok sık görülüyor ve üstelik bu bir yan etki de değil; statinlerin etki mekanizmasına göre olması beklenen bir durum.
Statinler, HMG-CoA redüktaz enzimini engellediği için sadece kolesterol sentezi değil hücre biyolojisi ve insan fizyolojisinde çok önemli rolleri olan koenzim Q10, heme-A ve izoprenil proteinlerin yapımı da etkileniyor.
Bu, kısaca hücrenin enerji sisteminin temel ayarlarının bozulması demek!
Geçen sene yayınlanan bir araştırmada da statinlerin enerji azalmasına ve egzersiz sırasında yorgunluğa sebep oldukları ortaya çıkmıştı (3).
Araştırmanın başı olan Beatrice Golomb’ un şu sözleri “statinlere tapanlara” ders olmalı:
“Statinlerden net olarak istifade ettikleri ispat edilenler sadece 70 yaşından küçük kalp hastalığı olan erkeklerdir.
Bunların dışında kalanların yani hangi yaşta olurlarsa olsunlar kadınların, 70’ inden büyük erkeklerin ve kalp hastalığı olmayanların statinlerden yararlandıklarının kesin delili yoktur.
Statinlerin enerji azalması ve eforda yorgunluk gibi hayat kalitesini ciddi şekilde bozan olumsuzluklara yol açması, bu ilaçların birçok kişiye faydadan ziyade zarar verebileceğini gösteriyor.
Koruyucu tedavi herkese değil, sadece bu ilaçlardan faydalanacakları kesin olanlara verilmelidir.”
Gelelim neticeye
Statinler günümüzde sadece kalp krizi, felç geçirmiş olanlara değil, diyabetlilere, metabolik sendromu olanlara ve hiçbir risk faktörüne sahip olmasa bile kan kolesterolü yüksek olan herkese yazılıyor.
Bu ilaçları içme suyuna katılmasını veya hamburger menüleriyle beraber ikram edilmesini tavsiye edecek kadar ileri giden “statin meftunları” bile var ama her gün statinlerin yeni bir marifeti ile tanışıyoruz.
İnsanlara öyle bir ilaç veriliyor ki “yutanın yürümeye mecâli kalmıyor.”
Fazla söze gerek var mı bilmem.
KAYNAK
1. http://content.onlinejacc.org/article.aspx?articleid=1679527
2. http://health.usnews.com/health-news/news/articles/2013/05/23/statins-may-hamper-workout-results
