Gün geçmiyor ki ‘statinlerin’ yani kolesterol düşürücü ilaçların yeni bir ‘marifeti’ ortaya çıkmasın.
FDA geçtiğimiz sene statin sınıfı ilaçların etiketlerine hafıza kaybı, unutkanlık, sersemliğe sebep olabileceği ve diyabet riskini artırabileceği uyarıları konmasını istemişti.
Yeni bir araştırma, daha sık statin kullanılmasının koroner damarlardaki ve aort damarındaki kalsifikasyonu yani kireçlenmeyi hızlandırabileceğini ortaya koydu.
Bu, kalp krizi ve buna bağlı ölümlerin daha fazla görülmesi anlamına geliyor; çünkü koroner damarların duvarlarında kalsiyum birikimi (koroner arter kalsiyum skoru=CAC) kalp krizi ve felç riskinin en hassas göstergesi olarak kabul ediliyor.
CAC skoru yüksek olanlarda kalp-damar hastalıkları da diğer sebeplere bağlı ölümler de daha fazla görülüyor.
Bu araştırmadan kolesterol düşürücü ilaçların kalp-damar hastalıklarına bağlı komplikasyonları azaltmak bir tarafa, tam tersine bunları hızlandırabileceği gibi bir sonuç ortaya çıkıyor.
Statinler kalsifikasyonu artırıyor
‘Diabetes Care’ isimli dergide yayınlanan araştırmada tip 2 diyabetleri ve ilerlemiş damar sertliği (ateroskleroz) olan hastalarda koroner damarlardaki kalsifikasyonun sık statin kullananlarda seyrek kullananlara göre daha fazla olduğu belirlendi.
Başlangıçta statin kullanmayan daha küçük bir grupta da sık statin alınmasının kalsifikasyonu artırdığı görüldü.
Bu analiz kısa adı VADT olan (Veterans Affairs Diabetes Trial) çalışmasında katılan ve tip 2 diyabetleri olan 197 denek üzerinde gerçekleştirildi.
2 bin kişinin katıldığı VADT çalışmasında yoğun kan şekeri kontrolünün kalp-damar hastalıkları üzerine standart şeker kontrolüne kıyasla bir üstünlüğünün olmadığı gösterilmişti.
Statinleri seyrek kullanan 36 hasta ile sık kullanan 161 hastanın yer aldığı araştırmada hastaların ortalama yaşı 61 ve takip süresi de 4.6 sene idi.
Yapılan analizlerde statin kullanımındaki her yüzde 10’ luk artışın koroner damar kalsiyumunda 0.41 milimetreküplük artışa sebep olduğu belirlendi.
Bu çalışmada ulaşılan neticenin yaş, diyabetin süresi, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları, temel koroner damar kalsiyumu, ırk, kolesterol ve vücut kitle endeksi gibi risk faktörlerine göre yapılan düzeltmeden sonra da değişmediği tespit edildi.
Araştırmacılar şaşkınlık içinde
Bu son senelerin gerçekten çok ilginç araştırmasına imza atan uzmanlardan Serami şunları söylüyor:
“Kalsifikasyonun artması yumuşak plağın statin tedavisi sayesinde iyileşmesine bağlı olabilir.
Statinler ateroskleroz plâklarının lipitten zengin merkezini küçültebilirler ve bu da kalsiyum yoğunluğunu artırabilir.
Bu durum plağın stabilize olmasına ve hastalığın komplikasyonlarının azalmasına yardım edebilir.
Şimdi önemli olan kalsifikasyondaki bu ilerlemenin kalp-damar hastalıklarına bağlı olaylara sebep olup olmayacağının belirlenmesidir.
Diyabetikler hastalıklarının hemen başında kalsiyum skorları henüz yüksek değilken statin tedavisine alınırlarsa kalsifikasyondaki bu hızlı ilerleme olmayabilir.”
Çelişkilerle dolu bir yorum
Serami’ nin yorumları çelişkilerle dolu.
Önce kalsifikasyon artışını iyiye yorumluyor ama sonra da bunun yanlışlığının fakına varıp kalsifikasyondaki hızlı ilerlemeyi önlemek için çare sunmaya kalkıyor.
Madem bu iyi bir şey, bırak o zaman kalsifikasyon artsın!
O zaman da koroner damar kalsiyum skorunun yüksekliğinin iyi bir şey olması gibi temel bilgilere zıt bir durum ortaya çıkıyor.
Tam bir aşağı tükürse sakal yukarı tükürse bıyık durumu!
Gelelim neticeye
Bu araştırma doğru ise, statin sınıfı ilaçlar bir taraftan diyabet riskini artırırken diğer taraftan koroner damar kalsifikasyonunu da hızlandırarak hastaları adeta ölüme sürüklüyor olmalılar.
Az sayıda hasta üzerinde yapılmış, gözleme dayalı bu çalışmadan sebep-sonuç ilişkisi çıkarmak elbette doğru değilse de statinlerin faydadan çok zararı olduğunu iddia edenlerin eline de büyük bir koz daha geçmiş olduğuna hiç şüphe yok.
Statin-koroner damar kalsifikasyonu ilişkisi, üzerinde çok çalışma yapılması gereken bir mevzu.
Bakalım zaman neler gösterecek?
KAYNAK:
